خدمات شهری
ورودی‌های نابسامان اردبیل
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور اردبیل: فضای ورودی بسیاری از شهرهای استان اردبیل از نظر کالبدی و کارکردی کیفیت پایینی دارد
جاوید علی‌اوغلو| اردبیل – خبرنگار:
در آستانه نوروز، ساماندهی و بهسازی ورودی‌های شهر اردبیل بار دیگر به دغدغه مسئولان ارشد استان و شهرداری تبدیل شده است؛ دغدغه‌ای که هر سال شاهد آن هستیم. شهر اردبیل 4 ورودی اصلی از سمت جاده سرچم، آستارا، مغان و تبریز دارد که هر کدام مشکلات خاص خود را دارند. بی‌شک چهره نامناسب در ابتدای ورود مسافران به شهر تصویری آشفته و بی‌سامان از مرکز استان را در ذهن آنها تداعی می‌کنند و همین موضوع ضرورت بهسازی و ساماندهی ورودی‌های اردبیل را چه در روزهای پایانی سال و در آستانه سال نو و چه در تمام روزهای گرم و سرد سال بیشتر می‌کند.
آشفتگی نماهای شهری
یکی از شهروندان اردبیلی با اشاره به ظاهر نامناسب شهر در برخی ورودی‌های این شهر اظهار می‌کند: اگر در طول سال‌های گذشته هر سال فقط یکی از این ورودی‌ها ساماندهی شده بود، حالا با سیل مشکلات مواجه نبودیم.
«علی آذرنیا» اظهار می‌کند: ورودی اردبیل از طرف مغان بیشترین ورودی مسافران خارجی به اردبیل را دارد، اما در این منطقه و به‌ویژه در میدان وحدت شاهد ناهنجاری‌های مناظر شهری هستیم. نه طرح و نمادی به عنوان تداعی‌کننده تاریخ و فرهنگ این شهر وجود دارد و نه نظمی که نشان از مدیریت و فرهنگ شهری شایسته داشته باشد.
این شهروند می‌افزاید: در ورودی‌های دیگر مانند میدان ایثار و فاطمیون هم وضعیت مانند میدان وحدت آشفته است. ورودی اردبیل از طرف تبریز و سرعین در میدان بسیج تا حدودی بهتر از ورودی‌های دیگر است اما اگر نظارتی برای سامان دادن این میدان هم نباشد، به‌زودی مانند دیگر ورودی‌ها به معضل بزرگ تبدیل می‌شود.
انتقاد مسئولان ارشد استان
وضعیت ورودی‌های مرکز استان انتقاد مقامات ارشد استان اردبیل از جمله امام‌جمعه و استاندار را هم در پی داشته است. «اکبر بهنام‌جو» استاندار اردبیل، با یادآوری این‌که شهر اردبیل میزبان میلیون‌ها گردشگر و مهمان داخلی و خارجی است از شهرداری و شورای شهر اردبیل خواسته است آمادگی لازم را برای ساماندهی ورودی‌های شهر در آستانه سال جدید داشته باشند.
آیت‌الله «سید حسن عاملی» امام‌جمعه اردبیل، با تاکید بر این‌که وضعیت ورودی‌های شهر اردبیل باید مطابق با فرهنگ و تاریخ این شهر باشد، عنوان می‌کند: مسئولان شهری در سال پیش رو توجه بیشتری برای ساماندهی ورودی‌های شهر داشته باشند.
اهمیت ورودی‌ها در منظر شهری
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور اردبیل در رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری درباره اهمیت ورودی‌های شهر اظهار می‌کند: زشتی و زیبایی شهر از دید مسافران تازه‌وارد می‌تواند تا حد زیادی تحت تأثیر ویژگی‌های کالبدی، کارکردی و زیباشناسی ورودی‌های شهر قرار گیرد.
«بهنام باقری» با بیان این‌که فضای ورودی بسیاری از شهرهای استان اردبیل از نظر کالبدی و کارکردی کیفیت پایینی دارد، می‌افزاید: این مساله آسیب شدیدی به سیما و هویت شهرهای ما وارد کرده و این معضلات در ورودی اغلب شهرهای استان و از جمله اردبیل قابل مشاهده است.
وی با تاکید بر این‌که منظر و چشم‌اندازهای ورودی‌های شهر باید ویژگی‌های کالبدی، منظر شهر و حتی ویژگی‌های اجتماعی آن شهر را برای مسافران تبیین کند می‌گوید: کیفیت بصری ورودی‌های شهر به عنوان اولین محل از شهر که به چشم گردشگران می‌آید، اهمیت زیادی دارد و به قضاوت و دیدگاه مسافران شکل و جهت می‌دهد، اما تاکنون شاهد ساماندهی ورودی‌های شهر اردبیل نبوده‌ایم.
برنامه و اقدامات مسئولان شهری
اعضای شورا و مدیران شهرداری اردبیل هم بهسازی و زیباسازی ورودی‌های شهر اردبیل تا پایان سال جاری را یکی از اولویت‌های طرح‌های خدمات شهری می‌دانند.
«حبیب فتحی» سخنگوی شورای اسلامی شهر اردبیل، با بیان این‌که بهسازی ورودی‌های شهر اردبیل در جلسات زیادی مطرح شده است، می‌گوید: در آستانه سال نو با بررسی طرح‌های پیشنهادی شهرداران مناطق، طرح ساخت نمادهای نوروزی در ورودی‌های اصلی اردبیل مطرح شده است.
شهردار اردبیل هم با اشاره به این‌که بهسازی ورودی‌های شهر جزو اولویت‌های کاری شهرداری قرار گرفته است، عنوان می‌کند: با توجه به نزدیک شدن عید نوروز و لزوم زیباسازی شهر برای ورود مهمانان نوروزی، عملیات درختکاری،گلکاری و کاشت درختچه‌های زینتی در ورودی‌های شهر انجام می‌شود.
«حمید لطف‌اللهیان» با بیان این‌که با آغاز فصل کاری اقدامات اساسی‌‌تری برای ساماندهی ورودی‌های شهر اردبیل آغاز می‌شود، می‌گوید: شیوه‌نامه این موضوع در حال بررسی است و قرار شده در مرحله اول یکی از ورودی‌های شهر اردبیل به صورت ویژه و متناسب با بافت منطقه‌ای خود ساماندهی شود. وی با اشاره به فراخوان‌های شهرداری اردبیل برای طراحی نمادهای فرهنگی در ورودی شهر اظهار می‌کند: در سال‌های گذشته، نماد میدان وحدت نهایی و احداث آن آغاز شد، اما کمبود اعتبارات و مشکلات مربوط به پیمانکار پروژه، مانع پیشرفت سریع این طرح شده بود. امسال فعالیت‌هایی برای این پروژه صورت گرفت و امیدواریم با تامین مالی نماد میدان وحدت به بهره‌برداری برسد.
توجه ویژه به ورودی محلات و مناطق گردشگری
شهردار اردبیل با ذکر این‌که بهسازی ورودی‌ها تنها محدود به ورودی‌های چهارگانه اصلی اردبیل نبوده است، عنوان می‌کند: شهرداری اردبیل در 2 سال اخیر توجه ویژه‌ای به بهسازی ورودی محلات و مناطق گردشگری اردبیل داشته است و از جمله آن می‌توان به بهسازی ورودی باغ جیرال، بهسازی ورودی محله قدیمی یعقوبیه، و ایجاد ورودی‌های جدید و زیبا برای مجتمع ورزشی و گردشگری شورابیل اشاره کرد.
لطف‌اللهیان از برنامه‌ریزی شهرداری اردبیل برای بهسازی دیگر مسیرهای ورودی اردبیل به مناطق گردشگری خبر می‌دهد و می‌افزاید: ورودی اردبیل از مسیر محلات گلمغان به سردابه، بهشت زهرا (س) به ارجستان و حکیم نظامی به سمت آبی بیگلو و جنگل فندقلو بهسازی می‌شوند.
زیباسازی اردبیل فقط در آستانه سال نو نباشد
اهمیت ورودی‌های هر شهری آن قدر مهم است که ویترینی از فضای درون آن شهر را برای مسافران و گردشگران به نمایش می‌گذارد و آنها را به قضاوت وامی‌دارد. انباشت زباله در ورودی شهرها یکی از معضلاتی است که در سال‌های اخیر علاوه بر این‌که حوزه گردشکری اردبیل را آزار داده کام محیط‌زیستی‌ها را نیز تلخ کرده است.
یک کارشناس گردشگری با بیان این مطلب اظهار می‌کند: در اغلب استان‌ها و شهرستان‌ها هر سال با نزدیکی ایام عید کلید اجرای طرح استقبال از بهار زده می‌شود و در این طرح توجه ویژه‌ای به ورودی شهرها و استان‌ها می‌شود.
«امیر توکلی» ادامه می‌دهد: اما در استان اردبیل که ظرفیت‌های قابل توجهی در حوزه گردشگری چهارفصل دارد، اهمیت دادن به اجرای طرح‌های بهسازی و ساماندهی ورودی شهرها تنها در روزهای منتهی به سال و در آستانه نوروز قابل بررسی است. اردبیل و بسیاری از شهرهای این استان در تمام فصول سال گردشگران ویژه خود را دارد و حتی از کشورهای همسایه هم شاهد حضور گردشگر هستیم. اما این‌که در نقطه اوج گردشگری استان تنها پرداختن به این طرح‌ها را شاهد باشیم امتیازی منفی برای خدمات شهری است. زیباسازی و خالی شدن ورودی‌های اردبیل از انباشت زباله و نخاله باید به اصلی خدشه‌ناپذیر تبدیل شود، نه این‌که در قالب طرح‌های نوروزی در اولویت قرار بگیرد.
وی تاکید می‌کند: هر سال شاهد اجرای طرح استقبال از بهار با هدف ساماندهی و زیباسازی شهرها، حفظ محیط‌‌زیست و ترویج فرهنگ زیست‌محیطی هستیم، اما این طرح‌ها باید به اصلی اساسی در مدیریت شهری تبدیل شود. وجود زباله در ورودی‌ها و خروجی‌ها و حتی داخل شهرها ظاهر زشتی به شهرها داده است و خاطرات بدی به مسافران می‌دهد. یکی از مهم‌ترین دلایل این امر عدم احساس مسئولیت برخی از افراد در حفاظت از محیط زیست است؛ چیزی که تنها در اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی برای حفظ شهر از سوی مسئولان برای شهروندان و گردشگران امکان‌پذیر است. برنامه‌های طراحی‌شده برای حفاظت از محیط و زیبا ماندن شهرها بدون مشارکت مردم نتیجه نخواهد داد.
دروازه‌های اردبیل در پهنه تاریخ
رئیس بنیاد ایران‌شناسی در اردبیل می‌گوید: اردبیل در قدیم دروازه‌های ورودی متعددی داشت، از جمله دروازه قنبلان، دروازه رئیس سعد، دروازه نوشهر، دروازه اسفریز، دروازه مقابر، دروازه طوی و دروازه نیار. «محمود هدایتی» می‌افزاید: از این دروازه‌ها دروازه قنبلان در شمال شرقی اردبیل و دروازه طوی در جنوب غربی شهر از دروازه‌های مهم و اصلی اردبیل محسوب می‌شدند.
به گفته وی، در دوره صفویه و قاجار، میدان عالی‌قاپو، بزرگ‌ترین میدان شهر اردبیل بود و اکثر تجار خارجی و مهمانان در مسافرخانه‌های حوالی آن اتراق می‌کردند. گستردگی بازار قدیمی اردبیل از پیرعبدالملک تا انتهای زینال این موضوع را ثابت می‌کند و میدان عالی‌قاپو فضایی وسیع بین راسته‌های این بازار بود. در واقع یک ورودی عظیم و مهم با کاربری تجاری برای شهر اردبیل به شمار می‌رفت.