گام هشتم شفافیت

محمد سرابی/ خبر‌نگار
با انتشار فهرست درآمد مدیران شهرداری تهران و سفر‌های خارجی مدیران پیشین شهرداری، فضای مجازی میزبان نقد و نظر‌های گوناگون شده است. «بررسی سفرهای خارجی در سال 94 نشان می‌دهد زمانی که مدیران گذشته شهر بر سر کار بودند، کارکنان شهرداری 949روز در سفر بودند و در این مدت 154نفر به سفرهای خارجی رفته‌اند» این یک نمونه از انتقادات است.

شهرداری تهران تاکنون تنها نهادی است که در مدت کمتر از یک سال اطلاعات ارزشمندی از فعالیت‌های خود را روی یک پایگاه اینترنتی منتشر کرده است. ارگان‌های دیگر معمولا اخبار بازدید از پروژه‌ها و عکس‌های بریدن روبان‌های‌ قرمز مراسم افتتاح را در سایت‌های خود اعلام می‌کنند؛ اخباری که برای شهروندان اهمیتی ندارد اما شهرداری تهران مشخصات معاونان شهردار، مبالغ قرارداد‌ها و شرح سفر‌های کاری مدیران خود را در سایت درج کرده است. حتی می‌توان جزئیات کاری را هم در سایت «سامانه شفافیت شهرداری تهران» دید. در آخرین قدم، مشخصات کارکنان شهرداری تهران در این سامانه قابل مشاهده عمومی است. حتی میزان دستمزد و حقوق مدیران شهری نیز در این فهرست منتشر شده ‌است. پیش‌تر البته مدارک مدیران و اطلاعات جامعی از آنها در سامانه شفافیت شهرداری منتشر شده‌ بود. حالا این سامانه بیشترین داده و اطلاعات را در مورد کارکنانش دارد؛ کاری که به‌نظر نمی‌آید ارگان‌های دولتی و غیردولتی دیگر تاکنون انجام داده باشند.

12گام شفاف‌سازی
شاخص‌های ابتدایی شفافیت که براساس آن شهر‌های مختلف اروپایی رتبه‌بندی می‌شوند را می‌توان در 12 گام اصلی خلاصه کرد. (روزنامه همشهری 5 دی 97 صفحه6) شهرداری تهران تا‌کنون 8 گام از این تعداد را به اشکال گوناگون محقق کرده است.

هوشمند‌سازی‌ و ایجاد سایت‌های قابل دسترسی برای عموم شهروندان، انتشار گزارش‌های سالانه مالی شهرداری و سازمان‌های وابسته، انتشار قرارداد‌های مدیریت شهری، انتشار شاخص‌های سود و زیان شهرداری، انتشار حقوق و دستمزد‌های مدیران، انتشار اطلاعات منابع انسانی و استخدام‌ها، انتشار تعهدات و مطالبات شهرداری از دولت و سرانجام انتشار مزایده‌ها و مناقصه‌های شهرداری این 8 مورد هستند.

پس از یک قرن
نزدیک به 100سال پیش، در تصویب قانون بلدیه تأکید شده بود که شهرداری باید هر 6‌ ماه هزینه‌ها و درآمد‌ها را به‌صورت آگهی در روزنامه‌ها منتشر کند اما این اتفاق تاکنون نیفتاده بود. در 21 فروردین 1397سامانه شفافیت شهرداری تهران به‌صورت یک پایگاه اینترنتی شروع به‌کار کرد. ابتدا جزئیات قرارداد‌های بالای یک میلیارد تومانی و پس از آن قرارداد‌های 500 میلیون تومانی و 250 میلیون تومانی روی آن قرار گرفت. با گذشت زمان نام دریافت‌کنندگان طرح ترافیک رسانه‌ها و همینطور جزئیات بودجه سال 97 نیز به اطلاعات این سایت اضافه شد. در آخرین مرحله مشخصات معاونان شهردار با جزئیاتی مانند سابقه بازنشستگی و دانشگاه محل تحصیل نیز روی سایت قرار گرفت و در آخرین بارگذاری، رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای شهر تهران خبر انتشار نام و مشخصات همه 65 هزار و 930 نفر کارکنان شهرداری تهران را اعلام کرد.

وقتی اطلاعاتی وجود نداشت
انتقاد به هزینه‌های صرف شده در یک دهه گذشته و بدهی‌هایی که در این مدت ایجاد شده است در یک هفته گذشته شدت گرفت و باعث شد که شهردار سابق و اعضای شورای پنجم، هریک مواضع متقابلی را بیان کنند. در یک دهه پیش و همینطور قبل از آن، ساختاری برای شفافیت مالی در شهرداری وجود نداشت و اکنون که سال‌ها از اجرای پروژه‌ها می‌گذرد به سادگی نمی‌توان درباره هزینه‌های صرف شده در شهرداری اطلاعات کافی را به‌دست آورد. همین هم دست مسئولان وقت را برای رد و تأیید سخنان دیگران باز می‌گذارد.
از چند سال پیش که دولت اطلاعات مرتبط با بودجه هر سال را منتشر کرد، موضوع شفافیت در اعلام ارقام و جزئیات مالی هزینه‌ها تبدیل به یکی از مطالبات عمومی شد اما ارگان‌های گوناگون به‌شدت در مقابل آن مقاومت نشان دادند. حتی انتشار سهم برخی از ارگان‌ها در بودجه دولتی سال 97 نیز اعتراض‌هایی را به‌دنبال داشت، اما انتشار منظم اطلاعات شهری نتیجه همکاری میان شورای شهر و شهرداری بود. رأی مردم به شورای پنجم رأی به شفافیت کاری شهرداری بود و رأی‌دهندگان می‌خواستند از هزینه‌ها و مخارج شهرداری و اینکه چه کسانی امور شهری را انجام می‌دهند اطلاع داشته باشند.

مکث

اعداد و ارقام
در سایت http://shafaf.tehran.ir شهرداری تهران نه‌تنها می‌توان جدول‌های مربوط به بودجه و دیگر مسائل مالی شهرداری را مشاهده کرد بلکه امکان دریافت این اطلاعات به شکل اسناد جدول‌بندی شده نیز وجود دارد. در بخش قرارداد‌ها نام اشخاص و کد اقتصادی شرکت‌ها را می‌توان مشاهده کرد. فهرست مشخصات کارکنان شهرداری به تفکیک نام و محل خدمت قابل جست‌وجوست و گزارش تفصیلی عملکرد مالی شهرداری شامل بیش از 40جدول است. این اطلاعات در حالی منتشر می‌شود که بسیاری از ارگان‌های بزرگ کشور و مدعی دستاورد‌های استثنایی و‌ گسترده، از بیان بودجه سالانه و تعداد کارکنان خود خودداری می‌کنند.