سال صعود

مریم سمائی

سال 97 سال پر فراز و نشیبی برای بازار ارز بود. صف‌های عریض و طویل در مقابل صرافی‌ها، صعود افسارگسیخته نرخ ارز، بی‌ثباتی قیمت‌ها، تغییر رئیس بانک مرکزی و... ازجمله اتفاقاتی است که امسال بر شرایط بازار ارز دامن زد و مردم را روزبه‌روز نگران‌تر کرد.

در شرایط عادی اگر نرخ ارز در بلندمدت افزایش یابد نتایج مثبتی به‌دنبال دارد چرا که میزان صادرات هم افزایش می‌یابد اما ‌اکنون شرایط جامعه ما به‌گونه‌ای است که افزایش نرخ ارز بی‌ثباتی در بازارها را به‌دنبال داشته و موجب افزایش قیمت کالا‌های تولیدی و قیمت واردات مواداولیه شده است.

میزان بازدهی ارز در 6‌ماه ابتدایی سال 97 به آستانه 197درصد رسید، این درحالی است که ارز در هیچ‌‌کدام از نیم‌سال‌های ابتدایی دهه ۹۰ چنین رشدی را به ثبت نرسانده بود و تنها در نیمه اول سال‌۹۰ و ۹۱ رشد دو رقمی داشت. در اوایل مهرماه امسال، درست یک روز پس از نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد و سخنرانی دونالد ترامپ و حسن روحانی در نیویورک، قیمت ارز و سکه در بازارهای ایران رکورد دیگری به ثبت رساند. نرخ دلار که به‌صورت لحظه‌ای بالا می‌رفت در آن روز به بیش از ۱۹ هزار و ۳۰۰تومان رسید؛ البته عصر همان روز با اندکی کاهش تا ۱۸هزار و ۳۰۰ تومان نیز معامله شد.

هم‌اکنون اقتصاد ایران روزهای سختی را سپری می‌کند. در سال 96میانگین قیمت دلار حدود 4هزار تومان بود اما به‌دلیل تحریم‌ها و انتظارات قیمتی، قیمت دلار دچار نوسانات گسترده‌ای شد. در ماه‌های اخیر هم به‌دلیل وابستگی اقتصاد کشور به واردات، حجم گسترده نقدینگی در درست مردم و انتظارات بالای قیمتی، شاهد نوسانات شدیدی در بازار ارز بودیم. بازار ارز در ماه‌های پایانی سال روزهای آرام‌تری را سپری کرد و بین کانال‌های 11تا 13هزار تومان در نوسان بود.



عکس: حسین اینانلو

تراز ارزی برقرار می‌شود؟



وحید شقای‌شهری| اقتصاددان و استاد دانشگاه خوارزمی: 

اگر دولت نتواند مدیریتی جدی در واردات کشور داشته باشد و صادرکننده‌های غیرنفتی را نتواند مجاب کند که دلارهای حاصل از صادرات را به ایران وارد کنند به‌طور حتم در سال آینده شاهد یک ناترازی در منابع ارزی خواهیم بود که بانک مرکزی را مجبور می‌کند از منابع ارزی استفاده کند. استفاده بانک مرکزی از منابع ارزی به‌معنای تلاطم دوباره در بازار ارز خواهد بود.

هم‌اکنون بانک مرکزی توانسته با مداخله در بازار ارز به سختی نوسانات موجود را مدیریت کند اما آیا این شرایط برای سال آینده هم پایدار می‌ماند؟

بی‌شک سال آینده سال بسیار مهمی برای اقتصاد ایران است. اگر 2محور مهم مدیریت واردات و ساماندهی صادرکنندگان غیرنفتی جدی گرفته شده و طرح‌های آن اجرایی شود می‌توانیم به ثبات در بازار ارز در سال 98 امیدوار باشیم، در غیراین صورت فشار بر منابع بانک مرکزی افزایش پیدا می‌کند و شوک‌های بیشتری به بازار ارز وارد می‌شود. 

در واقع نگهداشتن قیمت ارز بین 11تا 12هزار تومان مقدور نخواهد بود.

از سوی دیگر در سال جدید ارز 4200تومانی حذف شده و به پول نقد یا کالابرگ تبدیل می‌شود بنابراین دیگر ارز 4200تومانی در سال جدید نداریم و با ارز آزاد و نیمایی کار خواهیم کرد.