در شهر
ساختمان‌های بی کیفیت در تبریز
شهردار تبریز: برخی ساختمان‌های قدیمی فاقد ایمنی و نیازمند بهسازی و مقاوم‌سازی هستند
سید مرتضی احمدپور | تبریز – خبرنگار:
تبریز شهری آبستن آسیب و زلزله است و تنها راه کاهش بلایا و تلفات ناشی از زلزله توجه جدی به موضوع مقاوم‌سازی و بهسازی است. به همین دلیل است که تخریب ساختمان‌هایی با عمر 30 سال و حتی کمتر، منظره‌ای آشنا اما تاسف‌بار در تبریز است.
ساختمان‌هایی یک یا دو طبقه که با وجود ظاهری مناسب به تیغ لودرها سپرده می‌شوند تا ساختمانی دیگر جایگزین آنها شود. این موضوع هم ریشه در قرار داشتن تبریز به‌ویژه منطقه شمالی این شهر روی گسل زلزله دارد تا فعالان مسکن را به احداث اصولی ساختمان در این شهر وادار کند. با وجود این‌که در سال‌های اخیر نظارت سازمان نظام مهندسی و شهرداری برای احداث ساختمان‌هایی با اصول فنی و مهندسی منطبق بر استانداردهای جهانی پذیرفته‌شده بیشتر شده است، اما به نظر می‌رسد نگرانی‌های شهروندان از بی‌کیفیت بودن ساختمان‌ها در این شهر تمامی ندارد.
ساختمان‌های بی‌کیفیت در مرکز تبریز
عضو هیات مدیره یک شرکت ساختمانی و کارشناس حوزه مسکن در این باره می‌گوید: اعمال روش‌های بازدارنده و مقابله با ساخت‌و‌ساز غیراصولی در تبریز با مشکلاتی مانند درگیری میان ماموران شهرداری و شهروندان و در نتیجه اقدام به ساخت و سازهای شبانه همراه بوده است. با وجود تلاش مسئولان در دهه‌های گذشته این ساخت و سازهای غیراصولی در تبریز وجود داشته است. «صابر طریحیان» ادامه می‌دهد: بخش زیادی از ساکنان این خانه‌ها را کارگران، افراد بیکار و مهاجری تشکیل می‌دهند که از روستاها به تبریز آمده و خانه‌های غیرمقاومی را پنهان از چشم ماموران شهرداری احداث کرده‌اند. بروز حوادث ناخواسته در این سازه‌ها غیرمحتمل نیست و تاسف‌بار‌تر این‌که بخش قابل توجهی از این خانه‌ها نه در حاشیه تبریز، بلکه در مرکز شهر حتی مناطق بالای شهر وجود دارد که به علت فقر دانش مهندسی و تمایل به اتمام خانه با هزینه کم ساخته شده است. وی می‌افزاید: این خانه‌ها متراژ‌های کوچکی دارند و مهندسان مجری هم در ساخت آنها دخیل نبوده‌اند.
برخی از مالکان این خانه‌های مسکونی اقدام به اخذ پروانه ساختمانی هم نمی‌کنند و با اخذ ماده 100 و در برخی موارد با پرداخت جریمه ساختمان خود را احداث کرده و پایان کار گرفته‌اند. طریحیان عنوان می‌کند: در یک تحقیق میدانی مشخص شده تعداد قابل توجهی از خانه‌های احداثی متعلق به 40 سال پیش در تبریز حتی بدون ستون‌های کناری آهنی و با دیوارهای حمالی احداث شده‌اند که نقش ستون را دارند. این دیواره‌ها چارچوب اصلی ساختمان را در خود جای داده که بسیار خطرناک است و تخریب برخی از آنها حتی با برخورداری از ظاهری آراسته و نمای سنگی اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.
ضرورت به‌کارگیری ناظران فنی کاردان
رئیس نظام کاردانی ساختمان استان هم با اشاره به این‌که از نظر علمی مشکلی در حوزه ساخت‌و‌ساز استان نداریم، اظهار می‌کند: در بخش ساخت‌و‌ساز قوانین خوبی در استان وجود دارد که گاه سختگیرانه‌تر از استان‌های دیگر است، اما در عمل اصول فنی رعایت نمی‌شود و نتیجه کار، احداث ساختمان‌های غیرمقاومی است که اکنون به معضلی برای تبریز تبدیل شده‌اند. جای تاسف دارد که این روند در برخی مناطق همچنان ادامه دارد.
«کریم علی‌محمدی» ادامه می‌دهد: مسئولان فنی و مهندسان سفارش‌هایی به کارگران ساده داده و محل را ترک می‌کنند اما کارگران ساده نمی‌توانند این اصول علمی را در هنگام اجرا پیاده کنند و با یک اشتباه کوچک، عمر ساختمان تا چند سال پایین می‌آید. بنابراین در نبود مهندسان حداقل باید افرادی باشند تا نقش سرکارگر حرفه‌ای را در ساختمان ایفا کنند.
وی بیان می‌کند: در صورتی که حضور کاردان‌های فنی ساختمانی در تمام مراحل ساخت‌و‌ساز اجباری شود می‌توان عمر ساختمان‌ها را هم بالا برد. هزینه اجرای این طرح در مقابل نتایج بهینه ارتقای عمر ساختمان و جلوگیری از اتلاف منابع ملی بسیار کم است.
بی توجهی به اصول نگهداری ساختمان
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان آذربایجان شرقی به دغدغه‌های این سازمان در پیشبرد ساخت‌و‌ساز فنی و اصولی اشاره می‌کند و می‌گوید: سازمان نظام مهندسی ساختمان آذربایجان شرقی جزو سازمان‌های فعال کشوری است که توانسته در زمینه کنترل ساخت و سازهای غیراصولی گا‌م‌های موثری بردارد. این مرکز جزو سازمان‌های پیشرو در این زمینه است، اما باید توجه داشت که تضمین کیفیت سازه تنها به زمان احداث و رعایت اصول فنی در آن مرتبط نیست.
«علی طوماری» با اعلام این‌که طول عمر مفید ساختمان‌های استان از استاندارد جهانی پایین‌تر است، بیان می‌کند: این امر ناشی از نگهداری نکردن از ساختمان‌ها در دوران بهره‌برداری است. باید توجه داشت که احداث ساختمان‌ها نیازمند رسیدگی مستمری هستند که با وجود هزینه‌ها موجب عمر بیشتر ساختمان‌ها هم می‌شود.
وی با تاکید بر این‌که مهندسان ناظر بر روند ساخت‌و‌ساز نظارت جدی دارند، ادامه می‌دهد: وظیفه مهندسان حضور مستمر و عهده‌دار شدن مسئولیت نحوه اجرای کارهای زیر‌بنایی در ساختمان بوده و ساختمان‌هایی که به تایید مهندسان ناظر می‌رسند از ضریب ایمنی بالایی برخوردارند.
نظارت جدی بر ساخت‌و‌ساز فنی و اصولی
شهردار تبریز از نظارت جدی در زمینه ساخت‌و‌ساز در تبریز خبر می‌دهد و می‌گوید: توجه به ساخت‌و‌ساز فنی و اصولی در تبریز به حدی بوده که در مقایسه با برخی استان‌های کشور، وضعیت بهتری داریم اما با توجه به وجود برخی ساختمان‌های قدیمی فاقد ایمنی، تنها راه‌حل موجود بهسازی و مقاوم‌سازی ساختمان‌های موجود و سختگیری در مورد ساخت و سازهای جدید است. در کنار این موارد باید مالکان را هم به ساخت‌و‌ساز در مناطق مناسب و دور از گسل زلزله هدایت کرد.
«ایرج شهین باهر» ادامه می‌دهد: نظارت در حوزه ساخت‌و‌ساز بسیار جدی و بدون اغماض است و پیمانکاران بخش خصوصی نیز می‌دانند که باید در این زمینه از اصول فنی پیشرفته و دستگاه‌های به‌روز استفاده کنند. اگر پیمانکاری این ویژگی‌ها را نداشته باشد از ادامه کار وی جلوگیری می‌شود. شهین باهر عمر کم ساختمان‌های استان و تبریز را تاسف‌برانگیز عنوان می‌کند و می‌افزاید: این‌که افرادی با ماده 100 و با ارتکاب جرایم متعدد ساختمان خود را به اتمام برسانند بسیار محدود شده و مانند گذشته در این زمینه سهل‌انگاری نمی‌شود. در این زمینه از شهروندان می‌خواهیم هنگام خرید ساختمان به نبود خلافی و عدم اخذ ماده 100 توجه کنند.
