گلستان؛ پیرتر از دیروز

الهام رئوفی‌فر|  گرگان-خبرنگار:


 با وجود رشد جمعیت سالمندی در گلستان، بسترهای لازم برای فعالیت و رفاه این قشر در استان هنوز مهیا نیست. برخی مسئولان موازی‌کاری نهادهای دولتی و نداشتن برنامه برای آینده سالمندان را عامل بروز این مشکلات می‌دانند.بسیاری از کارشناسان معتقدند کیفیت گذراندن دوره سالمندی منوط به ایجاد زیرساخت‌هایی است که دولت به کمک بخش خصوصی می‌تواند آنها را ایجاد کند؛ موضوعی که امروز گلستان هم با آن دست و پنجه نرم می‌کند. به گفته برخی مسئولان، امکانات لازم برای این قشر در شهرها، مراکز فرهنگی و درمانی استان مهیا نیست. 

چندی پیش «عبدالرضا چراغعلی» مدیر کل امور اجتماعی استانداری گلستان هم از این موضوع ابراز نگرانی کرد و گفت: با توجه به رشد جمعیت سالمندی در گلستان، وضعیت ارائه خدمات عمومی در شهرهای استان به گونه‌ای نیست که پاسخگوی رفع نیازهای آنان باشد. در بسیاری از عملیات‌های عمرانی شهرهای استان برای سالمندان مناسب‌سازی نشده‌اند.


گلستان آمادگی جمعیت سالمندی را ندارد

مدیر کل بهزیستی گلستان بیان کرد: نیاز است تمام امکانات شهری برای استفاده سالمندان پیش‌بینی شود چراکه تا 10 سال آینده با تعداد زیادی سالمند روبه‌رو خواهیم بود.
«ابراهیم غفاری» جمعیت سالمند استان را بیش از ۱۴۰ هزار نفر اعلام کرد و گفت: این تعدادی که در گلستان شناسایی شدند تحت پوشش ارگان‌های دولتی هستند.

به گفته وی، بسیاری از سالمندان گلستان به دلیل قرار نگرفتن در آمار دستگاه‌های متولی شناسایی نشده‌اند و همین موضوع نشان می‌دهد که تعداد سالمندان استان، دقیق اعلام نشده است.
این مسئول از 3مرکز شبانه‌روزی و 8مرکز روزانه نگهداری از سالمندان در استان خبر داد و افزود: یک مرکز شبانه‌روزی در گنبدکاووس با ظرفیت 95نفر و دو مرکز در گرگان هر یک با ظرفیت 80 نفر پذیرای سالمندان گلستانی هستند.

وی ادامه داد: تمامی مراکز روزانه و شبانه برای نگهداری از سالمندان گلستان توسط بخش خصوصی و زیر نظر بهزیستی اداره می‌شوند. 
غفاری بیان کرد: در گرگان، بندرترکمن، علی‌آباد، آزادشهر، گنبد، کلاله، مراوه‌تپه و مینودشت، مراکز روزانه نگهداری از سالمند وجود دارد. به زودی مراکز روزانه نگهداری از سالمندان در شهرستان‌های گالیکش، رامیان، بندرگز و گمیشان هم راه‌اندازی می‌شود.


برگزاری کلاس‌های آموزشی و هنری

غفاری با بیان این‌که در این مراکز کلاس‌های آموزشی، هنری برای سالمندان برگزار می‌شود، افزود: مراکز روزانه نگهداری از سالمندان با حضور پزشک، پرستار و روانشناس از ساعت 8 تا 13 خدمات ارائه می‌دهند. 
مدیرکل بهزیستی گلستان از راه‌اندازی 4 بنیاد فرزانگان در گرگان، بندرگز، مینودشت و علی‌آباد خبر داد و بیان کرد: در این مراکز خدمات توانبخشی، فیزیوتراپی، پزشکی، مشاوره روانشناسی و خدمات فرهنگی به سالمندان ارائه می‌شود.

وی در بخشی دیگر از سخنانش از موازی‌کاری نهادهای دولتی انتقاد کرد و گفت: یکسری خدمات توانبخشی توسط هلال احمر، تامین اجتماعی و کمیته امداد ارائه می‌شود که نوعی موازی‌کاری است؛ چراکه این نهادها می‌توانند در سایر بخش‌ها به سالمندان خدمات ارائه دهند و این حوزه را به اداره کل بهزیستی استان واگذار کنند.
به گفته غفاری، خدماتی مانند بیمه تکمیلی، تربیت پزشک و پرستار ویژه دوره سالمندی، راه‌اندازی کلینیک طب سالمندی و مناسب‌سازی مراکز درمانی، تجاری، فرهنگی و مبلمان‌سازی فضای شهر جزو نیازهای سالمندان محسوب می‌شود که تاکنون به آنها توجهی نشده است.


علوم پزشکی 20 درصد سالمندان را پوشش می‌دهد

از آنجا که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی متولی اصلی سلامت جامعه است، به خاطر مسئولیتی که برای حفظ سلامت شهروندان بر عهده دارد، وظایفی بر عهده‌اش نهاده شده است. بر همین اساس سرپرست دفتر خدمات پرستاری معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی گلستان از ارائه خدمات این نهاد به 20 درصد جمعیت سالمندان استان خبر می‌دهد.

«سکینه‌بیگم کاظمی» گفت: بررسی وضعیت تغذیه، سلامت روان و بیماری‌ها مانند دیابت، فشار خون و غربالگری یکسری سرطان‌ها برای سالمندان انجام می‌شود.
وی افزود: هر سالمند اولین باری که به مراکز بهداشت استان مراجعه می‌کند، حتما توسط پزشک ویزیت خواهد شد.سرپرست دفتر خدمات پرستاری دانشگاه علوم پزشکی گلستان ادامه داد: بر اساس فرم بسته ابلاغیه وزارت بهداشت ارائه هر نوع خدمات اعم از مشاوره و درمان به سالمندانی که به مراکز بهداشت مراجعه می‌کنند، رایگان است. این مسئول افزود: آن دسته از سالمندانی که با وجود بیماری به مرکز بهداشت مراجعه کنند با دریافت ویزیت دولتی معالجه می‌شوند.

کاظمی با بیان این‌که کلینیک طب سالمندی، پزشک و پرستار مختص سالمندان در استان نداریم، گفت: در حال حاضر تعدادی از دانشجویان در دانشکده پرستاری استان در رشته پرستاری سالمندی تحصیل می‌کنند.وی ادامه داد: متاسفانه در بیمارستان یا درمانگاه‌ها فضایی مختص سالمندان نداریم، اما از آنجایی که جوان یا سالمند هر دو برای ما در بیمارستان، بیمار محسوب می‌شوند، هر خدمتی که نیاز باشد به تمامی رده‌های سنی ارائه می‌شود. 
با توجه به این‌که در سال‌های آینده عمده جمعیت استان مربوط به قشر سالخورده است، ضرورت دارد تا برنامه‌‌ریزی خاص و ویژه‌ای مخصوص این قشر در دستور کار نهادهای متولی قرار بگیرد.


رسیدگی به سالمندان  نیازمند برنامه‌ریزی است

یک پرستار طب سالمندی گفت: افزایش جمعیت سالمندی در استان می‌طلبد تا به نیازهای بهداشتی و درمانی، روحی و روانی آنها توجه ویژه‌ای شود، همچنین گسترش رشته طب سالمندی با توجه به این‌که بیماری سالمندان با سایر گروه‌های سنی متفاوت است، به عنوان یک نیاز برای آنان احساس می‌شود. با این حال به جز پایتخت در هیچ استانی کلینیک طب سالمندی دایر نشده، از این رو نیاز است تا بیش از هر چیز به این نکته توجه ویژه شود. 
«روناک زنده‌دل» ادامه داد: طب سالمندی در بخش‌های پیشگیری یعنی سلامت فردی و ارتقای سطح سلامت، درمان سندرم‌های شایع سالمندی مانند دیابت، فشارخون، پوکی استخوان، افسردگی، اضطراب و توانبخشی یعنی شناخت ناتوانی‌های عارض شده بر اثر بیماری و تلاش برای کاهش آنها خلاصه می‌شود. به عبارتی طب سالمندی در مجموع خدمات خود را در سه شاخه اصلی پیشگیری، درمان و توانبخشی ارائه می‌کند.

وی گفت: وقتی افراد سالمند می‌شوند، تغییراتی در بخش‌های مختلف بدن آنان ایجاد می‌شود، مثل تغییر در خلق‌وخو، الگوی مصرف غذا، ساعت و مدت خواب و بیداری. همچنین در بعضی موارد شاهد ابتلای همزمان به چندین بیماری در سالمندان هستیم که این موارد در کلینیک‌های تخصصی طب سالمندان بررسی می‌شود.
زنده‌دل ادامه داد: کلینیک‌های تخصصی طب سالمندان، به درمان و بررسی بسیاری از بیماری‌های شایع آنان مانند فشارخون، دیابت، افزایش چربی خون و کم‌کاری تیروئید می‌پردازند. حسن کلینیک‌های سالمندی در این است که سالمند به جای مراجعه به پزشکان مختلف برای درمان انواع بیماری‌ها، در بدو ورود به کلینیک سالمندان، پزشک متخصص، وی را ویزیت می‌کند.

این پرستار طب سالمندی بیان کرد: یکی دیگر از مهم ترین تفاوت‌های متخصصان طب سالمندی با دیگر متخصصان پزشکی این است که متخصص طب سالمندان به همه جنبه‌های یک بیمار نگاه می‌کند و در نتیجه دید جامعی نسبت به وضعیت بیمار دارد. در کلینیک سالمندی، مراجعه‌کننده از لحاظ اقتصادی (میزان درآمد)، اجتماعی (این‌که تنها زندگی می‌کند یا با خانواده) و همچنین میزان وجود عوامل خطرساز مانند راه پله‌ها در محل سکونتش بررسی می‌شود. با این وجود رشته سالمندی به دلیل نوپا بودن هنوز چندان گسترش نیافته اما نیاز است تا با حمایت‌های دولت این رشته در دانشگاه‌ها افزایش یابد تا در آینده با مشکل متخصص در حوزه سالمندی مواجه نباشیم.