مرغ‌ها، دان ارزان می‌خواهند

نیلوفر جلالی

نوروز نزدیک می‌شود و هر بار جلوی مغازه‌ها یا در خیابان و ایستگاه اتوبوس و هر جای دیگری به چهره‌های درهم‌رفته کارگران و کارمندان نگاه می‌کنی، درماندگی را از گرانی‌های غیرقابل تحمل می‌بینی. همه کالاهای مصرفی کشور در کمتر از 6‌ماه 100درصد گران شد و گرانی مرغ هم دردسر بعدی بود. از یک طرف سازمان تعزیرات حکومتی کشور اعلام می‌کند که قیمت مرغ 11هزار و 500تومان است و از طرف دیگر در بازار آزاد مرغ 13هزار تا 16هزار تومان به فروش می‌رسد؛ همان مرغی که سال گذشته در آستانه عید با قیمت هر کیلو 6هزار تا 7هزار تومان به فروش می‌رسید. از آن طرف تخم‌مرغی که سال گذشته در آستانه عید شانه‌ای 12هزار تومان فروش می‌رفت، امروز تا شانه‌ای 16هزار تومان فروخته می‌شود. افزایش قیمت مرغ و تخم‌مرغ در ماه‌های اخیر درحالی اتفاق افتاده که دائما اعلام می‌شود کمبودی در زمینه تولید مرغ گوشتی و تخم‌گذار وجود ندارد و محصولات به میزان تقاضا در بازار موجود است.

یکی از دلایل گرانی مرغ و تخم‌مرغ، افزایش هزینه‌های تولید مرغ تخم‌گذار و گوشتی بوده است. افزایش قیمت نهاده‌ها یا همان خوارک دام و طیور یکی از اصلی‌ترین دلایل گرانی‌ها عنوان می‌شود. افزایش دستمزد کارگری، دارو، ریزمغذی‌ها، مکمل‌ها، واکسن‌ها و هزینه‌های حمل‌ونقل بر این گرانی تأثیرگذار بوده است. هر قطعه جوجه یک‌روزه پس از عبور از دلالان با قیمت 3هزارتومان به‌دست مرغدار می‌رسد. همچنین هر کیلوگرم سویا با قیمت 3900تومان به‌دست تولید‌کنندگان می‌رسد. از آن طرف کامیون‌داران هم هزینه بار را افزایش داده‌اند. طبق گزارش مرکز آمار ایران قیمت کود درسال1397در مقایسه با سال قبل 8درصد افزایش داشته است.

 افزایش هزینه‌های تولید تا جایی پیش رفت که برومند چهارآئین -مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های کشاورزی مرغداران ایران- در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین قیمت 11هزار و 500تومان برای مرغ را منطقی ندانست. او قیمت کمتر از این میزان را سبب زیان انباشته تولید‌کنندگان و خروج تدریجی آنان از چرخه تولید بیان کرد.

افزایش 90درصدی هزینه تولید مرغ

نتایج حاصل از طرح آمارگیری از مرغداری‌های صنعتی کشور در تابستان سال 1397 نشان می‌دهد که در کشور 15هزار و322واحد پرورش مرغ گوشتی وجود دارد که سالانه ظرفیت تولید 412میلیون قطعه مرغ گوشتی را دارند. همچنین طبق این گزارش، ظرفیت تولید مرغ زنده در مرغداری‌های پرورش مرغ گوشتی در سال 1396معادل 2میلیون و 500هزار تن بوده است.

اما همانطور که گفته شد بیشترین دلیل گرانی‌ها، نه کمبود، بلکه افزایش هزینه‌های تولید مرغ گوشتی است. مرکز آمار ایران در گزارشی که بهمن‌ماه منتشر کرده، آورده است که هزینه تولید مرغ 90درصد نسبت به سال قبل افزایش یافته است.

طبق این گزارش، تولید مرغ در پاییز امسال 39درصد نسبت به فصل قبل از آن افزایش قیمت داشته است، همچنین نسبت به فصل مشابه سال قبل 90درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است.

افزایش 36درصدی هزینه تولید تخم‌مرغ

از آن طرف مرغداری‌های پرورش مرغ تخم‌گذار را داریم که طبق گزارش مرکز آمار در تابستان 1397معادل 1746مرغداری با زمینه پرورش مرغ تخم‌گذار در کشور وجود دارد که از این تعداد 1352واحد فعال است. ظرفیت این واحدها، تولید 98میلیون قطعه مرغ تخم‌گذار در سال است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که میزان تولید تخم‌مرغ خوراکی در سال 1396در مرغداری‌ها معادل 674هزار تن بوده است. البته در سال 1396، مرغداری‌ها به‌دلیل شیوع آنفلوآنزای پرندگان  در مقایسه با سال1394، 13درصد کاهش تولید تخم‌مرغ داشته‌اند.

اما گزارش دوم مرکز آمار ایران در مورد هزینه‌های تولیدتخم‌مرغ می‌گوید که ما در پاییز 1397نسبت به سال قبل 36درصد افزایش قیمت تولید تخم‌مرغ داشته‌ایم. همچنین در مقایسه با فصل قبل از آن، هزینه تولید تخم‌مرغ 18درصد افزایش  یافته است.

در بهمن ماه، قیمت جوجه یک‌روزه تا 4500تومان هم رسیده بود که طی روزهای اخیر اندکی کاهش یافت و به کانال 3هزار تومان بازگشت. همین کاهش قیمت تا حدودی روی قیمت تمام‌شده تولید مرغ نیز اثرگذار بوده است و انتظار می‌رود درصورتی که قیمت نهاده‌های دامی نیز کنترل شود و دولت این نهاده‌ها را به مقدار کافی در اختیار تولید‌کنندگان قرار دهد، قیمت مرغ تا حدودی به سطح تعادل بازگردد.