• پنج شنبه 12 تیر 1404
  • الْخَمِيس 7 محرم 1447
  • 2025 Jul 03
چهار شنبه 1 اسفند 1397
کد مطلب : 48529
لینک کوتاه : newspaper.hamshahrionline.ir/Vzm1
+
-

فیلم‌اولی‌های سال 98چه سرنوشتی خواهند داشت؟

پس از جشنواره ، قبل از اکران

نگاهی به 10فیلم بخش نگاه نو سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر

علی عمادی

فیلم اول مثل عشق اول است؛ همان‌قدر مهم و جذاب؛ آن‌قدر که برای برخی کارگردان‌ها می‌شود فیلم اول و آخر، چون حاصل چندین سال انباشت فکر و تمرکز است. در سینمای ایران معمولا 3مسیر برای رسیدن به خط شروع فیلمسازی بلند داستانی وجود دارد؛ مسیر اول ساخت فیلم کوتاه و مستند است. دومین مسیر، حضور در مشاغل فنی سینماست؛ از دستیاری گرفته تا فیلمبرداری و تدوین و حتی بازیگری که در این مسیر کمدین‌ها بیشتر خود را نشان داده‌اند. مسیر سوم هم فعالیت در رشته‌های هنری غیرسینماست؛ ازجمله روزنامه‌نگاری و نویسندگی و حتی نقاشی و دیگر هنرهای تجسمی. اگرچه مسیر اول امتحان پس‌داده‌تر و موفقیت‌آمیزتر است اما برای رسیدن به این خط شروع، کارگردانان هر سه گروه، وسواس و حساسیت بیشتری دارند. برای فیلمسازانی که شاهکارهای مختلف خلق کرده‌اند شاید بعدها، نخستین اثر چندان به چشم نیاید اما هستند انبوهی از کارگردانان که با فیلم اول شناخته می‌شوند و یا هیچ‌وقت نمی‌توانند موفقیت نخستین ساخته خود را تکرار کنند. جز اینها، فیلم‌اول برای علاقه‌مندان به سینما هم حس غافلگیرانه دارد. آنها دوست دارند میان فیلم‌اولی‌ها استعدادها و خلاقیت‌ها را نشان کنند و اسم‌هایی عمدتا جوان را به‌خاطر بسپارند که سال‌های بعد سینما را خاطره‌ساز می‌کنند. در این میان جشنواره فجر بزنگاه دیده‌شدن فیلم‌اولی‌های سینمای ایران است. البته این تماشا، فراز و فرودهای زیادی را پشت‌سر گذاشته است؛ گاهی نادیده گرفته شده و گاهی مثل امسال پررونق برگزار شده است. در سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر، 10فیلم بلند سینمایی که فیلم‌اولی محسوب می‌شدند در بخش نگاه نو با یکدیگر رقابت کردند که 2فیلم از جمع آنها در بخش اصلی جشنواره یعنی سودای سیمرغ نیز حضور داشتند. حاصل این رقابت همه به سود «مسخره‌باز» همایون غنی‌زاده تمام شد؛ هرچند مسخره‌بازی‌ کارگردانش در مراسم اختتامیه بیشتر از خود فیلم و جوایزش دیده شد. درهرحال آنچه پیش‌روی شماست، نگاهی گذرا به این 10فیلم دارد که تا چند‌ماه آتی، به‌مرور روی پرده نقره‌ای سینماهای کشور به نمایش درمی‌آیند.

1- پالتو شتری

کارگردان: مهدی علی میرزایی
تهیه‌کننده: مجید شیخ‌انصاری
بازیگران: سام درخشانی، بانیپال شومون، بهاره کیان‌افشار، لیندا کیانی، شاهرخ فروتنیان، افسانه چهره‌آزاد، پریوش نظریه، علیرضا مهران، توفان مهردادیان و رضا شیخ‌انصاری

درباره فیلم: کارگردان 41ساله «پالتو شتری» با نوشتن فیلمنامه‌های «گشت ارشاد» و «درمدت معلوم» به خط شروع فیلمسازی رسید. این فیلم هم مثل 2 فیلم نام برده‌شده کمدی است اما رگه‌هایی از تفکر و اندیشه در آن دیده می‌شود. پالتوشتری آن قدر قابلیت داشت که توانست در کنار مسخره‌باز به بخش اصلی جشنواره فجر برسد اما داوران سودای سیمرغ فقط آن را برای بهترین صدابرداری نامزد کردند که به این سیمرغ هم نرسید. قصه پالتوشتری در حال و هوای روشنفکرنمایی دانشگاه است اما رگه‌های طنز آن بر ساحت اندیشه می‌چربد. فیلم کند شروع می‌شود اما پس از چندی روی غلتک درست روایت می‌افتد و به‌خوبی هم به پایان می‌رسد. کمدی این فیلم برخلاف عادت این روزهای سینمای ایران چندان سخیف و رکیک نیست.

پیش‌بینی فروش: سام درخشانی در پالتوشتری بدون زوج همیشگی‌اش پژمان جمشیدی، از پس کمدی برآمده و همین شاید در موفقیت گیشه کم‌تأثیر نباشد.

2- جان‌دار



کارگردانان: حسین امیری دومادری و پدرام پورامیری
تهیه‌کننده: کامران مجیدی
بازیگران: فاطمه معتمدآریا، حامد بهداد، جواد عزتی، باران کوثری، مسعود کرامتی، علی شادمان، محمدعلی محمدی، امیراحمد قزوینی، علیرضا مهران و صادق ملکی

درباره فیلم: 2 کارگردان جوان 24ساله کرمانی «جان‌دار»، بهترین فیلم بخش نگاه نو جشنواره امسال را ساخته‌اند که البته به نگاه داوران نیامد. اگرچه قصه این فیلم نیز درباره قصاص و بخشش است اما فیلمنامه محکم، نوشته این دو جوان و محمد داوودی، نقطه قوت آن  است. فیلم جان‌دار حقیقتا ساخته قابل ستایشی است؛ به‌ویژه آنکه پایانی غافلگیرکننده دارد. هیچ صحنه‌ای در فیلم اضافی نیست و با نگاهی اخلاقی و براساس کنش واقعی قهرمان فیلم به پایان قصه می‌رسیم. فیلم جان‌دار نشان می‌دهد که از موضوعی تکراری که امسال در چند فیلم هم مورداستفاده قرار گرفته بود می‌توان با خلاقیت، پرداخت متفاوتی داشت، به‌گونه‌ای که مخاطب را درگیر قصه و روند فیلم کرد.
پیش‌بینی فروش: قصه تلخ و شاید تکراری فیلم تاحدی در گیشه اثرگذار است اما مجموعه بازیگران و از آن مهم‌تر نقدهای مثبت درباره این فیلم شاید هنگام اکران به یاری‌اش بیاید.

3- حمال طلا

کارگردان: تورج اصلانی
تهیه‌کننده: منصور سهراب‌پور
بازیگران: پیام احمدی‌نیا، لطف‌الله سیفی، سعید آقاخانی، ژاله صامتی و امید روحانی

درباره فیلم: تورج اصلانی 45ساله، فیلمبردار مشهور سینماست که در جشنواره امسال هم برای فیلمبرداری چند فیلم حضور داشت. اصلانی برای نخستین ساخته سینمایی خود نوسانات ارزی ابتدای دهه 90را انتخاب کرده که اکنون نیز قصه روز است. با این حال، فضای فیلم کاملا تکراری است. آدم‌های قصه، بدبخت بیچاره‌هایی هستند که در فقر و فلاکت دست و پا می‌زنند و به در و دیوار می‌کوبند تا کمی از قعر چاه زندگی بالا بیایند اما دریغ که هیچ فرجامی ندارند و محکوم به شکست و بدتر از آن، فنا هستند. فیلمساز برای آنکه بیننده باور کند شخصیت‌های فیلمش تا چه حد در نکبت به‌سر می‌برند، واقعا آنها را در صحنه‌ای از فیلم در کثافت هم غرق می‌کند. شاید در کمتر فیلمی تا این حد فاضلاب و فضولات انسانی به‌نمایش درآمده باشد.

پیش‌بینی فروش: احتمالا فیلم در گروه هنر و تجربه و به شکل محدود اکران می‌شود. «حمال طلا» بازیگر شاخص اصلی ندارد و موضوع تلخ آن چندان به مذاق مخاطب عام‌ خوش نمی‌آید.

4- دیدن این فیلم جرم است

کارگردان: رضا زهتابچیان
تهیه‌کننده: محمدرضا شفاه
بازیگران: امیر آقایی، لیندا کیانی، مهدی زمین‌پرداز، حسین پاکدل، محمود پاک‌نیت و حمیدرضا پگاه

درباره فیلم: «دیدن این فیلم جرم است» محصول باشگاه فیلم سوره است و همه‌‌چیز آن رنگ و بوی سیاسی دارد. با وجود فضاسازی‌های رسانه‌ای درباره این فیلم و نظرات تند و تیز سازندگان آن که از خطر ممیزی واهمه دارند، اتفاقا روند و کلیت قصه هیچ مشکلی ندارد. فیلم آقازاده دارد، تعدی یک تبعه انگلیسی به یک دختر محجبه دارد، گروگانگیری به سبک آژانس شیشه‌ای دارد و در کنار اینها پر است از نیش و کنایه‌های سیاسی که قاعدتا نوک‌پیکانش صرفا به یک‌سوی مشخص در گیرودارهای سیاسی برمی‌گردد. غیر از حاشیه‌های تعمدا درشت‌نمایی شده، خود فیلم کاملا قابل حدس است و نکته بارز چندانی ندارد.

پیش‌بینی فروش: عزم سازندگان بر این جزم شده که فیلم را متفاوت و در آستانه سانسور نشان بدهند اما بی‌توجهی تماشاگران جشنواره فجر به این اثر معلوم می‌کند که در زمان اکران هم چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد، البته اگر با حمایت حوزه هنری و بلیت رایگان نخواهند کار را پیش ببرند.

5- روزهای نارنجی



کارگردان: آرش لاهوتی
تهیه‌کننده: علیرضا قاسم‌خان
بازیگران: هدیه تهرانی، علی مصفا، مهران احمدی، ژیلا شاهی و صدف عسگری

درباره فیلم: لاهوتی 37ساله که کارشناسی فیلمسازی با گرایش تدوین دارد برای ساخت «روزهای نارنجی»، از فضای آپارتمانی تهران دور شده و دوربین خود را به باغ‌های شمال برده است، با این حال نتوانسته شروع خوب خود را به‌درستی ادامه دهد. فیلم پیش از جشنواره فجر در چند فستیوال خارجی شرکت کرده و توانسته جوایزی هم به‌دست آورد اما احتمالا نگاه زن‌محور فیلم نظر داوران خارجی را جلب کرده است؛ هرچند نباید از نکات فنی و تکنیکی فیلم نیز غافل ماند. آبان با بازی هدیه تهرانی در این جلب نظر سهم عمده‌ای دارد و تهرانی نشان می‌دهد هنوز قابلیت‌های فراوانی برای درخشش در بازیگری دارد.

پیش‌بینی فروش: نام بازیگران این فیلم شاید در جلب توجه مخاطبان تأثیر داشته باشد اما غیر از آن مولفه دیگری برای فروش آن نمی‌توان درنظر گرفت.

6-زهرمار

کارگردان: سیدجواد رضویان
تهیه‌کننده: جواد نوروزبیگی
بازیگران: سیامک انصاری، شبنم مقدمی، شقایق فراهانی، رضا رویگری، برزو ارجمند، حسین محب اهری و سیامک صفری

درباره فیلم: جواد رضویان 44ساله را با بازی‌های طنزش می‌شناسیم؛ چه در سینما و چه در تلویزیون. حالا او مسیر کمدین‌های دیگر را طی کرده و خود پشت دوربین ایستاده است. «زهرمار» فقط برای جور‌بودن جنس فیلم‌های جشنواره و اینکه در میان 30فیلم منتخب، کمدی هم باشد به جشنواره 37فجر راه یافت وگرنه هیچ مشخصه‌ای برای حضور در جشنواره را ندارد.

پیش‌بینی فروش: فیلم برای گیشه ساخته شده و با اینکه صرفا کمدی نیست، احتمالا به فروش خوبی دست پیدا می‌کند.

7- سونامی

کارگردان: میلاد صدرعاملی
تهیه‌کننده: رسول صدرعاملی
بازیگران: بهرام رادان، مهرداد صدیقیان، علیرضا شجاع نوری، رعنا آزادی‌ور و امیرمهدی ژوله

درباره فیلم: میلاد صدرعاملی 36ساله به‌واسطه پدر به سینما راه یافته و «سونامی»، نخستین فیلم او یک درام ورزشی است. رادان و صدیقیان به‌عنوان دو قهرمان تکواندو تقریبا در این فیلم نقش‌های یکسانی دارند و البته برای رسیدن به فرم بدنی ایده‌آل و انجام حرکات سخت تکواندو ماه‌ها تمرین سخت کرده‌اند. قصه فیلم پیچیدگی چندانی ندارد و مثل اکثر اینگونه فیلم‌ها از پایان قابل حدس بهره می‌برد.

پیش‌بینی فروش: معمولا فیلم‌های ورزشی ایرانی چندان گیشه پرفروغی نداشته و تهیه‌کنندگان به همین دلیل چندان رغبتی برای ساخت اینگونه فیلم‌ها ندارند.

8- مسخره‌باز



کارگردان: همایون غنی‌زاده
تهیه‌کننده: علی مصفا
بازیگران: علی نصیریان، هدیه تهرانی، رضا کیانیان، صابر ابر و بابک حمیدیان

درباره فیلم: غنی‌زاده 38ساله از تئاتر به سینما رسیده است و طبیعی است مسخره‌باز ریشه‌های تئاتری و ایستایی صحنه تئاتر را داشته باشد؛ اگرچه او سعی کرده در خلال فیلم، مدام ارجاعات سینمایی داشته باشد. تمجید فراوان علی نصیریان در مراسم اختتامیه جشنواره فجر 37از نخستین ساخته سینمایی غنی‌زاده و بردن 4سیمرغ نگاه نو، هنر و تجربه، بازیگری مکمل مرد و جلوه‌های ویژه بصری این فیلم احتمالا علاقه‌مندان سینما را به این باور رسانده که با اثر قابل‌تاملی مواجهند اما به اعتقاد اکثر کسانی که مسخره‌باز را دیده‌اند، این جوایز به‌خاطر قابلیت‌های فنی اثر به آن اعطا شده و قصه و ماجرای فیلم خود چندان چنگی به دل نمی‌زند. مسخره‌باز پر از همان ادا و اطوارهایی است که در تئاترهای غنی‌زاده هم دیده می‌شود؛ فضاسازی خاصی که برای مخاطبان عام بیشتر ملال‌آور و کسل‌کننده است. مسخره‌باز شاید در یک کلام بسیار شبیه به همان مسخره‌بازی غنی‌زاده هنگام دریافت جوایزش باشد.

پیش‌بینی فروش: تئاترهای قبلی و لاکچری غنی‌زاده و گروه بازیگران مسخره‌باز و حتی جوایز مختلفی که این فیلم از جشنواره فجر گرفت، عواملی هستند که می‌توانند در توفیق گیشه مسخره‌باز تأثیر بسزایی داشته باشند ولی مخاطب انبوه ارتباط خوبی با آن برقرار نمی‌کند و احتمالا تبلیغات شفاهی منفی درباره این فیلم حین جشنواره و اکران عمومی، به سرعت جلوی شتاب فروش فیلم مسخره‌باز را می‌گیرد.

9- معکوس



کارگردان: پولاد کیمیایی
تهیه‌کننده: مسعود کیمیایی
بازیگران: بابک حمیدیان، شهرام حقیقت‌دوست، لیلا زارع، اکبر زنجانپور، پروانه معصومی و سیاوش طهمورث

درباره فیلم: پولاد 38ساله از بازی در فیلم‌های پدر و چند سریال تلویزیونی به خط شروع فیلمسازی رسیده و قاعدتا خروج پسر از زیر سایه نام پدر در ساحت ساخت فیلم کاری است بس دشوار. با این حال پولاد توانسته کمی جنس خود را در نخستین فیلمش خارج از سینمای پدر جور کند و اندکی از این سایه پا بیرون بگذارد. اگرچه آدم‌های معکوس همچنان از همان دنیای ذهنی سینمای مسعود کیمیایی آمده‌اند اما فیلم پسر، روایت‌هایی متفاوت از آن اتمسفر خاص سینمای پدر دارد و اسباب‌های رایج آن سینما در این ساخته تاحدودی تغییر پیدا کرده‌اند. بسیاری از منتقدان پیش‌داوری‌های خاصی نسبت به نخستین ساخته پولاد داشتند ولی با نمایش قابل‌قبولی مواجه شدند که تا حدی با قضاوت زودهنگام‌شان مغایرت داشت. پولاد نخستین فیلمش را با کمترین اشکال ساخته و توانسته نمره قبولی بگیرد اما اگر بخواهد برای کارهای بعدی در مقام فیلمساز جایگاهی کسب کند باید گام‌های بعدی را محکم‌تر بردارد.

پیش‌بینی فروش: نام مسعود کیمیایی ولو به‌عنوان تهیه‌کننده فیلم پسرش برای بسیاری از علاقه‌مندان سینما کافی است تا بلیت بخرند و فیلم را ببینند. افزون بر این وجود صحنه‌های اکشن اتومبیل‌رانی، جذابیت‌ خوبی برای تماشاگران عام سینما دارد. احتمالا «معکوس» می‌تواند گلیم خودش را از گیشه بیرون بکشد.

10-یلدا

کارگردان: مسعود بخشی
تهیه‌کنندگان: ژاک بیدو، ماریان دومولن، علی مصفا، بنیاد سینمایی فارابی و شرکت آسان پرداخت با مشارکت بن‌گاه (مسعود و محمود بخشی) و حمایت ایرج تقی‌پور
بازیگران: فرشته صدرعرفایی، بهناز جعفری، بابک کریمی و صدف عسگری

درباره فیلم: مسعود بخشی 45ساله با مستند تحسین‌شده «تهران انار ندارد» و فیلم ویدئویی «یک خانواده محترم» که هرگز رنگ اکران را ندید، شناخته می‌شود. بسیاری از علاقه‌مندان سینما پیش از جشنواره منتظر نخستین فیلم سینمایی بخشی بودند به‌خصوص اینکه یکی دوجین اسم خارجی و ایرانی پشت فیلم جدید او ایستاده‌اند اما نتیجه کار ناامیدکننده بود. تماشاگر حین تماشای یلدا انگار «ماه عسل» احسان علیخانی را با پشت صحنه‌هایش روی پرده سینما می‌بیند؛ درباره زن جوانی که به‌دلیل قتل شوهرش ناصر ضیا، به مرگ محکوم شده و در یک برنامه تلویزیونی طلب عفو می‌کند. قصه و گذشته آدم‌ها مدام از میان دیالوگ بازیگران روایت می‌شود و بیننده هیچ ماجرایی را در خلال صحنه‌ها نمی‌بیند. همین یکنواختی و زمان زیاد فیلم در استودیوی برنامه تلویزیونی، کار را کاملا کسل‌کننده  کرده‌است. انتهای فیلم هم کاملا قابل حدس است؛ جایی که بازیگر اصلی به‌دنبال بخشش فرزند مقتول است و قاعدتا با زمینه‌چینی‌های فیلم این رضایت به‌دست می‌آید.

پیش‌بینی فروش: موضوع بخشش یکی از تکراری‌ترین سوژه‌ها میان فیلم‌های جشنواره امسال بود. با سوژه تکراری و قصه تلخ «یلدا» چندان نمی‌توان انتظار گیشه‌ای پررونق داشت.

این خبر را به اشتراک بگذارید