امنیت مشق با حضور مردم رنگ میگیرد
گفتوگوی همشهری با احمد مسجد جامعی عضو شورای شهر تهران درباره گشودن میدان مشق به روی شهروندان
پریسا امیرقاسمخانی /خبرنگار
با اینکه بیش از 2دهه است تصویب شده میدان مشق بهعنوان یکی از بزرگترین موزههای جهان و در رده موزههایی مانند آرمیتاژ فرانسه قرار بگیرد، سالها بهصورت نیمهتعطیل بوده و در آن به روی مردم باز نشده و به شکل پویا در نیامده بود. در واپسین روزهای سال گذشته، تفاهم شهرداری و وزارت امور خارجه برای بازگشایی میدان مشق مطرح شد. اما با گذشت چند هفته باز هم اتفاقی نیفتاد. احمد مسجدجامعی، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر، بارها نسبت به بسته بودن درهای میدان مشق اعتراض کرد. در روزهای نوروز98 میدان مشق بالاخره به روی مردم گشوده شد. اتفاقی که بهنظر میرسد ادامهدار باشد. به این بهانه با احمد مسجدجامعی به گفتوگو نشستهایم.
شما اواخر سال گذشته تذکر دادید و اعتراض کردید چرا سردر باغ ملی فقط در ساعات اداری باز است و در ساعت غیراداری به روی مردم بسته میشود، دلیل این اعتراض چه بوده است؟
اعتراض من سابقه طولانی دارد. سابقه آن به شورای سوم و تهرانگردیهایی که در دهه80 داشتیم، بازمیگردد. آن زمان وضع خیلی آشفته بود تا آنجا که یکبار در بازدید از سردر باغ ملی دنبال کلید آن میگشتیم... برای رفع آشفتگی، ارتقای میدان مشق و آزادسازی اطراف آن به یک فضای عمومی شهری در دولت آقای خاتمی توسط شورای سوم پیشنهاد و تصویب شد. بعد از تصویب و بازگشایی سردر باغ ملی به روی مردم، شهرداری از مردم پول گرفت و سرمایهگذاری کرد. هزینههایی در حوزه مبلمان، نگهبانی، زیرساخت، روشنایی و... انجام داد و قرار شد محدوده میدان مشق از خیابان سرهنگ سخایی در شمال، امامخمینی(ره) یا مریضخانه در جنوب، فردوسی در شرق و 30 تیر در غرب ساماندهی شوند تا مجموعه میدان مشق به یکی از 5موزه بزرگ جهان مانند موزه لوور فرانسه یا موزه ملی بریتانیا و... تبدیل شود. ما این مصوبه را در شورای شهر پیگیری کردیم. ایجاد خیابان 30تیر یکی از نتایج پیگیریها بود، ولی این طرح بهطور کامل تا مدتها اتفاق نیفتاده بود که باعث اعتراض شد. بعد از اعتراض، شهردار منطقه گفت که بهرهبرداری از سردر باغ ملی برای گردشگران و عموم مردم در ساعات مختلف شبانهروز آزاد است. شهردار تهران هم بر این مسئله تأکید کردند سردر باغ ملی از ساعت 18 تا ساعت 24 و روزهای تعطیل پنجشنبه و جمعه به روی شهروندان باز است... مجموعه باید 2ماه پیش در ساعات مختلف شبانهروز به روی مردم باز میشد. اکنون میدان مشق را نورپردازی کردهاند و کفسازی جدارهها انجام شده است.
اهمیت میدان مشق در چیست؟
محدوده میدان مشق بهعنوان یک مجموعه تاریخی در سال1377 به تصویب سازمان میراث فرهنگی رسیده است. میدان مشق محل خاطرات است و قبل از برج آزادی یکی از دیدنیترین اماکن تهران بود. مردم به آن رفتوآمد میکردند. سردر باغ ملی نخستین باغ همگانی مردم تهران بود. زمین خاکی که بسیاری از اولینهای تهران در آن اتفاق افتاد. نخستینبار هواپیما و بالن در آن نشست و... در این محدوده موزه پست و مخابرات، سردر باغ ملی، ساختمان وزارت امور خارجه، ساختمان بانک سپه، موزه علیاکبر صنعتی، موزه ملی ایران، موزه و کتابخانه ملک، کاخ شهربانی، بازداشگاه کمیته مشترک ضدخرابکاری ساواک، کاخ وزارت امور خارجه، عمارت ثبت املاک، دانشگاه هنر و مجموعه قزاقخانه و... وجود دارد. همچنین یکسری ویژگیهای خاص بهعلت ساختاری و معماری دارد. استادانی که مجموعه را ساختند هنرمندان شاخصی بودند. قسمتی از مجموعه را آلمانیها ساختند و بخشی دیگر توسط هنرمندان سرشناس ایرانی ساخته شد. مانند جعفر خان کاشانی، کریم منیژه، اسماعیلی، خاک نگار مقدم، حسین کاشیپز و... مجموعه میدان مشق عملکردش امروزی است. ولی از لحاظ سبک معماری ویژگیهای معماری ایران باستان را دارد. سبک معماری موزه ایران باستان مربوط به دوره ساسانی به تقلید از ایوان مداین و طاق کسری است. سبک معماری کاخ شهربانی مربوط به دوره هخامنشی است. واقعیتی که وجود دارد این است که مجموعه از انتفاع ساقط شده، سردر باغ ملی زمانی گذرگاه بزرگی در وسط داشت که محل عبور سواره بود. دو گذرگاه هم در کنار، محل عبور پیاده به شمار میرفت، ولی امروزه فقط سواره میتواند با کارت ویژه تردد کند و جایی برای تردد پیاده وجود ندارد.
اگر نگاه توریستی داشته باشیم مجموعه میدان مشق بخشی از فرهنگ ایرانی - اسلامی را به مخاطب منتقل میکند.
بله یک جور روایت دورههای مختلف تاریخ ایران است. بهعنوان مثال موزه ملک مربوط به دوران اسلامی است. موزهای که میتوان گفت جهانی است و قدمت آن به دوره قبل از کتابخانه ملی میرسد. ولی نهایت کنار مجموعه دورههای تاریخی تهران در خیابان 30 تیر، فقط یکسری اقلام میفروشند، چنین اتفاقی سزاوار مجموعه نیست.
ظرفیتهای مجموعه میدان مشق واقعا چه اندازه است، چگونه باید به مرکز جذب توریسم و مردم تبدیل شود؟
مجموعه میدان مشق ظرفیت جذب توریسم و مردم را دارد. در آن میشود گالری، تماشاخانه، کافه رستوران، مراکز هنری و... ایجاد کرد. زمانی کشتارگاه بهمن را فرهنگسرا کردند، با این کار اطرافش هم تغییر کرد. جرائم کم شد. نشاط به آن محدوده آمد. در جامعهای که نیاز به نشاط ، تحرک و همدلی دارد نمیشود شهروندانش را در خانه نگه داشت. باید شهروندان در فضاهای عمومی با هم تعامل داشته باشند. ما فضاهای تاریخی ارزشمندی داریم که از آنها غفلت کردیم. در محدوده میدان مشق شما میتوانید بهترین هتلها را راهاندازی کنید. چون گردشگر دنبال تنوع و تجربه جدید است. اگر شما توانستید فضای مجموعه را دگرگون کنید و پهنهای ایجاد کردید که میتواند به پهنههای
فرهنگی دیگر مانند رودکی وصل شود، فضای بزرگتر و جای متفاوتی برای تهران بهوجود آوردهاید.