برنامه راهبردی برای مدیریت پسماند

زهرا اشرف‌زاده|  البرز-خبرنگار:



کرج یکی از کلانشهرهایی است که در سال‌های گذشته افزایش جمعیت، مهاجرپذیری، رشد مناطق حاشیه‌ای و شهرک‌های اقماری باعث شده تولید زباله در آن روز به روز بیشتر شود. در کلانشهر کرج روزانه حدود 1500 تن زباله تولید می‌شود، اما موضوع مهم‌تر دفع زباله و مدیریت پسماند است که سال‌هاست در این شهر مورد غفلت واقع شده است. 

با وجود این‌که همواره یکی از موضوعات مطرح‌شده در شهرداری و شورای شهر مدیریت پسماند است، هیچ‌گاه تصمیمی جدی و عملی در این زمینه گرفته نشده و همه چیز تقریبا به صورت تئوری و در حد طرح باقی مانده است. به گفته مدیران شهری حتی یک مصوبه هم در این زمینه توسط شوراهای قبل وجود ندارد. مرکز دفن زباله حلقه‌دره نیز که تنها مرکز رسمی تخلیه زباله در استان است و تمام شهرداری‌ها و دهیاری‌های استان مکلف شده‌اند زباله‌های جمع‌آوری‌شده را به آنجا انتقال دهند وضعیت بسیار نامناسبی دارد.

با تمام اینها می‌شود فهمید که کرج در حوزه مدیریت پسماند از میانگین کشوری عقب است. برای مدیریت 1500 تن پسماندی که روزانه در حال تولید است، بیش از 100 میلیارد تومان در سال هزینه می‌شود؛ در‌حالی که می‌توان این موضوع را بهتر مدیریت و حتی از آن درآمدزایی کرد و شاید تنها راهکار آن جذب بخش خصوصی و شرکت‌هایی است که در این زمینه فعالیت می‌کنند.


برنامه شورای پنجم برای مدیریت پسماند

رئیس کمیسیون محیط ‌زیست شورای شهر کرج با اشاره به این‌که شورای پنجم درصدد است تا برنامه عملیاتی راهبردی را برای مدیریت پسماند تهیه کند، می‌گوید: طبق قانون، جمع‌آوری زباله به‌عهده شهرداری‌هاست که باید در این حوزه تفکیک و بازیافت صورت بگیرد و از دفع  زباله جلوگیری شود، اما تکالیفی که قانون بر عهده شهرداری گذاشته به‌درستی اجرا نشده و در چند سال گذشته، شهر در این حوزه با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرده است.

«حسین محمدی» می‌افزاید: بوی نامطبوع شیرابه‌ها در حلقه‌دره زندگی برای مردم آن منطقه را سخت کرده است و نارضایتی شهروندان را به همراه دارد. شهرداری کرج باید برای کاهش شیرابه‌ها خط پردازش زباله‌ها را رونق دهد و تولید کمپوست را به اجرا درآورد.

وی با بیان این‌که جذب سرمایه‌گذار در این بخش در حال پیگیری است، می‌گوید: تاکنون 8 شرکت خصوصی برای اجرای طرح‌های مشارکتی و سرمایه‌گذاری در حوزه مدیریت پسماند اعلام آمادگی کرده‌اند. ٣ شرکت در زمینه تصفیه شیرابه، 2 شرکت در زمینه تولید کمپوست، یک شرکت در زمینه جمع‌آوری و بازیافت پسماندهای الکترونیک، یک شرکت در زمینه بازیافت پسماندهای شهری و یکی نیز در حوزه تولید انرژی از پسماندها فعالیت دارند.

محمدی ادامه می‌دهد: این شرکت‌ها در کنار معرفی خود باید گزارشی نهایی از توان مالی، تخصصی و فنی خود به سازمان پسماند ارائه دهند تا با بررسی آنها توانمندترین شرکت‌ها انتخاب شوند.

وی اضافه می‌کند: جذب سرمایه‌گذار خصوصی در حوزه مدیریت پسماند چند سال‌است که در حال پیگیری است، اما نتیجه‌ای حاصل نشده است. حالا امیدواریم این اتفاق بیفتد. باید تلاش کنیم تا با تنظیم طرح و برنامه‌ای که توجیه اقتصادی برای مدیریت زباله داشته باشد، سرمایه‌گذاران بخش خصوصی جذب شوند و وضعیت پسماند از  نابسامانی نجات یابد. با این کار هم ایجاد اشتغال می‌شود و هم بخشی از زباله‌ها تبدیل به سرمایه و مواد اولیه
 می‌شوند.رئیس کمیسیون محیط ‌زیست شورای شهر کرج می‌گوید: رویکرد شورای پنجم بر مدیریت هر چه بهتر این موضوع استوار است، زیرا پسماند سرمایه‌ای است که در اختیار ماست و باید به خوبی از آن استفاده کرد.


بهره‌گیری از کارشناسان در مدیریت پسماند

نایب‌رئیس شورای شهر کرج با بیان این‌که مدیریت صحیح پسماند بدون بهره‌گیری از دانش کارشناسان و تجربه شهرهای موفق امکان‌پذیر نیست، می‌گوید: پسماند امروز به بلای جان محیط‌ زیست تبدیل شده است و خطری جدی برای سلامت انسان محسوب می‌شود. اغلب کلانشهرهای کشور نیز در موضوع مدیریت پسماند گرفتار تسلسل شده و کار چندانی از پیش نبرده‌اند.

«منصور وحیدی» می‌افزاید: برای این‌که بتوانیم به شیوه‌های صحیح مدیریت پسماند برسیم، باید از تجربه شهرهای موفق، دانش و تخصص کارشناسان این حوزه بهره ببریم. مدیریت شهری باید نگاهش را به مدیریت پسماند تغییر دهد و از طریق برنامه‌های کوتاه، میان و بلند‌مدت اهداف این حوزه را پیگیری کند.وی ادامه می‌دهد: مدیریت پسماند فرایندی هزینه‌بر است؛ بنابراین مسئولان نباید از هزینه‌کرد در این حوزه بترسند تا بتوانیم با اجرای طرح‌های موثر، این دغدغه را برای همیشه حل کنیم.

وحیدی با اشاره به دلایلی که تحقق مدیریت صحیح پسماند در کرج را با مشکل مواجه کرده است، می‌گوید: در کمتر از یک دهه گذشته سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج با تغییر چند مدیر مواجه بوده که این موضوع تحقق اهداف پیش‌بینی‌شده در این حوزه را با مشکل مواجه کرده است. نبود ثبات مدیریتی باعث می‌شود افراد انگیزه و اختیار کافی برای پیگیری طرح‌هایی را که به مدیریت صحیح پسماند منجر می‌شود، نداشته باشند.
نایب رئیس شورای شهر کرج می‌افزاید: باید سازوکاری اندیشیده شود که مدیر این سازمان حداقل بتواند در دوره‌ای چهار ساله اهداف پیش‌بینی‌شده را محقق کند و مدام تغییر نکند.