خیمه خشکسالی در مناطق عشایری کرمان

راضیه زنگی‌آبادی|‌  خبرنگار:


این روزها شاهد بارش باران سیل‌آسا در برخی نقاط استان کرمان بوده‌ایم. اگرچه هر بارشی یک موهبت و غنیمت برای استان است، باید توجه داشته باشیم زخم خشکسالی‌های دیرپا آنقدر بر تن استان نشسته است که این بارش‌ها نمی‌تواند درمانگر و التیام‌بخش آن باشد. 

برای مثال همچنان تعداد زیادی از روستاها و مناطق عشایری استان به صورت سیار آب‌رسانی می‌شوند که حل این بحران را باید بیرون از وضعیت خشکسالی و ترسالی جست‌وجو کرد. مشکلی که فقط با اعتبارات دولتی حل می‌شود و این در حالی است که اعتبارات دولتی آنقدر ناچیز است که کمک چندانی به مردم نمی‌کند. 

در هفتم اسفند 97 نمایندگان مجلس در یک جلسه علنی، بودجه 96میلیارد تومانی را برای آب‌رسانی روستایی و عشایری تعیین کردند. همچنین نمایندگان در جریان بررسی بخش هزینه‌ای لایحه بودجه 98 با بند (ب) تبصره (6) لایحه بودجه امسال موافقت کردند. در این بند ذکر شده است وزارت نیرو، از طریق شرکت‌های آبفای شهری سراسر کشور، مکلف است علاوه بر دریافت نرخ آب‌بهای شهری، به ازای هر متر مکعب فروش آب شرب، 200هزار ریال را از مشترکان دریافت و به خزانه‌داری کل کشور واریز کند. 

در همین راستا تا سقف 96میلیارد تومان از محل حساب مذکور در بودجه شرکت آبفا صرفاً برای آب‌رسانی، شرب عشایری و80 درصد برای آب‌رسانی شرب روستایی تعلق می‌گیرد. این مبلغ بر اساس شاخص جمعیت و کمبود آب شرب سالم بین استان‌های کشور در مقاطع سه ماهه از طریق شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور توزیع می‌شود تا بین سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، شرکت‌های آبفار استان‌ها یا سازمان امور عشایر ایران هزینه شود. 

با توجه به این‌که کرمان از آن دست استان‌هایی است که با کمبود همیشگی آب روبه‌رو است، از این رو به سراغ مسئولان مربوط در حوزه روستایی و عشایری می‌رویم تا وضعیت آب‌رسانی شمال و جنوب استان را بررسی کنیم. 


تعداد روستاهای فاقد آب 

مدیر کل شرکت آبفار (آب و فاضلاب روستایی) در خصوص کمک اعتبار ذکر شده به همشهری می‌گوید: کل این 96میلیارد تومان بین همه استان‌های کشور تقسیم می‌شود، اگر به طور تخمینی هم حساب کنیم، حدود 3میلیارد تومان به روستاهای استان کرمان تعلق می‌گیرد. درواقع این پول رقمی نیست که به درد روستاهای استان بخورد و نمی‌توان روی آن حساب کرد. در استان کرمان 850 روستا فاقد آب هستند که 700 الی 800 مورد آن‌ها به صورت سیار و با تانکر آب‌رسانی می‌شوند. 
 
«علی رشیدی» در ادامه می‌افزاید: 390 روستای فاقد آب در جنوب استان، 150 روستا در شرق استان و 340 روستا در شمال استان قرار دارند که تا پایان سال، تعداد روستاهای بی‌آب شرق کمتر می‌شود. در سفر دکتر نوبخت مقرر شد 75 میلیارد تومان برای آب‌رسانی به روستاهای فاقد آب جنوب استان در نظر گرفته شود و امیدواریم این بودجه هرچه سریع‌تر تخصیص پیدا کند. در سفر وزیر نیرو به جنوب استان هم تاکید بر این بود که ردیف اعتباری برای آب‌رسانی به روستاها افزایش پیدا کند. سعی بر این است که استاندار و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، اعتبارات استانی را نیز برای این کار در نظر بگیرند. امسال به بیش از 170 روستا در دهه فجر آب‌رسانی شد و امیدواریم در برنامه سه ساله، آب بیشتر روستاها تامین شود. 


خشکسالی و صعب‌العبوری؛ دلیل بی‌آبی 

رشیدی از دلایل بی‌آبی روستاها می‌گوید: کرمان 5700 روستا دارد؛ یعنی 10درصد روستاهای کشور در این استان قرار دارند که نشان از گستردگی کرمان دارد. خشکسالی‌های اخیر هم در زمینه آب‌رسانی روستاها موثر بوده است. بسیاری از اعتبارات برای مقابله با خشکسالی در نظر گرفته شده و بخشی از اعتبارات هم برای تامین آب روستاهایی که تحت تاثیر این خشکسالی‌ها بوده‌اند، هزینه شده است. همین موارد باعث شده بسیاری از روستاهای استان فاقد آب باشند. اما باید گفت خیلی از این روستاها جمعیت کمی دارند. بعضی از آن‌ها هم به دلیل قرار گرفتن در مناطق کوهستانی، به منبع تامین آب دسترسی ندارند. 


وضعیت عشایر شمال استان

 «مجید سالاری»، معاون توسعه و امور زیر بنایی عشایری شمال استان کرمان، می‌گوید: با توجه به خشکسالی سال گذشته حدود 3600 خانوار عشایر برای تامین آب آشامیدنی خود و دام‌هایشان دچار مشکل شدند. سال گذشته اعتباری شبیه آنچه امسال مورد موافقت نمایندگان قرار گرفته است، وجود داشت. در گذشته سهم سازمان عشایری کشور 40 میلیارد تومان بود، از این مقدار حدود 3 میلیارد تومان سهم استان کرمان شد که یک و نیم میلیارد تومان برای شمال استان در نظر گرفته شد. در حال حاضر 12 کامیون، 12 تراکتور و 10 دستگاه تانکر دولتی در حال آب‌رسانی به عشایر شمال استان هستند.


اعتبارات برای آب‌رسانی به عشایر کافی نیست

 «اسلام شاهرخی»، مدیر کل امور عشایری جنوب استان، به همشهری می‌گوید: در جنوب استان کرمان بیش از 11هزار خانوار عشایر سکونت دارند که قشلاق بخشی از عشایر شمال هم در این فصل به سمت جنوب استان بر این جمعیت می‌افزاید که جمعیتی بالغ بر 50 هزار نفر را شامل می‌شود. به دلیل کاهش بارش‌ها در چند سال گذشته، شرایط سختی از نظر تامین آب متوجه عشایر جنوب است. بر همین اساس در سطح ملی و استانی اعتباراتی برای تامین آب شرب مردم و دام‌ها تخصیص یافت. 

در حال حاضر بخش اعظمی از آب‌رسانی مردم عشایر با 7 پیمانکار، به صورت سیار صورت می‌گیرد. این مقام مسئول ادامه می‌دهد: عشایر به صورت پراکنده و در مناطق صعب‌العبور زندگی می‌کنند. عشایر کوچ‌رو، در قدیم به صورت ایل با 15 خانوار به صورت یکجا زندگی می‌کردند، ولی در حال حاضر به صورت پراکنده هستند که همین پراکندگی، خدمات‌رسانی به آن‌ها را سخت می‌کند. باید گفت برای تامین آب عشایر در همه زمینه‌ها اعتباری بالای 50 میلیارد ریال نیاز است.