برنامه‌های توسعه بورس‌کالا برای سال 98

ارزش معاملات بورس‌کالا سال به سال در حال رشد است؛ به‌طوری که ارزش کل معاملات این بورس درسال 97به رقم بی‌سابقه 178هزار میلیارد تومان رسید.به زعم کارشناسان، این بورس تحت‌تأثیر شفافیتی که دارد می‌تواند نقش پر رنگی را در اقتصاد ایران برعهده بگیرد؛ بر همین اساس در سال‌جاری که با نام سال «رونق تولید» نامگذاری شده است انتظار می‌رود این بورس وظایف بیشتری را برای تسهیل معاملات برعهده بگیرد.در همین رابطه مدیرعامل بورس‌کالا درگفت‌وگویی به تشریح برنامه‌های این بورس در سال 98پرداخت.

مهم‌ترین چالش در معاملات بورس‌کالا در سالی که گذشت چه بود؟
در سال ۹۷ نوسانات قیمت ارز بر همه بازارهای کالاها تأثیر‌گذار بود که بورس‌کالا نیز از این قاعده مستثنا نبوده است و در مقاطعی با توجه به عرضه محصولات با نرخ ۴۲۰۰ تومان شاهد افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش حجم معاملات بودیم.
مهم‌ترین برنامه‌های بورس‌کالا در سال 98چیست؟
بورس‌کالای ایران هم‌اکنون قراردادهای معاملاتی متنوعی ایجاد کرده و در سال‌های آینده قصد دارد محصولات جدیدی را به‌عنوان دارایی‌های پایه ابزارهای موجود معرفی کند. به‌عنوان نمونه یکی از برنامه‌های بورس‌کالای ایران در سال 98عرضه صندوق‌های کالایی روی محصولات کشاورزی است تا بتواند از این طریق سرمایه‌های سرگردان را برای تأمین مالی بخش کشاورزی جذب کند. همچنین در سال 98بورس‌کالای ایران قصد دارد صندوق‌های سرمایه‌گذاری ایجاد شده را به‌عنوان دارایی پایه جدید برای بازارهای آتی و اختیارمعامله به فعالان بازار معرفی کند و بازار مشتقه را توسعه دهد. همچنین در حوزه گواهی سپرده کالایی نیز بورس‌کالای ایران هم‌اکنون مقدمات تاسیس بازار گواهی سپرده مس و همچنین میلگرد را فراهم کرده و درصورت موافقت سازمان بورس در امسال معاملات گواهی سپرده کالایی روی این 2 محصول جدید نیز راه‌اندازی خواهد شد.
چه ابزارهای معاملاتی جدیدی قرار است در بورس‌کالا معرفی شود؟
علاوه بر توسعه دارایی پایه روی ابزارهای موجود، بورس‌کالای ایران قصد دارد تا ابزارهای جدیدی را نیز در سال 98به فعالان اقتصادی معرفی کند. راه‌اندازی معاملات «اوراق خرید دین» به‌عنوان یک ابزار تأمین مالی جدید و راه‌اندازی معاملات «حق امتیاز» از برنامه‌های سال‌جاری بورس‌کالای ایران است. معاملات اوراق خرید دین درصورت راه‌اندازی، موجب گشایش جدی در تنگنای تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی در سال آینده خواهد شد و از این طریق موجب افزایش نقدشوندگی دارایی‌های مالی راکد تولیدکنندگان خواهد شد. با راه‌اندازی اوراق حق امتیاز و توسعه این بازار، بورس‌کالای ایران می‌تواند به افزایش شفافیت کمک کند. همچنین در سال 98توجه به نیاز مشتریان، روش‌های معاملاتی و تسویه جدیدی در بازار فیزیکی معرفی خواهد شد و با فراهم کردن امکان انجام معاملات تقاضا محور (مبتنی بر مناقصه) و فراهم کردن امکان انجام تسویه چند مرحله‌ای در معاملات برخی نیازهای فعلی عرضه‌کنندگان و خریداران کالا در بورس‌کالای ایران مرتفع خواهد شد.
از اتفاقات نامطلوب برای بورس‌کالا در سال ۹۷، توقف بازار معاملات آتی سکه بود، دلیل این تصمیم چه بود؟
افزایش نوسانات بازار به‌صورتی که در سال قبل شاهد آن بودیم، بازار را از حالت متعارف خارج کرده بود. در هنگامی که نوسانات در بازار بسیار شدید شود باید تضامین گرفته شده نیز به همان میزان افزایش یابد تا ریسک بازار آتی کنترل شود. اما هنگامی که تضامین به‌شدت افزایش یابد دیگر بازار آتی کارایی خود را به‌منظور پوشش ریسک از دست خواهد داد. بازار آتی هنگامی می‌تواند کارایی حداکثری داشته باشد که نوسانات بازار در حالت متعارف خود باشد، جهش‌های ناگهانی قیمت با این شدت، کنترل ریسک بازار را با مشکل مواجه خواهد کرد. از این‌رو برای جلوگیری از آسیب دیدن منافع طرفین معامله در بازار آتی تصمیم گرفته شد تا به‌طور موقت معاملات جدید در بازار انجام نگیرد، مشتریان فعال تسویه شوند و وجوه تضامین دریافت شده از آنها آزاد شود.
گفته می‌شود بازار معاملات قیر با مشکلاتی مواجه است. این مشکلات چیست؟
مشخص نبودن نرخ‌گذاری وکیوم باتوم تهاتری (ماده پایه تولید قیر) که در خارج بورس عرضه می‌شود، 2 نرخی شدن قیمت این محصول، سوء‌استفاده از وکیوم باتوم تهاتری برای صادرات قیر و عدم‌مصرف آن در پروژه‌های مربوطه و عدم‌نظارت کافی بر پیمانکاران مصرف‌کننده قیر تهاتری در سازمان‌های متولی ازجمله مشکلاتی است که بازار قیر با آن مواجه است. همچنین وجود موانع تحریمی و تأثیر آن بر معاملات فرآورده‌های نفتی، مشکلات ناشی از حمل‌ونقل در صادرات کالا و لزوم کنترل و نظارت لازم از سوی بورس با توسعه ارتباط الکترونیک بین گمرک، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و بورس‌کالا نیز از دیگر موارد مهم بازار قیر است.