مردم صاحب‌نظرند

اظهارات یک عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام مبنی بر حق اظهارنظر مردم درباره مسائل تخصصی کشور  موجی از واکنش‌ها را برانگیخت؛ غلامرضا مصباحی‌مقدم که پیش از این، مخالفت صریح خود را با تصویب لوایح FATF ابراز کرده است، در گفت‌وگو با ایلنا، در جملاتی جنجالی گفته: «چطور بسیاری از مردم به‌خودشان اجازه می‌دهند که به نمایندگان مجلس و اعضای شورای نگهبان یا مجمع تشخیص مصلحت نظام تکلیف کنند که این کار را بکنید یا نکنید؟ البته ما به مردم‌مان حق می‌دهیم که دغدغه مسائل نظام و آنچه در جریان تصمیم‌گیری کشور است را داشته باشند چرا که زخم خورده‌اند و این زخم خوردن‌ها موجب حساسیت آنها شده اما آیا نباید به ساختاری که نظام ایجاد کرده اعتماد کنند؟»

وی در گفت‌وگو با جماران هم درباره اظهارات خود توضیح داده و با اشاره به جوانب تخصصی لوایح مربوط به FATF می‌گوید: «واقعیت آن است که کنوانسیون‌های پالرمو و CFT با چنان پیچیدگی‌ها و ظرایفی همراه است که حتی مسئولان کشور نیز در داوری درخصوص آنها با سؤالات و ابهامات فراوانی مواجهند. لذا بنده با «کوچه بازاری کردن» این مبحث مخالفم نه اظهارنظر مردم.»

اظهارات این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بازتاب وسیعی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی داشت و سؤالاتی در این‌باره مطرح شد؛ از قبیل اینکه مردم چگونه می‌توانند در انتخابات یا راهپیمایی‌ها شرکت کنند، اما درباره FATF نمی‌توانند اظهارنظر کنند یا حق اظهارنظر ندارند؟

گفته‌های مصباحی‌مقدم در حالی است که طی ماه‌های گذشته، گروه‌های فشار و مخالفان FATF با ارسال پیامک‌های تهدیدآمیز و توهین‌آمیز به نمایندگان مجلس و اعضای مجمع تشخیص از آنها خواسته بودند که از دادن رأی موافق به این لوایح خودداری کنند. گروهی دیگر نیز با برگزاری تجمع در مقابل مجلس و حوزه‌های علمیه و... با نام و برچسب «مردم» مخالفت خود را با FATF اعلام کرده بودند.

حال اگر این اظهارات را مبنا قرار دهیم، مردم حق اظهارنظر در مسائل به گفته او «تخصصی» را ندارند و بالطبع حق ارسال پیامک‌های تهدیدآمیز و برگزاری تجمع هم نخواهند داشت. اما اگر مبنا رأی و نظر مردم باشد، موافقان FATF نیز باید همانند مخالفان، حق اظهارنظر و برگزاری تجمع داشته باشند.

در این گزارش، نظرات تعدادی از کارشناسان و فعالان سیاسی را درباره جایگاه مردم و نظرات آنها در تصمیم‌گیری‌ها پیرامون مسائل کلان و حیاتی کشور جویا شده‌‌ایم؛ درباره اینکه آیا مردم حق اظهارنظر درباره مسائل تخصصی کشور را دارند یا صرفا به‌نظرات نمایندگانی که برای نهادهای قانونگذاری برگزیده‌اند، باید اکتفا کنند؟

حاکمیت بر محور مردم است
عبدالله ناصری از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگویی با همشهری در اشاره به اظهارات این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: این گفته‌ها و اظهارات نشان می‌دهد که ایشان قانون اساسی را نخوانده‌اند؛ در مقدمه قانون اساسی همه‌‌چیز بر محور مردم است و حاکمیتی که به نام خدا تعبیر شده است، از طریق مردم اعمال می‌شود و بروز و ظهور این حاکمیت نیز در رأی مردم پیش‌بینی شده است.

ناصری افزود: بسیاری از مردم، نخبگان و کنشگران و صاحب‌نظرانی هستند که امروز به واسطه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به خوبی می‌توانند نظرات خود را در ارتباط با هر موضوعی بیان کنند.  مخالفان اظهارنظرهای مردم باید توجه کنند اینکه مردم سر بزنگاه به پای صندوق رأی می‌آیند و بنابر تشخیص خود در راهپیمایی شرکت می‌کنند، حتما برایند عقل جمعی همین مردم می‌تواند به‌خوبی مصالح و منافع ملی را نیز تشخیص بدهد.

وی با اشاره به تغییر موضع مصباحی‌مقدم درباره FATF گفت: اینکه نظر ایشان در فاصله دو هفته و در میانه دو جلسه مجمع تشخیص، 180درجه تغییر می‌کند و از موافق پالرمو به مخالف آن تبدیل می‌شوند، این سؤال مطرح می‌شود که چه اتفاقی برای ایشان به‌عنوان اقتصاددان مدعی افتاده است که در این فاصله کوتاه نظر خود را تغییر دادند.  به گفته ناصری، این نشان می‌دهد که مخالفان پالرمو نگران فضاهای اجتماعی هستند که جامعه مدنی، کنشگران و نخبگان آن را شکل می‌دهند. حضور مردم، صاحب‌نظران و نخبگان از طریق شبکه‌های اجتماعی کمک قابل توجهی برای دولت و حکومت خواهد بود.

عصبانی بوده‌اند؟!
محمد مهاجری از فعالان سیاسی اصولگرا در پاسخی طنزگونه و کنایه آمیز به اظهارات مصباحی مقدم گفت: احتمالا ایشان یا عصبانی بوده‌اند یا اینکه کلام‌شان تقطیع یا تحریف شده است؛ اگر اینگونه نباشد، لاجرم مقصود ایشان این بوده است که « من ملت تعیین می‌کنم و بر دهان این ملت می‌زنم!»

جامعه باید با آگاهی انتخاب کند
 عباس سلیمی نمین رئیس مرکز مطالعات و تدوین تاریخ معاصر هم گفت:اینکه فردی موافق بحث‌های کارشناسی FATF باشد به این معنا نیست که موافق مطرح شدن آن در سطح جامعه و مردم نباشد. من معتقدم  برعکس، کسانی که دم از رفراندوم می‌زنند، حاضر نیستند در میزگرد‌ها شرکت کنند و غالبا با تهدید کردن و ایجاد نگرانی موافق بحث‌های کارشناسی نیستند. آنها بحث‌های احساسی را مطرح و عوامفریبی می‌کنند. دولت هم حدس‌های خود را اینگونه دنبال می‌کند که اگر تصویب نشود فاجعه خواهد شد و به دنبال بحث‌های ریزکارشناسی نیست. مردم اگر مطلع شوند به نفع کشوراست؟ بله، قطعا؛کار سختی است ولی به‌نظر من نتایج خوبی خواهد داشت. این را هم اضافه کنیم برخی از شبکه‌های اجتماعی و دولت به بحث‌های احساسی کمک می‌کنند و نمی‌گذارند توده افکار عمومی به آگاهی لازم در این زمینه برسد. من ندیدم یک مسئول دولتی دعوت رسانه ملی را لبیک بگوید تا در این خصوص پاسخگو باشد.

پس اینها به رفراندوم واقعی اعتقادی ندارند. جامعه باید با آگاهی انتخاب کند نه کور کورانه. اینکه شما بگویید اگر فلان تصمیم را نگیریم گرسنه می‌مانیم این خلاف واقع است و مردم را نگرا ن می‌کند.

 برخی از سیاستمداران ما به مردم و افکار عمومی به‌عنوان ابزار نگاه می‌کنند و مایل نیستند افکار عمومی به یک رشد برسد.