با ابلاغ سیاستهای کلی ترویج و تحکیم فرهنگ ایثار، جهاد و ساماندهی امور ایثارگران، انتظار میرفت این سیاستهای دوازدهگانه، بهویژه بندهای مرتبط با ترویج فرهنگ ایثار و شهادت مورد توجه جدی متولیان قرار گیرد و با عنایت به لزوم توجه بیشتر به آن در ایامی که جامعه به آن نیاز دارد بیشتر در سازوکارهای برنامهای توسط نهادهای اجرایی قرار میگیرد. اما چنین نشد و حاصل این بیتوجهی میتواند منجر به آسیبهایی شود که بهطور قطع متضرر خواهیم شد.
قانون جامع خدماترسانی به ایثارگران که سالها از تصویب و نهاییشدن آن میگذرد در فصل هفتم به امور فرهنگی، آموزشی، ورزشی و فرهنگ ایثار و شهادت پرداخته است، در ماده63 به تشکیل شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت اشاره دارد.
در مصوبه مجلس شورای اسلامی آمده است: با هدف توسعه، ترویج و نهادینه نمودن فرهنگ جهاد، ایثار و شهادت و زنده نگهداشتن یاد شهیدان و حفظ و تقویت شأن و جایگاه الگوهای عینی عرصه جهاد، ایثار و شهادت، شورای عالی ترویج و توسعه فرهنگ ایثار و شهادت با شرح وظایفی که برای آن تعیین شده است، تشکیل میشود. وظایف شورا به شرح زیر است:
1- سیاستگذاری در زمینه احیا، حفظ، ترویج و نهادینه نمودن فرهنگ ایثار و شهادت
2- ساماندهی و هماهنگی در برنامهریزیهای کلان دستگاهها و نهادهای متولی دولتی و غیردولتی
3- بهکارگیری ظرفیتهای جامعه و کشور برای تحقق اهداف شهیدان، جانبازان و آزادگان
4- ساماندهی نحوه تجلیل و تقدیر از ایثارگران و استفاده از توان و ظرفیت آنان در توسعه و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت
ترکیبی که برای این شورا در قانون پیشبینی شده است از بالاترین مقامات اجرایی، فرهنگی و نظامی کشور هستند که ریاست آن برعهده رئیسجمهور به عنوان رئیس شورا قرار گرفته است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر آموزش و پرورش، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزیر کشور، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران، نماینده ولی فقیه در بنیاد، رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس، رئیس صداوسیما، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، معاون برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیسجمهور (که اکنون به 2سازمان برنامه و بودجه و امور اداری و استخدامی کشور تبدیل شده، یکی از مجتهدین به انتخاب شورای عالی حوزه علمیه قم، رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد، رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه سراسر کشور، 2نفر از نمایندگان عضو کمیسیون اجتماعی با معرفی کمیسیون و انتخاب مجلس، سایر اعضای این شورا را تشکیل میدهند.
با ترکیبی که این شورا دارد انتظار میرفت که پس از سالها از تشکیل آن، اقدامات ویژهای در عرصه ترویج فرهنگ ایثار و شهادت را شاهد باشیم، لکن دریغ از آنکه کمترین اقدامی در این زمینه صورت گرفته باشد. شاید چنین ترکیب وزینی آن را آنقدر سنگین کرده که تحرک و پویایی لازم را از آن گرفته باشد و به همین دلیل است که تاکنون نتوانسته اقدام موثری در این مورد داشته باشد. البته این احتمال میرود که اگر سطوح اعضای کمیسیون پایینتر از مقامات بود و بیشتر جنبه عملیاتی داشت، خروجی و محصول آن نیز بهتر و مفیدتر از وضعیت فعلی بود. این کمیسیون و با همین ترکیب که ریاست آن برعهده رئیسجمهور است تاکنون و پس از 6سال از تاریخ تصویب جلسهای نداشته است و 2جلسه تشکیلشده بدون حضور ایشان و برخی اعضای اصلی بوده است. با این حال حتی همین 2جلسه هم مصوبات قابل ذکر و تصویب شدهای که ابلاغ آن موجبات دلگرمی در جامعه شود را نداشته است. آیا 6سال زمان اندکی است که تاکنون شاهد خروجی قابلتوجهی از این شورا نبودهایم؟
شرح وظایفی که برای این شورا تعیین شده است بهقدری قابل تأمل است که فوریت در تصویب سیاستگذاریها، هماهنگیها و ساماندهیها را دوچندان میکند، ولی حرکت خزنده و با تاخیر این شورا نشان از آن دارد که بها این زودیها هم نباید منتظر اقدامات موثری بود. اتفاقا در این مدت 6سال از تاسیس این شورا حرکتهای ضدفرهنگ ایثار و شهادت بیشتر خود را نشان داده و در عرصههای مختلف حضوری فعال داشته است و این گواه صادقی است که شورای عالی فرهنگ ایثار و شهادت عکسالعملی نداشته و منفعلانه عمل کرده است.
برابر این ماده قانونی دبیرخانه شورا در بنیاد شهید و امور ایثارگران مستقر بوده و مسئولیت پشتیبانی علمی، پژوهشی و خدماتی متناسب با وظایف و مسئولیت شورا را برعهده دارد. شکی نیست که بنیاد بهدلیل مسئولیت مستقیم خود دربرابر ایثارگران، مناسبترین مکان برای این منظور است ولی حجم مسئولیتهای این نهاد که در اغلب آنها ناموفق بوده است این نهاد انقلابی را زمینگیر کرده و موفقیت چندانی در این زمینه نداشته است.
برابر تبصره2 این ماده قانونی دستگاههای اجرایی موظفند بهمنظور توسعه و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت از تشکلها و سازمانهای غیردولتی فرهنگی، هنری، پژوهشی و ورزشی که در حوزه ایثارگران فعالیت میکنند، حمایتهای مادی و معنوی بهعمل آورند. تحقق این تبصره قانونی میتواند بسیار راهگشا باشد ولی توفیقی در این زمینه مشاهده نمیشود.
برابر تبصره4 ماده 63 قانون جامع، مصوبات شورا با تایید رئیسجمهور لازمالاجرا خواهد بود. باگذشت بیش از6 سال از تشکیل این شورا حتی یک مصوبه با تایید رئیسجمهور در زمینه ترویج فرهنگ ایثار و شهادت نداشتهایم که نشان از ضعف مفرط این شورا در انجام وظایف قانونی خود است. لزوم تحرک و پویایی بیشتر در این شورا که نقش اصلی آن با بنیاد شهید و امور ایثارگران است، ضروریاست.