اشک بازار از گرانی پیاز

از یکی، دو روز مانده به پایان سال1397، پیاز هم به‌عنوان یکی از اقلام خوراکی پرمصرف رسماً وارد کورس گرانی شد و قیمت هر کیلو از آن از محدوده 4هزار تومان در اواخر سال تا حوالی 20هزار تومان در تعطیلات نوروزی افزایش یافت. به گزارش همشهری، جهش 5برابری قیمت پیاز در این دوره زمانی کوتاه هرچند تا حدودی پیرو نابسامانی‌های قیمتی بازار و گرانی اقلام خوراکی نظیر گوشت، مرغ، ماهی و سایر کالاها رخ داده بود، اما مسائلی مانند افزایش صادرات این محصول کشاورزی به کشورهای همسایه به‌خصوص عراق و مختل شدن برداشت و حمل این محصول از مناطق جنوبی کشور به‌واسطه بروز سیلاب نیز در کمیابی وگرانی آن نقش اساسی داشته است.

گرانی بی‌ضابطه پیاز باعث شد قیمت این محصول کشاورزی که زمانی مصداق کالای کم‌ارزش محسوب می‌شد از قیمت اقلامی مانند مرغ و موز که در جریان جهش نرخ کالاها به مصداق کالاهای اشرافی تبدیل شده بودند نیز بالاتر برود. در این وضعیت برخی مسئولان اتحادیه‌های بخش خصوصی، گرانی پیاز را ثمره قاچاق این محصول توسط تاجرنماهای سودجو دانستند، اما رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز معتقد بود در کنار اختلال‌هایی که بارندگی‌های اخیر در توزیع پیاز ایجاد کرده، صادرات بیش‌ازحد این محصول به گرانی آن دامن زده است. علی مؤیدی، رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در گفت‌وگو با رسانه‌ها، گرانی پیاز بر اثر قاچاق را ادعایی عجیب‌وغریب و البته نادرست قلمداد کرده بود، زیرا به عقیده او وقتی محصولی به‌صورت رسمی صادر می‌شود، دلیلی برای قاچاق آن وجود ندارد. پیرو این اتفاقات، دهم فروردین‌ماه، در شرایطی که میانگین قیمت فروش هر کیلو پیاز در بازار داخل به 14هزار تومان رسیده بود، وزارت صنعت برای کنترل بازار پا به میدان گذاشت. عباس قبادی، معاون بازرگانی داخلی این وزارتخانه و دبیر ستاد تنظیم بازار کشور اعلام کرد: صادرات پیاز به کشورهای همسایه به‌ویژه عراق به یکی از دلایل اصلی بالا رفتن قیمت این محصول بوده و برای تنظیم بازار داخلی، صادرات سیب‌زمینی و پیاز از 15فروردین‌ماه ممنوع است.
از سوی دیگر با اتمام تعطیلات نوروزی و رفع برخی از اختلال‌های ایجاد شده در حوزه حمل‌ونقل، بارگیری و حمل پیاز از مناطق جنوبی کشور نیز آغاز شد که توانست افت قیمت فروش پیاز را رقم بزند؛ به‌گونه‌ای که باعث شد قیمت این محصول در مرکز کشور تا 8هزار تومان و در پایتخت تا 12هزار تومان افت کند. پیش ‌از این حسین اصغری، مدیرکل دفتر محصولات جالیزی وزارت جهاد کشاورزی گفته بود: بارندگی اخیر در استان‌های خوزستان و جنوب کرمان برداشت محصولاتی چون پیاز، سیب‌زمینی و خیار را با مشکل مواجه کرده و به اختلال بازار دامن زده است. به عقیده اصغری با ازسرگیری برداشت و بهبود شرایط حمل‌ونقل، قیمت‌ها متعادل می‌شود.


   قهر پیازکاران زیانکار

نکته دیگری که در کنار همه عوامل اعلام شده، زمینه کاهش عرضه پیاز و جهش قیمت این محصول را فراهم کرد، بی‌رغبتی کشاورزان پیازکار برای کشت این محصول در سال1397 بود، زیرا آنها به‌واسطه زیان سال‌های قبل پیازکاری، در سال1397 تمایل کمتری به تکرار کشت این محصول داشتند و همین مسئله به افت تولید پیاز منجر شد. این در حالی بود که به مدد جهش 3برابری نرخ ارز در سال97، ولع خریداران خارجی پیاز با کیفیت ایرانی نیز بیشتر شد و محموله‌های سنگینی از این کالا به صادرات اختصاص یافت تا کار به‌جایی برسد که در بازار، قیمت پیاز ایرانی از قیمت موز کاستاریکایی بالاتر برود و اشک خریداران را دربیاورد. ناگفته نماند که در سال‌های اخیر گاها دولت مجبور می‌شد برای حمایت از کشاورزان و تنظیم بازار، پیاز تولیدی کشاورزان را خریداری و معدوم کند تا هم از زیان پیازکاران بکاهد و هم عرضه و تقاضای این محصول در بازار متناسب شود.