ابعاد ناشناخته آلودگی زمین

فرهاد قریب/ زمین‌شناس
گسترش تولیدات صنعتی و به تبع آن افزایش آلودگی‌ها، پدیده‌ای است که در عصر حاضر انسان‌ها، محیط‌زیست و کره‌ای را که ‌روی آن زندگی می‌کنیم در معرض تهدید قرار داده است.

فعالیت‌های صنعتی از دوسو موجب آلودگی می‌شوند؛ یکی با سوزاندن سوخت‌های فسیلی برای تأمین انرژی لازم و دیگری با تولید انبوه سموم، شوینده‌های شیمیایی و ترکیبات خطرناک و زیان‌آور. با این حال اگر درباره موارد آلودگی بپرسید، خیلی‌ها به آلودگی‌های تنفسی و در کنار آلودگی هوا به آلودگی آب اشاره می‌کنند. اما جز این دو که مشکلات فراوانی برای انسان ایجاد کرده‌اند، خاک نیز با سرعت سرسام‌آوری در بسیاری از نقاط جهان و به دلایل متعدد در حال آلوده شدن است.

اگر با مراجعه به تعاریف زمین‌شناسی خاک را خارجی‌ترین بخش زمین بدانیم که با خردشدگی سنگ‌ها در زمانی بسیار طولانی و طی فرایند تکامل تدریجی پدید آمده است به اهمیت آن تا حدی اشاره کرده‌‌ایم. مضافا اینکه با جذب آب می‌تواند قابلیت‌های کشاورزی و عمرانی نیز پیدا کند.

به این ترتیب نمی‌توان و نباید نسبت به آلودگی آن بی‌تفاوت بود. به ویژه اگر این تخریب ابعاد روزافزونی داشته باشد. به جز نفوذ مواد شیمیایی که در پهنه‌های خاکی موجب کاهش حاصلخیزی و در مواردی جذب آب می‌شوند، بی‌دفاع ساختن آن در مقابل وقایع طبیعی مانند سیل و تندباد موضوع فرسایش آن را نیز مطرح می‌کند.

حذف درخت و فضای سبز در هر منطقه‌ای یعنی برهنه ساختن پوشش زمین که با جابه‌جایی و فرسایش سریع خاک همراه خواهد بود.

به هر روی، آلودگی‌ها چه صوتی، چه تنفسی و به طور کلی هر نوع آلودگی زیست‌محیطی محدود کردن سرمایه‌های طبیعی، دشوارکردن زندگی و خیانت به نسل‌های آینده است.

بشر برای زندگی بهتر هیچ راهی‌ جز دوست داشتن زمین و مهربان بودن با آن ندارد.