کاهش هزار تنی سهمیه آرد گلستان

 فاطمه میرزایی|  گرگان - خبرنگار:


در حالی که نه فقط برخی از نانوایی‌های گلستان از کمبود آرد و به تبع آن پخت کمتر از سهمیه روزانه گلایه می‌کنند، بلکه نانوایی‌های برخی از شهرهای شرقی مازندران که معمولا از آرد گلستان استفاده می‌کنند هم بر آن صحه می‌گذارند. مسئولان گلستان می‌گوید که با تدابیر اندیشیده شده برای تعادل‌بخشی در سهمیه آرد نانوایی‌ها در تامین و توزیع آرد و نان در استان مشکلی وجود ندارد. این در حالی است که برخی نانوایی‌ها می‌گویند هنگام آخرین خرید آرد مورد نیاز، چهار روز دیرتر از زمان معمول به دستشان رسیده است. 
استاندار گلستان می‌گوید: باتوجه به تعیین سهمیه سازمان غله کشور برای ۳۱ استان، سهمیه آرد همه استان‌ها با کاهش مواجه بوده است. این تعیین سهمیه متناسب با مصرف نانوایی‌های یارانه‌ای و آزادپز بوده و به صورت آزمایشی درحال اجراست.
«سید مناف هاشمی» با بیان این‌که کاهش هزار تنی سهمیه آرد استان طبق پیش‌بینی‌ها اتفاق افتاده است، توضیح می‌دهد: طی مکاتباتی با سازمان غله کشور، درخواست افزایش سهمیه استان به میزان ۱۲۰۰ تن را داشتیم. برای جلوگیری از مشکلات ناشی از کمبودهای احتمالی، به شرکت غله استان دستور داده شد تا هزار تن آرد به نانوایی‌های استان اختصاص بدهد. 


سهمیه آرد یارانه‌ای در سبد آزادپزها 

وی با بیان این‌که کمیته‌ای متشکل از اتحادیه خبازان، سازمان صمت، شرکت غله، حوزه‌های نظارتی و استانداری برای بررسی وضعیت آرد و نانوایی‌های استان تشکیل شده، می‌گوید: نتایج بررسی‌ها نشان داد که استان در زمینه آرد یارانه‌ای ۵ تا ۱۰ درصد مازاد مصرف دارد و در نانوایی‌های آزادپز با کمبود مواجه هستیم. 
هاشمی ادامه می‌دهد: در شورای آرد و نان استان تصمیم گرفته شد برای ایجاد تعادل در سهمیه نانوایی‌ها، ۵ درصد از سهمیه آرد یارانه‌ای حذف و به آزادپزها اضافه شود. با توجه به این‌که گلستان یکی از مهم‌ترین استان‌های تامین‌کننده گندم مرغوب در کشور است، با تدابیر اتخاذ شده از سوی مسئولان استانی، مشکلی در تامین و توزیع نان در استان نخواهیم داشت و جای نگرانی وجود ندارد.

با این‌که هر سال با فرارسیدن نوروز، علاوه بر قیمت کالاها، کرایه تاکسی‌ها، سواری‌ها و وسایل حمل‌ونقل عمومی و باربری هم افزایش می‌یابد، اما تا همین تابستان هنوز از افزایش قیمت نان خبری نبود؛ موضوعی که برخی از نانوایی‌های استان آن را موجب شکستن کمر نانوایی‌ها طی چند سال گذشته می‌دانستند ولی بالاخره امسال قیمت نان در همه نانوایی‌های گلستان، 10 درصد افزایش یافت.

نانوایان استان می‌گویند که این افزایش قیمت مربوط به نانوایی‌های دولتی نبوده است. کیفیت پایین آرد دولتی باعث شده که اغلب شهروندان در صف نان آزاد بایستند. در این میان کسانی که متضرر می‌شوند، نانوایان دارای جواز دولتی و کارخانه‌هایی هستند که آرد دولتی تولید می‌کنند. 


کیفیت آرد تضمین‌کننده کیفیت نان نیست

رئیس دفتر تعزیرات و آرد و نان استانداری معتقد است که کیفیت آرد و نان دولتی نسبت به قبل تغییر چندانی نکرده است. «محمد مقصودلو» می‌گوید: گلستان برترین گندم کشور را از لحاظ کیفی و کمی تولید می‌کند، اما به این معنا نیست که در حوزه داخلی آرد و نان بدون مشکل باشد. 
وی ادامه می‌دهد: کیفیت آرد تضمین‌کننده کیفیت نان نیست. 3سال است که نانوایان نرخ جدید دریافت نکرده‌اند. در زمینه بیمه هم با مشکلاتی مواجهند و اخیرا مقرر شده که مالیات پرداخت کنند. نرخ دستمزد‌ها و حامل‌های انرژی هم بیشتر از نان بالا رفته است. 

مقصودلو در مورد مشکل کیفیت آرد در استان می‌گوید: نول‌کشی از گندم نفس آرد دولتی را گرفته است. وقتی مغز و گلوتن گندم گرفته شود در حقیقت تفاله گندم باقی می‌ماند که برای آردهای دولتی استفاده می‌شود. البته ممکن است نان پخته‌شده با این آرد لذیذ نباشد اما ارزش غذایی دارد. این مسئول ادامه می‌دهد: در استان 30 کارخانه آرد داریم که برایشان به صرفه نیست فقط آرد دولتی تولید کنند. متاسفانه آنچه از گلستان خارج می‌شود، گندم است نه آرد. گندم گلستان بازار فروش خوبی دارد چراکه دارای گلوتن بالایی است. ما می‌خواهیم آرد به جای گندم فروش برود. یک میلیون و 300 هزار تن در استان گندم تولید می‌شود، اما فقط 300 هزار تن آن را در استان آرد می‌کنیم؛ در حالی که کارخانه‌های استان می‌توانند تا سقف یک میلیون و 400 هزار تن گندم را آرد کنند. 


گلستان از صدور جواز بی‌رویه رنج می‌برد

رئیس دفتر تعزیرات و آرد و نان استانداری می‌گوید: گلستان از صدور جواز بی‌رویه نانوایی رنج می‌برد. استان دارای2270 واحد نانوایی است و به ازای هر 820 نفر یک واحد خبازی وجود دارد. در سال‌های گذشته به‌ویژه در سال‌های 89، 90 و 91 ایده‌ای در دولت دنبال شد که نانوایی‌ها باید مانند سوپرمارکت‌ها رشد کنند؛ در حالی که نانوایی‌ها به سرانه جمعیت وابسته هستند. 

مقصودلو ادامه می‌دهد: متوسط مصرف یک واحد خبازی در گلستان 6 کیسه آرد است. در برخی شهرها مانند علی‌آباد و شهرهای شرقی متوسط مصرف 5 یا 4 کیسه است. 
در حقیقت این واحد‌ها فقط می‌توانند به کسب درآمد به میزان هزینه‌ها فکر کنند نه به کیفیت، اما در مورد افت کیفیت نان گرگان، قول می‌دهیم آن را برطرف کنیم.


گلستان باید بر صادرات آرد تمرکز کند
مدیرعامل و مالک یک کارخانه آرد در مازندران که از گلستان گندم می‌خرد، می‌گوید: استان‌های مازندران، خراسان، سمنان و... از گلستان گندم می‌خرند. 
«شاهرخ یوسفی» ادامه می‌دهد: این موضوع طبیعی است زیرا گلستان بیش از میزان مصرف خود و چند برابر تولید گندم دارد. کیفیت بالای گندم در گلستان آن را به کالای مطلوبی برای کارخانه‌های آرد تبدیل کرده است. کارخانه‌هایی در استان داریم که با تمام ظرفیت کار می‌کنند و آرد بسیار باکیفیتی هم ارائه می‌دهند، مانند کارخانه آرد بندرگز که بازار تهران را قبضه کرده است. وی معتقد است گلستان باید از همه ظرفیت کارخانه‌هایش استفاده و برای آنها بازار صادراتی فراهم کند. یوسفی می‌گوید: شرایط گلستان به گونه‌ای است که به سادگی می‌تواند بخش بزرگی از صادرات آرد را بر عهده بگیرد. نمی‌توانیم بگوییم که هر استانی گندم خودش را آرد کند، چراکه بسیاری از استان‌ها تولید ندارند یا مانند مازندران، کمتر از میزان مصرفی آرد تولید می‌کنند. این مسئول ادامه می‌دهد: گلستان باید بر صادرات آرد متمرکز شود. این نکته را نباید فراموش کنیم که کارخانه‌های آرد در گلستان بزرگ‌ترین محل دپوی گندم کشور هستند و از دولت هزینه‌های انبارداری می‌گیرند. اگر گلستان بتواند از همه ظرفیت کارخانه‌هایش استفاده کند و همزمان بازاریابی موفقی در صادرات آرد داشته باشد، بدون شک به ارزش افزوده فوق‌العاده‌ای می‌رسد. 


یک نانوایی به ازای هر 750 تا 800 نفر 

براساس آمار منتشر شده از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان در استان به ازای هر 750 تا 800 نفر یک نانوایی وجود دارد که از میانگین کشوری که به ازای هر 2 هزار نفر یک نانوایی وجود دارد، بیشتر است. حدود 90 درصد نانوایی‌های استان بربری‌، 7 درصد لواش و 3 درصد سایر نان‌ها را تولید می‌کنند.یکی از نانوایان باسابقه گرگانی می‌گوید: تعدد نانوایی‌ها در استان مقرون به صرفه نیست. این موضوع باعث شده نانوایان به سمت خام‌فروشی و تخلف بروند.«محمدحسن حجتی» ادامه می‌دهد: بسیاری از نانوایان ناچارند آرد آزاد تهیه و پس از مخلوط کردن با آرد دولتی، پخت کنند چون در غیر این صورت نان نه ماندگاری و نه طعمی دارد که مشتری بخواهد آن را تهیه کند. وی می‌گوید: متاسفانه به موضوع معیشت نانوایان در تصمیم‌گیری‌های آرد و نان توجهی نمی‌شود. یک نانوا با سطح درآمدی که متناسب با گرانی و تورم رشد نمی‌کند، هزینه‌های واحد صنفی و خانواده‌اش را بر اساس تورم و گرانی می‌پردازد. یعنی دخل وی با خرجش نمی‌خواند و این مشکلی است که دیده نشده است. این نانوا ادامه می‌دهد: امروز بسیاری از نانوایی‌ها نه فقط در گلستان بلکه در استان‌های همجوار هم به صورت خانوادگی اداره می‌شوند چون نانوایان توان پرداخت دستمزد کارگر را ندارند. بسیاری از کارگران هم با توجه به سختی کار و درآمد اندک در نانوایی حاضر به کار در نانوایی‌ها نیستند.