میثاق مشترک شهر

علی اعطا/ سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران
بی‌توجهی یا کم‌توجهی به طرح و برنامه‌های مصوب، ازجمله انتقاداتی است که در یکی، دو دهه گذشته نسبت به مدیریت شهری پایتخت مطرح ‌شده است. معمول این بوده کسانی که دستی بر آتش تهیه و تدوین طرح و برنامه‌های شهری داشته‌اند، از موضع کارشناسی و تخصصی، نسبت به نحوه اداره شهر انتقاد داشته‌اند که، مدیران شهر، شیوه و منش عملکردی‌شان، مبتنی است بر ترکیبی از روزمر‌گی و تصمیمات خلق‌الساعه. شهرداری تهران، از ابتدای سال98، وارد نخستین سال برنامه 5ساله سوم شده است و کسانی که اخبار و مسائل شهری را دنبال می‌کنند، قاعدتا می‌دانند که بخش قابل‌توجهی از زمان و توان شورا، در سال97، صرف بررسی، بازآرایی، تأیید و تصویب برنامه 5ساله سوم شده ‌است.

این برنامه، اکنون میثاق مشترک شهر تهران است چراکه نمایندگان مردم در شورا، پیشنهادات شهرداری به‌عنوان بخش اجرایی نظام مدیریت شهری را به‌تفصیل بررسی کرده‌اند و از زاویه خیر و منفعت و مصلحت عمومی، برنامه را در حوزه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی، محیط‌زیست و سلامت همگانی، عمران و حمل‌ونقل، شهرسازی و معماری و مالیه شهری و شفافیت و همچنین نحوه اداره سازمان شهرداری، ساعت‌ها در کمیته‌ها و کمیسیون‌های تخصصی مورد بررسی و مداقه قرار داده‌اند و درنهایت در صحن شورا، در منظر و محضر شهر و شهروندان، واژه به واژه خوانده‌اند و به تصویب رسانده‌اند. وقتی سندی در پارلمان شهری، با طی این فرایند طولانی و عمیق و کارشناسی و با تکیه بر منفعت عمومی به تصویب می‌رسد، بیراه نیست اگر آن را میثاق مشترک شهر بدانیم و بنامیم. به همین دلایل، انتظار شورا به‌عنوان پارلمان شهری از همکارانمان در شهرداری این است :

اول اینکه، برنامه‌محوری پیشه‌کنند. برای درهم‌شکستن اینرسی و مقاومت بوروکراتیک در برابر برنامه‌محور، کفش آهنین به‌پا کنند. ساختار عریض و طویل شهرداری تهران به‌طور طبیعی، گرایش به روزمر‌گی دارد و هر ساختار عریض و طویل، اساسا در برابر نوآوری مقاوم است. از سوی دیگر، مدیران نوآمده، به اینکه تصمیمات خلق الساعه بگیرند گرایش دارند تا تحولی ایجاد کنند. تصمیمات خلق‌الساعه، ظاهری جذاب و فریبنده دارند، اما در میان‌مدت عمدتا آثار مخربی به بار می‌آورند. برنامه‌محوری، جایی است در میانه طیفی که یک سوی آن، روزمر‌گی و سوی دیگر آن مدیریت برمبنای تصمیمات خلق‌الساعه است.

دوم اینکه، ساختار شهرداری را به سرعت به‌گونه‌ای اصلاح کنند که موازی‌کاری و اتلاف زمان و توان در آن به حداقل برسد. به‌دلیل رشد نامتناسب و بی‌برنامه سازمان شهرداری، امروز با مجموعه‌ای از موازی‌کاری‌ها و در نتیجه، اتلاف زمان و توان در این سازمان مواجهیم. به‌عنوان مثال، می‌توان به نکته‌ای اشاره کرد که البته پیش‌تر در صحن شورا نیز، مطرح کرده‌ام.

در زمینه تهیه و اجرای طرح‌های شهری حوزه شهرسازی در سطوح ستادی شهرداری تهران، حداقل در 4معاونت موازی‌کاری صورت می‌گیرد. اول، معاونت شهرسازی و معماری به‌عنوان بخشی که مسئولیت تهیه طرح و برنامه‌های این حوزه را برعهده دارد. دوم، معاونت فنی و عمرانی که از طریق سازمان‌های زیرمجموعه، چه در حوزه تهیه طرح و چه در حوزه اجرای طرح‌های شهری فعالیت دارد. سوم معاونت فرهنگی و اجتماعی است که این معاونت نیز از طریق شرکت توسعه فضاهای فرهنگی، پیش‌تر در حوزه پروژه‌های ساختمانی و مرمت ابنیه و اخیرا نیز در حوزه طرح‌های شهری به مسائل حوزه شهری وارد شده است و چهارم، معاونت خدمات شهری که از طریق سازمان زیباسازی در زمینه تهیه و اجرای پروژه‌هایی از این دست، فعالیت دارد. در کنار همه اینها، در مناطق 22گانه شهرداری نیز، این موازی‌کاری با سطوح ستادی، کم‌و بیش رایج است. ضروری است شهرداری بحث اصلاح ساختار را در نخستین زمان ممکن در دستور کار قرار دهد.

سوم اینکه، شهرداری و شورای اسلامی شهر تهران، در حوزه‌های تخصصی مختلف، نیاز به هماهنگی بیشتری دارند. انتظار می‌رود معاونت‌های تخصصی، در هماهنگی بیشتری با کمیسیون‌های متناظر در شورا برنامه‌ریزی و اقدام کنند؛ به‌گونه‌ای که هدف اصلی همه بخش‌ها، دستیابی به اهداف برنامه پنج‌ساله سوم، به‌عنوان میثاق مشترک شهر باشد.