افزایش 70درصدی قیمت برنج از تولید تا مصرف

علی ابراهیمی/روزنامه‌نگار

قیمت هرکیلو برنج ایرانی در پایتخت مرز 20هزار تومان را هم پشت سر گذاشته، اما یافته‌های همشهری نشان می‌دهد بین نرخ خرده‌فروشی برنج مرغوب ایرانی در تهران و شهرهای شمالی 10هزار تومان در هر کیلوگرم، یعنی معادل 70درصد، اختلاف قیمت به‌وجود آمده است.
 بررسی قیمت خرده‌فروشی انواع برنج پرمحصول و مرغوب ایرانی در بازار مصرف حاکی از تندتر‌شدن نبض قیمت آن در بازار خرده‌فروشی تهران است. این افزایش قیمت در حالی صورت می‌گیرد که دست‌اندرکاران بخش تولید ضمن تأکید بر طبیعی‌بودن افزایش نسبی قیمت کنونی و خارج از فصل تولید برنج، افزایش 2برابری قیمت خرده‌فروشی و رشد اختلاط و ناخالص‌فروشی برنج در تهران نسبت به گیلان و مازندران را ناشی از نابسامانی نظام توزیع و سودجویی برخی افراد از ضعف و غفلت دستگاه‌های نظارتی تلقی می‌کنند. این شرایط موجب شده تا قیمت خرده‌فروشی هر کیلوگرم انواع برنج مرغوب ایرانی بدون ناخالصی و با خرده یک‌درصد که در گیلان و مازندران تا 13هزار و 500تومان است، در بازار خرده‌فروشی تهران به 23هزار تومان افزایش یابد. همچنین درحالی‌که تولید‌کنندگان انتشار برخی اخبار نادرست در مورد خسارات سیل به مزارع کشت برنج را زمینه‌چینی برای افزایش واردات این محصول تلقی می‌کنند، فعالان بازار افزایش قیمت برنج ایرانی را ناشی از رشد هزینه تمام‌شده تولید و افزایش قیمت سایر کالاهای اساسی و خدمات می‌دانند.

 افزایش قیمت برنج مرغوب ایرانی
بررسی قیمت خرده‌فروشی و عمده‌فروشی برنج در بازار نشان می‌دهد نرخ عمده‌فروشی هر کیلوگرم برنج مرغوب ایرانی هاشمی در بازار تهران به 20هزار و قیمت خرده‌فروشی این محصول در بازار مصرف به 22تا 23هزار تومان افزایش یافته است. همچنین قیمت عمده‌فروشی هر کیلوگرم سایر انواع برنج مرغوب ایرانی مانند طارم نیز به 18تا 19هزار تومان و نرخ خرده‌فروشی این اقلام در بازار به 20 تا 21هزار تومان افزایش یافته است. قیمت عمده‌فروشی هر کیلوگرم انواع ارقام پرمحصول برنج ایرانی مانند فجر نیز به 15هزار تومان افزایش یافته و نرخ خرده‌فروشی این ارقام در بازار مصرف نیز به 17 تا 18هزار تومان رسیده است.

برنج خارجی ثابت و ایرانی گران شد

رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی در گفت‌وگو با همشهری گفت: از ابتدای امسال برنج خارجی نه‌تنها افزایش قیمتی نداشته، بلکه در قیمت عمده‌فروشی این محصول کاهش نیز داشته است، به‌نحوی که اکنون قیمت عمده‌فروشی هر کیلوگرم برنج مرغوب هندی بین 5 تا 7هزار تومان است. محمد آقا‌طاهر افزود: عرضه‌نشدن برنج تولید داخل به‌دلیل نزدیکی به فصل کشت و افزایش هزینه‌های تولید و نرخ تورم موجب کمبود عرضه و افزایش قیمت عمده‌فروشی برنج مرغوب و پر‌محصول ایرانی شده؛ به‌نحوی که اکنون قیمت عمده‌فروشی هر کیلوگرم برنج مرغوب هاشمی ایرانی در بازار به 20هزار و قیمت برنج مرغوب طارم به 19هزار تومان افزایش یافته که در مقایسه با قیمت‌های این محصول در زمستان گذشته، رشد 20تا 25درصدی را تجربه کرده زیرا قیمت عمده‌فروشی هر کیلوگرم برنج طارم دم‌سیاه قبل از عید 14هزار و 500تومان بود. همچنین قیمت عمده‌فروشی ارقام پر‌محصول برنج ایرانی مانند فجر به 15هزار تومان افزایش یافته است. به گفته او، افزایش دستمزد کارگر، نرخ نهاده‌های تولید مانند کود و سم و تورم موجب شده تا کشاورزان 50درصد برنج تولید پارسال خود را متناسب با رشد هزینه تمام‌شده تولید به بازار عرضه کنند زیرا برخلاف گذشته اکنون کشاورزان 50درصد برنج تولیدی هر سال را تا شروع عرضه برنج تازه به‌تدریج به بازار عرضه می‌کنند و اکنون مانند قبل نیست که برنجکاران محصول خود را به شکل سلف‌خری به دلال‌ها بفروشند. به‌گفته آقاطاهر، گرانی اخیر برنج ارتباطی با وقوع سیل نداشته زیرا در گیلان و مازندران به‌عنوان قطب تولید برنج، سیل خسارت چندانی به مزارع نزده و در گلستان نیز بیشتر مزارع گندم و کلزا آسیب دیده است. افزایش تدریجی قیمت برنج ایرانی از روزهای پایانی سال گذشته و با شروع موج گرانی کالاهای اساسی و اقلام مصرفی آغاز شده و اکنون در خلأ عرضه برنج جدید تولید داخل شتاب بیشتری گرفته است.


   رشد قیمت برنج از تولید تا مصرف

دبیر انجمن تولیدکنندگان برنج ایران در گفت‌وگو با همشهری درباره تغییرات قیمتی برنج، گفت: هر‌سال از مهر‌ماه با پایان فصل تولید برنج ایرانی، قیمت برنج افزایش می‌یابد و بعد از عید نیز معمولا شوک دیگری به قیمت این محصول در بازار وارد می‌شود اما هر‌سال از اواخر مردادماه با عرضه برنج ایرانی به بازار، قیمت‌ها افت می‌کند. جمیل علیزاده شایق‌ در مورد علت افزایش قیمت برنج ایرانی از مراکز تولید تا خرده‌فروشی‌های سطح شهر تهران، گفت: متأسفانه همانطور که بارها اعلام کرده‌ایم، هیچ نظارتی بر قیمت و بازار برنج وجود ندارد زیرا قیمت برنج در تهران با گیلان و مازندران فاصله بسیاری دارد. او تأکید کرد: اکنون قیمت خرده‌فروشی بهترین انواع طارم ایرانی (هاشمی، دم‌سیاه و...) یکدست با خرده یکی دو درصد و بدون ناخالصی در گیلان و مازندران بیشتر از 13هزار تا 13هزار و 500 تومان نیست و قیمت ارقام پر‌محصول برنج در این مناطق نیز حداکثر 8تا 9هزار تومان است. علیزاده شایق با بیان اینکه متأسفانه دستگاه‌های نظارتی در خواب هستند و این عامل موجب شده تا قیمت برنج در بازار تهران به‌مراتب بیش از مراکز تولید باشد و برخی افراد سودجود برنج دارای خرده بالا و اختلاط‌شده را با قیمت‌های گزاف به مردم عرضه می‌کنند. دبیر انجمن تولید‌کنندگان برنج ایران افزود: با وقوع سیل نیز برخی افراد با جوسازی اعلام می‌کنند که سیل اخیر خسارات زیادی به شالیزارها زده و تولید برنج کاهش می‌یابد. معمولا برنج‌کاران در فروردین هر سال تازه خزانه‌گیری را شروع می‌کنند. در سال‌های قبل با کاهش دما به تکرار این کار ناچار بودند اما امسال شاهد سرمای سال‌های قبل برای خزانه‌گیری نبوده‌ایم و شرایط جوی هم به تولید محصول کمک کرده است. همچنین بیشترین برنج شمال در مازندران و گیلان تولید می‌شود و در این مناطق سیلی نبوده تا به مزارع آسیب بزند و سیل استان گلستان نیز در مناطق غربی نبوده که برنج کشت می‌شود.