نگاه
تصمیم ایران
یوسف مولایی/ حقوقدان
مکانیسم کنوانسیون CFT و مسئله تامین مالی تروریسم تا کنوانسیون پالرمو و مسئله مبارزه با جرائم سازمان یافته و مکانیسم نظارتی FATF به گفته غربی‌ها قرار است اطمینان حاصل کند که جابه‌جایی پول در دنیا در مسیر تقویت تروریسم نباشد. این مکانیسم نظارتی برای این است که اطمینان حاصل شود تبادل اموال آلوده نباشد و از جرائم سازمان یافته‌ای ازجمله پولشویی جلوگیری شود. این مسئله را دنیا به جامعه بین‌الملل وعده داده است اما اینکه این مکانیسم در ایران چگونه عمل می‌کند، حرف دیگری است که باید مورد بررسی کارشناسانه قرار بگیرد. چند نکته را از منظر نگارنده در اینجا مورد اشاره قرار می‌دهیم.
1- وقتی ما این مکانیسم را قرار است بپذیریم ممکن است بگوییم ضعف دارد، یا اطلاعاتی از کشور ما به خارج از کشور درز می‌کند که برای ما حیاتی است و یا اینکه تعریف درخصوص تروریسم متفاوت است. از نگاه یک ایرانی و از نگاه ملی هم به این موضوع اگر نگاه کنیم این ایرادات درست است. اما مسائل جهانی براساس اراده یک کشور و یا دو کشور نیست و درست است که با پیوستن ایران به برخی از این کنوانسیون‌ها و مکانیسم‌ها، محدودیت‌هایی در آزادی‌های عمل ما در عرصه جهانی ایجاد می‌شود و حتی بعضا ضررهایی را متحمل می‌شویم اما سؤال اساسی اینجاست که بدون ورود به این مکانیسم‌ها آیا ایران می‌تواند نیاز‌های مالی خود و مراودات مربوط به آن را در عرصه جهانی تامین کند؟ و یا با نپیوستن ایران به این کنوانسیون‌ها مجاری ورود و خروج اموال بسته می‌شود؟ ما معتقدیم اگر نپیوندیم این مسیر بسته می‌شود.
2- البته در شرایط تحریمی که آمریکا برای ایران ایجاد کرده است مخالفان می‌گویند با پیوستن ایران، کشورمان ضرر‌های بیشتری را از تحریم‌های امروز متحمل می‌شود ما می‌گوییم این مسئله کار کارشناسی می‌طلبد و باید روی آن کار شود. قطعا این کنوانسیون‌ها مطلوب ما نیست اما ما سؤال می‌کنیم و می‌گوییم که اگر وارد نشویم چه مشکلاتی برای کشور به‌وجود می‌آید؟ در واقع برخی مخالفان هم به‌دنبال همین نتیجه‌گیری ما هستند یعنی بر این باورند که اگر ما به این کنوانسیون‌ها و مکانیسم نظارتی آن بپیوندیم با همین پیوستن ، مسیر ورود و خروج اموال به کشور بسته می‌شود و ما خودمان با دست خودمان در این شرایط، مسیر دور زدن تحریم‌ها را بسته‌ایم. ما هم البته نظر کارشناسی خود را در این زمینه اینگونه بیان می‌کنیم که دور زدن تحریم‌ها را ما در یک دوره تجربه کرده‌ایم و هزینه‌های زیادی را برای آن متحمل شده‌ایم. اما آمریکا امروز علیه ایران هوشیار‌تر شده و سیستم خزانه‌داری این کشور خیلی از مسیر‌های دورزدن تحریم‌ها را بسته است و درصدد آن است که مسیر‌های باقیمانده دور زدن تحریم‌ها را هم ببندد.
3- در این شرایط در حوزه بین‌المللی تقریباً هیچ راه گریزی از قفل شدن و فریز شدن سیستم نظام بانکی کشور نیست. شاید برخی بگویند حتی با قفل شدن کامل سیستم مراودات مالی کشور باز هم امکان اداره امور مملکت نظیر فروش نفت و دریافت پول آن یا جلو بردن پروژه‌های مختلف و... وجود دارد که در این صورت همان مدعیان باید درباره چگونگی آن هم توضیح بدهند. خصوصاً درباره کشوری چون ایران که ذیل تحریم‌های مضاعف و سنگین آمریکا هم قرار دارد و قسمتی از نظام بین‌الملل مترصد کوچک‌ترین فرصت برای انزوای کامل ماست. بنا بر این همه شرایط را باید با هم دید و تصمیم‌گیری کارشناسانه‌ای انجام داد و شرایط مختلف هریک از نظرات را مورد ارزیابی و تحلیل قرار داد.
4- نکته بعدی هم این است که امروز اتحادیه اروپا برای برقراری همین سیستم مالی که برای مبادله با ایران تازه ثبت کرده و هنوز ایجاد نشده شرط گذاشته است. البته این شرط از منظر آنان شرط اجرای برجام نیست. اما سازوکارهای مالی که قرار است با ایران داشته باشند از نگاه آنها باید مکانیسم‌های بین‌المللی را داشته باشد و در واقع پذیرفتن این کنوانسیون‌ها را برای ایران شرط گذاشته‌اند و ایران باید در این شرایط تصمیم‌گیری کند.