ممنوعیت اپل شدنی است؟
بررسی همشهری و گفت‌وگو با کارشناسان نشان می‌دهد، طرح دوفوریتی مجلس برای تحریم اپل اگر به نتیجه برسد، ضررهای جدی برای کسب‌وکارهای اینترنتی خواهد داشت و برای این محصول بازار سیاه زیرزمینی ایجاد می‌کند
اشکان خسروپور ـ خبرنگار
نمایندگان مجلس در تدارک بررسی طرح دوفوریتی برای تحریم اپل از سوی کشورهای اسلامی هستند که از سوی بسیاری از کارشناسان «شگفت‌انگیز و عجیب» خوانده شده است؛ شگفت‌آور از این نظر که، اپل از همان نخستین روزهای فعالیتش تأکید کرده بود، به‌خاطر تحریم‌های آمریکا و از آن‌جایی که یک شرکت آمریکایی محسوب می‌شود، نمی‌تواند مراوده رسمی با ایران داشته باشد. در تمام این سال‌ها نیز گوشی‌های آیفون و بقیه محصولات اپل عمدتا از مبادی غیررسمی یا شرکت‌های دارای مجوز از وزارت صنعت وارد کشور شده و در بسیاری موارد از شرکت تولید‌کننده خدماتی نیز دریافت نمی‌کردند. اکنون و سال‌ها پس از حضور اپل و محصولاتش در ایران نمایندگان - احتمالا در واکنش به آنچه اخیرا برای اپلیکیشن‌های ایرانی رخ داد - این طرح را به‌عنوان یکی از 15طرح برای مقابله با اقدامات آمریکا درنظر گرفته‌اند. این در حالی است که گوشی‌های اندرویدی هم سیستم عامل‌شان محصول شرکت آمریکایی گوگل است که این شرکت هم درتحریم کاربران ایرانی سابقه طولانی دارد. بررسی‌های همشهری و دیدگاه کارشناسان فعال در بازار دیجیتال ایران نشان می‌دهد، تصویب و اجرای این طرح به جای اینکه آمریکا را هدف قرار بدهد، اکوسیستم استارتاپی و جوانان فعال در حوزه کسب‌وکار اینترنتی را به‌طور مستقیم و بسیار جدی دچار آسیب خواهد کرد.
محروم کردن کشور از فناوری
تحریم اپل اگر به‌معنای ممنوع کردن ورود دستگاه‌های ساخت «اپل» باشد، هرچند شاید در بعضی موارد مثل گوشی‌های تلفن همراه این شرکت یعنی آیفون شدنی باشد اما عملا بخش بزرگی از بازار به‌خاطر نیاز جدی و حیاتی‌اش به این دستگاه‌ها ناچار به وارد کردن آنها خواهد شد. نتیجه، رونق گرفتن بازار قاچاق و نجومی شدن قیمت تولیدات اپل در بازار ایران خواهد بود. مسعود نیکومنش، کارشناس فناوری درباره کاربردهای این دستگاه‌ها به همشهری می‌گوید: «زمانی گوشی آیفون برای بعضی کاربران معیار زندگی لوکس و مایه فخر بود اما امروز دیگر این‌طور نیست. بسیاری از شرکت‌های فعال در حوزه تصویر و فیلم‌سازی به‌خاطر امکانات ویژه «مک‌بوک» (لپ‌تاپ‌های تولید اپل) ناچار به استفاده از این سیستم‌ها هستند.» او در عین حال می‌گوید: جلوگیری از واردات کالاهای یک شرکت باعث محروم کردن مردم خودمان از ابزارهای جدید فناوری می‌شود و این قطعا بر حضور فعال ما در دنیای آینده تأثیر جدی خواهد گذاشت. در میان محصولات اپل تنها گوشی‌های آیفون هستند که نیاز به رجیستری در داخل شبکه برای استفاده دارند.
فرار مغزهای برنامه‌نویس از ایران
اگر این طرح سال‌ها پیش و زمانی که اپل تازه ایجاد شده بود و هنوز کاربر چندانی در ایران نداشت، عملی می‌شد عملا کاربران چندانی متضرر نمی‌شدند و شانس اجرای طرح بالاتر بود. در شرایط فعلی اما کاربران آیفون در کشور هرچند نسبت به اندرویدی‌ها کمتر هستند، اما باز هم آمار قابل توجهی را به‌خودشان اختصاص داده‌اند. یکی از بررسی‌ها نشان می‌دهد، حدود 10درصد کاربران ایرانی از آیفون استفاده می‌کنند که تقریبا 5 تا 6میلیون نفر را شامل می‌شود. برای پاسخگویی به نیاز این کاربران در حوزه‌های نرم‌افزار و برنامه‌های موبایلی تعداد قابل توجهی جوان متخصص و برنامه‌نویس در شرکت‌های خصوصی و استارتاپی مشغول به‌کار شده‌اند؛ جوانانی که بسیاری از آنها با توجه به نوع تخصص‌شان می‌توانند توسط کشورهای خارجی و به‌خصوص همسایگان جنوبی ایران جذب شوند. ایلیا وکیلی، کارشناس فنی در این‌باره به همشهری می‌گوید: «نوع کار این برنامه‌نویس‌ها طوری است که با از دست رفتن زمینه کاری‌شان نمی‌توانند برای سیستم عامل‌های دیگر برنامه بنویسند. در نتیجه اگر بازارشان از بین برود، مهاجرت بسیاری از آنها حتمی است.»
جلوگیری از ارزآوری برای کشور
با وجود تحریم‌های اپل، شرکت‌های داخلی توانسته‌اند در طول سال‌های تحریم، برنامه‌های جدیدی برای سیستم عامل آی‌او‌اس ارائه کنند که ارزآوری بسیار زیادی برای کشور داشته است. برای نوشتن و بررسی فنی این برنامه‌ها به دستگاه‌های ساخت اپل نیاز است. با این حساب، اگر در آینده ورود این محصولات به کشور ممنوع شود، بخش مهمی از ارزآوری که به واسطه هوش و تخصص متخصصان ما وارد کشور شده، امکان بروز و ظهور نخواهد داشت. علی نادعلی‌زاده، متخصص حوزه بازی و نرم‌افزارهای آنلاین در این‌باره به همشهری می‌گوید: «مدتی یک بازی ایرانی در اپ‌استور چین جزو پرفروش‌ترین‌ها بود. یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی نیز مدتی قبل محصولی ارائه کردند که در حوزه امنیت اینترنتی فعالیت می‌کرد و مدتی بعد این شرکت به قیمت چندین میلیون دلارفروش رفت و تا چند سال جزو برترین اپ‌های اپ‌استور بود. ما با تحریم اپل حواس جامعه فنی و متخصص خودمان را به سمت اندروید منحرف می‌کنیم که در نهایت به نفع کشور نیست. در همین مورد آخر اگر جامعه توسعه‌دهنده این سیستم عامل حذف شده بود، عملا به چنین جایگاهی نمی‌رسیدیم.»
راه‌حل اشتباه: کوچ اجباری کاربران
برخی کاربران پیشنهاد می‌دهند که در چنین فضایی بهتر است، از سیستم عامل‌های جایگزین مثل اندروید استفاده کرد که نسبت به اپل شرایط بهتری دارند. با وجود این، نمی‌توان درباره ثبات وضعیت اندروید در آینده نیز نظر قطعی داد. چون این سیستم عامل نیز آمریکایی است و این ظرفیت را دارد که رفتار مشابه اپل را به شکل دیگری تکرار کند. اندروید محصول شرکت گوگل است و هر چند در میان سیاستمداران ایرانی به‌نظر بهتر می‌رسد اما این شرکت هم بسیاری از محصولاتش را برای ایران تحریم کرده و حتی بسیاری از مواقع استفاده از فروشگاه اپلیکیشن آن هم با آی‌پی ایران میسر نیست.
