هورالعظیم پر آب شد، زندگی رونق می‌گیرد
مدیر دفتر اکوسیستم‌های تالابی سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به اینکه تالاب هورالعظیم پرآب شده است، گفت: آبگیری هورالعظیم به‌طور قطع در کنترل گردوغبار منطقه و تلطیف هوا تأثیر خواهد داشت و بقای شرایط موجود در گرو تأمین حقابه این تالاب از سوی وزارت نیرو است.
مسعود باقرزاده‌کریمی در گفت‌وگو با ایسنا وضع تالاب هورالعظیم را تحت‌تأثیر بارش‌های سیلابی اخیر مطلوب ارزیابی کرد و با اشاره به اینکه بارش‌های اخیر جنوب غرب کشور طی سه‌دهه گذشته بی‌سابقه بوده است، تصریح کرد: در هفته‌های اخیر بارش‌ها در 3حوضه آبی کرخه، دز و مارون بیش از حد نرمال گزارش شده است.
به گفته وی، میزان آب ورودی به سد کرخه بیش از حد نرمال بوده است و وزارت نیرو نسبت به بازکردن دریچه سد و هدایت آب به سمت تالاب هورالعظیم اقدام کرده است. در نتیجه این بارش‌ها، هورالعظیم پرآب شده است و حتی قصد داریم که حوضچه‌های 4 و 5 این تالاب را با وارد کردن آب‌های جدید پرکنیم. این اقدام به‌طور قطع به زنده‌سازی تالاب کمک زیادی می‌کند.
باقرزاده‌کریمی با بیان اینکه همه عرصه‌های تالاب هورالعظیم پرآب شده است، در پاسخ به این پرسش که سازمان حفاظت محیط‌زیست برای حفظ و تثبیت شرایط موجود هورالعظیم چه برنامه‌ای دارد، گفت: به هر حال هورالعظیم در یک منطقه گرم و خشک قرار دارد و طبیعتا در ماه‌های آینده، بخشی از آب بر اثر افزایش دما تبخیر می‌شود و سطح آب کاهش چشمگیری می‌یابد.
مدیرکل دفتر اکوسیستم‌های تالابی سازمان محیط‌زیست در ادامه با تأکید بر تأثیر چشمگیر پرآب شدن هورالعظیم در کنترل گردوغبار خوزستان، گفت: به‌طور قطع آبگیری هورالعظیم در تلطیف هوای منطقه اثر مثبت دارد و در 6ماه ابتدایی سال جدید، وضع منطقه به لحاظ کاهش اثرات مخرب گردوغبار بهتر خواهد شد، چون حتی اگر سطح خاک هم خشک شود، پروفیل خاک (برش عمودی خاک) مرطوب خواهد بود. افزون بر اینها، تأثیرات اقتصادی و اجتماعی پرآب بودن هورالعظیم غیرقابل انکار است چون باعث رونق صیادی و طبیعتا رونق اشتغال و زندگی مردم منطقه می‌شود. آبگیری تالاب هورالعظیم از منظر روانی نیز قابل توجه است و از سوی دیگر باعث جذب گردشگر می‌شود.
وی تأکید کرد: در چنین شرایطی که بارش‌ها وضع مناسبی برای هورالعظیم رقم زده است می‌توان از طریق تأمین حقابه تالاب و جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز، این شرایط را حفظ کرد. خوشبختانه براساس قانون حفظ و احیای تالاب‌ها، حقابه تالاب هورالعظیم به‌طور دقیق مشخص و به دستگاه متولی تخصیص آب یعنی وزارت نیرو ابلاغ شده است. انتظار می‌رود این وزارتخانه اهتمام کافی را برای تأمین حقابه هورالعظیم داشته باشد.
برداشت غیرمجاز از حقابه هورالعظیم
این کارشناس تالاب‌ها در سازمان حفاظت محیط‌زیست با تأکید بر ضرورت نصب ایستگاه‌های هیدرومتری در ورودی تالاب هورالعظیم گفت: میزان آب‌های رهاسازی‌شده به تالاب هورالعظیم را باید در ورودی تالاب از طریق ایستگاه‌های هیدرومتری اندازه‌گیری کنیم تا میزان آب ورودی به‌طور دقیق مشخص شود.
باقرزاده‌کریمی یادآور شد: چندسال پیش وزارت نیرو اعلام کرد که ۸۰۰ میلیون مترمکعب آب به سمت هورالعظیم رها کرده است اما بررسی‌های رندومی سازمان محیط‌زیست نشان می‌داد که تنها ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب وارد تالاب شده است. در این میان تکلیف ۵۰۰ میلیون متر مکعب آب مشخص نبود. متوجه شدیم که در بخش‌های ورودی تالاب هورالعظیم با قراردادن پمپ، انحراف و برداشت غیرمجاز آب صورت گرفته است بنابراین باید در ورودی تالاب ایستگاه هیدرومتری داشته باشیم نه در بالادست تا بدانیم چقدر آب به تالاب رسیده است. این یک نمونه است و در اغلب تالاب‌ها هنگام رهاسازی آب، برداشت غیرمجاز صورت می‌گیرد.
پیگیری حقابه تالاب‌ها
بارش‌های پاییزی در همان 2 ماه اول، وضعیت خوزستان را دگرگون کرد و نشاط و زندگی را به زیست‌بوم‌های آبی خوزستان بازگرداند. حجم بارش‌ها در همان 2 ماه اول به اندازه‌ای بود که کانون‌های گردوغبار مهار شد. مدیرکل محیط‌زیست استان خوزستان در این باره به همشهری گفت: «میزان بارش در 2 ماه مهر و آبان، معادل کل بارش نرمال یکساله خوزستان بوده و در بعضی شهرهای استان نیز میزان بی‌سابقه‌ای از بارندگی به ثبت رسیده است». با افزایش بارندگی‌ها رودهای استان نیز پرآب شدند. در پی این بارش‌ها، رود کرخه که در سال آبی گذشته نتوانسته بود آبی را وارد تالاب هورالعظیم کند، با حجم بسیار بالای آب مواجه شد به‌طوری که بخشی از آب هورالعظیم به سمت عرصه‌های این تالاب در سرزمین عراق هدایت شد. احمدرضا لاهیجان‌زاده، درباره میزان آب هدایت‌شده به سمت هورالعظیم گفت: از آنجا که تالاب گنجایش این میزان آب را ندارد و احتمال شکستگی دایک مرزی یا همان خاکریز میان 2بخش عراقی و ایرانی وجود دارد، آب با دبی 195مترمکعب بر ثانیه که دبی قابل‌توجهی است به بخش عراقی تالاب هدایت شده است.
تالاب شادگان که به یکی از کانون‌های گردوغبار تبدیل شده بود هم پرآب شد. به گفته لاهیجان‌زاده، حالا دیگر دشت و کانون گردوغباری در استان، بدون پوشش گیاهی مرتعی یا کشت دیم نداریم. وزش باد با سرعت 10متر بر ثانیه هم اگر فعال شود، گرد و خاک نخواهیم داشت، مگر از کانون‌های خارجی نظیر عراق و عربستان.
جز تالاب‌ها، آبگیرهای قدیمی خوزستان هم که سال‌ها خشک و بی‌آب بودند، دوباره جان گرفته‌اند، زنده شدن دوباره آبگیرها و تالاب‌ها خیل عظیمی از پرندگان مهاجر را به سمت تالاب‌ها کشانده؛ اتفاقی که به گفته مدیرکل محیط‌زیست خوزستان، وضعیت تالاب‌ها را به حدود 40سال قبل شبیه کرده و البته کار سرشماری پرندگان را نیز به‌دلیل افزایش آنها، با سختی همراه کرده است. وضعیت آبزیان تالاب‌ها نیز در حد بسیار مطلوبی است، صیادان در حال صید هستند و شیلات نیز برنامه رهاسازی ماهیان بومی را دنبال می‌کند.
هرچند رودها و تالاب‌های خوزستان پرآب شده‌اند اما لاهیجان‌زاده -مدیرکل محیط‌زیست خوزستان- می‌گوید از آنجا که مشخص نیست این شرایط در سال‌های آینده هم تداوم داشته باشد همچنان پیگیر حقابه تالاب‌ها هستیم. 6 بهمن ماه هم حمید ظهرابی -معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست- اعلام کرد برنامه جامع مدیریت زیست بومی تالاب‌ها تصویب و نیاز آبی 27تالاب کشور نیز تعیین شده است.
