ارتش میلیونی

زینب قمی

فرهنگ هر کشوری با آموزش عمومی و آموزش عالی خودش زنده است و نسل‌های مختلف برای بازسازی و نوسازی و در انتها توسعه کشورش، از این طریق پرورش می‌یابند. در ایران نیز چنین ماجرایی جدی گرفته شده و می‌شود، به طوری که آمار دانش‌آموزان و دانشجویان در سال‌های اخیر، به هیچ عنوان قابل مقایسه با دهه‌‌های گذشته نبوده و نیست.

رشد 6 درصدی دانش‌آموزان

طبق اعلام‌های رسمی، در سال تحصیلی جاری، یعنی 98-97، جامعه دانش‌آموزی کشور که بدنه آموزش عمومی را تشکیل می‌دهند، رشد 6 درصدی را تجربه کرده. به گفته وزیر آموزش‌وپرورش، چیزی نزدیک به 14میلیون و 7 هزار دانش‌آموز راهی کلاس‌های درس 97 شدند. این در حالی است که برای این افزایش حجم دانش‌آموزی، 8 هزار کلاس درس به کلاس‌های موجود کشور اضافه شده. نکته جالب‌تر اینکه نیمی از این کلاس‌ها توسط خیرین مدرسه‌ساز ساخته شده. تا پایان سال97 نیز این رقم از کلاس‌های اضافه شده به 10هزار مورد رسیده. هم‌اکنون سرانه فضای آموزشی برای هر دانش‌آموز 5 مترمربع است که البته در برخی از استان‌ها به 3 مترمربع هم می‌رسد. هرچند این عدد به‌معنای پیشرفت خوبی است ولی تا استاندارد 8 مترمربعی در این زمینه فاصله دارد.

درباره دانشگاه‌ها و دانشجویان

طبق اعلامی که در سال1397 و از سوی مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم ارائه شد، امسال 2569 دانشگاه داشتیم که 530 واحدشان سهم دانشگاه آزاد، ۳۰۹‌واحدشان سهم مؤسسات غیرانتفاعی، ۱۷۰‌واحدشان سهم فنی و حرفه‌ای، ۴۶۶ واحدشان مرکز پیام نور، ۹۵۳‌واحدشان سهم علمی- کاربردی و ۱۴۱ واحد باقیمانده نیز سهم دانشگاه دولتی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) است. تعداد دانشجویان هم 3 میلیون و 794هزار نفر بوده. از این تعداد، یک میلیون و 723 میلیون نفرشان خانم و 2‌میلیون و 71 هزار نفرشان آقا هستند. ضمن اینکه با توجه به آغاز سال تحصیلی جدید در دانشگاه‌ها، به‌نظر نمی‌رسد این عدد چندان جابه‌جا شده باشد. البته امسال پذیرش بدون کنکور را هم داشتیم که شاید باعث شده باشد مقداری این عدد جابه‌جا شود. به قول رئیس سازمان سنجش، شانس داوطلبان برای ورود به دانشگاه، 75درصد در سال97 بوده است. با همه این احوالات، به‌نظر می‌رسد که عدد دانشجویان از عدد پیش‌بینی شده در برنامه پنج‌ساله ششم خیلی کمتر است.



سال افزایش  تولیدات علمی
سیدضیاء هاشمی| دانشیار دانشگاه تهران و جامعه‌شناس

در ســـال98، بـــــخـشـی از سرمایه‌گذاری‌هایی که در آموزش عالی شده، به بار خواهد نشست و با جمعیت زیادی در عرصه تحصیلات تکمیلی و نیز دکتری روبه‌رو خواهیم بود که طبیعی است تولیدات علمی ما را به‌شدت افزایش خواهد داد. تقویت پارک‌های علم و فناوری و نیز تلاش برای پیوند دانشگاه‌ها و فضای صنعتی کشور را هم شاهد خواهیم بود که این امر با توجه به فضای تحریم، اتفاق مثبتی است. با کاهش دانشجویان نیز روبه‌رو خواهیم شد، چرا که جمعیت متولدان دهه 60 از سن دانشگاه خارج می‌شوند. البته در دوره تحصیلات تکمیلی و دکتری لزوما چنین نیست. تعداد پایان‌نامه‌های فوق لیسانس و دکتری که دفاع خواهد شد، بی‌سابقه خواهد بود.

 از حیث فضای عمومی، دانشگاه‌ها تحت فشار اقتصادی خواهند بود که برای مدیریت این امر، آموزش عالی نیازمند پیوند بیشتر با جامعه و صنعت است. در حوزه آموزش‌وپرورش، توجه به این حوزه بیشتر شده و بودجه بیشتری به آن تعلق می‌گیرد؛ البته مشکلات زیرساختی قابل توجهی وجود خواهد داشت که نیازمند نوسازی در حوزه مدارس است.

از حــیـث عــمومـی جــامـعه نیزرضایت‌مندی معلمان از حیث شغلی، با شرایط نسبتا خاصی روبه‌رو می‌شود که نیاز به توجه ویژه‌ای دارد. در این حوزه‌ها، نیازمند نگاهی جدی‌تر و درازمدت‌تر هستیم.