داروخانه در آشپزخانه

افشین قنادباشی
هرکدام از ما کم و بیش با روش‌های درمان خانگی برخی از بیماری‌ها آشنا هستیم؛ از درمان سوختگی‌های سطحی و سرماخوردگی گرفته تا درمان تبخال و دل‌درد. طی سال‌های زندگی‌مان با توصیه‌های اطرافیان نحوه درمان طبیعی و خانگی بیماری‌ها را یاد گرفته‌ایم و اغلب مواقع به‌جای مراجعه عجولانه به پزشک، خودمان دست به‌کار شده‌ایم و مشکلات نه‌چندان جدی‌مان را برطرف کرده‌ایم. این روزها دیگر فواید طب سنتی و درمان طبیعی بیماری‌ها برکسی پوشیده نیست؛ از همین رو به سراغ پروانه باقری -یکی از متخصصان طب سنتی- رفتیم تا برایمان از راه و روش درمان‌های خانگی و طبیعی بگوید. بهتر است که برای مواقع ضروری با راه‌های درمان خانگی برخی از شایع‌ترین بیماری‌ها و مشکلات آشنا باشید تا در زمان‌هایی که به پزشک دسترسی ندارید، از این روش‌ها برای بهبود و درمان خود استفاده کنید.

   نسخه طب سنتی برای درمان سرماخوردگی


طب سنتی نسخه‌های خوبی برای درمان این بیماری دارد و شما می‌توانید با همان گیاهان و عرقیجات به‌راحتی این بیماری را درمان کنید، اما یادتان نرود که تصورات، برداشت‌های عمومی و حرف‌های مردم آن چیزی نیست که علم طب سنتی می‌گوید؛ از همین رو بهتر است برای استفاده از این طب، صحبت‌های غیرعلمی را به‌کار نگیریم. باقری درخصوص درمان سرماخوردگی در طب سنتی می‌گوید: «در آموزه‌های طب سنتی توصیه زیادی به اینکه درمان سخت و شدیدی در روزهای اول سرماخوردگی به‌کار بگیریم، وجود ندارد و طب نوین هم همین را می‌گوید. اگر بدن‌درد و آبریزش‌بینی کمی وجود دارد، می‌توان 2روز اول را تحمل کرد و اگر بهبودی حاصل نشد، به پزشک مراجعه کرد. درمان سرماخوردگی‌، استراحت و استامینوفن است که معادل استامینوفن در طب سنتی، آویشن، نعناع و سایر گیاهان گرم است. برای درمان سرماخوردگی بوییدن برخی گیاهان و بخور‌دادن آنها بسیار مفید است؛ مثلا بوییدن بوهای سرد مثل نیلوفر، بوییدن صندل سرخ که با سرکه ساییده شده باشد و همچنین بوییدن سبوس جو با سرکه، توصیه می‌شود. علاوه براین در زمان ابتلا به سرماخوردگی بخور بنفشه، بابونه، ختمی و کاهو توصیه می‌شود و برای تسکین خارش، بوییدن روغن‌های سرد مانند نیلوفر و بنفشه و بوییدن گشنیز تازه یا خشک بهتر است». او ادامه می‌دهد:«سیاه‌دانه، بازکننده گرفتگی‌های بینی و سینوس‌هاست؛‌ مخصوصا اگر با سرکه باشد برای سرماخوردگی بسیار مفید است. این درحالی است که تأثیر درمانی سیاه‌دانه در سینوزیت در مقالات طب جدید برابر با آنتی‌بیوتیک بیان شده است».

   نبایدهای طب سنتی برای سرماخوردگی
باقری می‌گوید:«فردی که دچار سرماخوردگی شده باید از مصرف گوشت‌های غلیظ مثل گوشت گاو و گوساله، غذاهای تند، غلیظ، بسیار شور، بسیار ترش و چرب و سرخ‌کرده، لبنیات، روغن زیاد، نوشیدنی‌ها و غذاهای مولد گاز مثل حبوبات، گردو و پنیر کهنه و سبزی‌‌های تند مثل شاهی بپرهیزد و همچنین مصرف سالاد و ماست و مخلفات به همراه غذا، آب یخ، قهوه و کاکائو، شیرینی‌ای که در قنادی تهیه می‌شود و غذاهای آماده و مانده و کارخانه‌ای را به حداقل برساند. همچنین بیمارانی که دچار سینوزیت شده‌اند، باید در طول روز کمتر بخوابند. اگر هنگام بیماری تب دارند نیز نباید به حمام بروند».

   سیر را فراموش نکنید
به گفته باقری در کنار مراقبت‌های مختلف نباید از خواص خوراکی‌ها برای درمان سرماخوردگی غافل شوید. او عنوان می‌کند:«بعضی خوراکی‌ها باعث کاهش علائم سرماخوردگی می‌شوند و بعضی‌ها هم عفونت ناشی از سرماخوردگی را کمتر می‌کنند. موز باعث بهبود ناراحتی معده که معمولا در سرماخوردگی به‌وجود می‌آید می‌شود. مصرف فلفل دلمه‌ای هم به‌دلیل داشتن ویتامین C، توصیه می‌شود، همینطور هویج که دارای بتاکاروتن زیادی است. از خوردن پرتقال و لیمو‌شیرین هم که حتما می‌دانید نباید غافل شوید. ممکن است در این دوران و با توجه به بعضی باورها از غذاهای تند پرهیز کنید، اما جالب است بدانید که فلفل تند باعث باز شدن سینوس‌ها و رقیق شدن ترشحات ریه‌ها می‌شود و خردل هم ترشحات مجاری تنفسی را رقیق می‌کند». این متخصص طب سنتی می‌گوید: «از قدیم خوردن پیاز در سرماخوردگی توصیه می‌شد؛ به‌دلیل اینکه دارای مواد شیمیایی‌ای است که برای بهبود برونشیت و سایر عفونت‌ها مفید است. برای استفاده از خواص پیاز می‌توانید سوپ آن را تهیه کنید. سیر را هرگز فراموش نکنید. سیر با داشتن ماده‌ای به نام آلیسین خواص ضدعفونی‌کنندگی و ضدباکتریایی دارد. نتایج یک پژوهش آمریکایی نشان می‌دهد افرادی که روزانه سیر مصرف می‌کنند کمتر سرما می‌خورند و زمانی که دچار سرماخوردگی می‌شوند، علائم سرماخوردگی‌شان خیلی زود از بین می‌رود. می‌توانید 2حبه سیر را له کنید و آن را با آب گوشت یا آب مرغ بجوشانید و داغ بخورید».

درمان گلودرد
این روزهای سرد زمستانی بسیاری از مردم با التهاب در ناحیه حلق یا همان گلودرد مواجه می‌شوند که از نخستین علائم سرماخوردگی و آنفلوآنزاست. البته گلودرد علاوه بر دلایل عفونت‌های ویروسی، می‌تواند به‌علت عفونت‌های باکتریایی یا قارچی، سیگار‌کشیدن، آلودگی هوا، سرفه، بازگشت اسید از معده و... نیز به‌وجود ‌آید. اگر شما هم این روزها گرفتار مشکل گلودرد شده‌اید و تصمیم دارید پیش از مراجعه‌ به پزشک خودتان برای درمان مشکل‌تان دست به‌کار شوید، بهتر است برخی از درمان‌های خانگی زیر را امتحان کنید.


1- سیر
خواص ضد‌عفونی و ضد‌باکتری موجود در سیر کمک می‌کند تا گلودرد را از خود دور کنیم. برگ‌های تازه‌ سیر را خرد  و آنها را وارد دهان‌تان کنید. هر از گاهی آنها را بجوید و نفس عمیق بکشید. راه دیگر این‌ است که چند قطره روغن سیر را در یک چهارم فنجان آب بریزید و روزی یک‌بار غرغره کنید.

2- جوش‌شیرین
جوش‌شیرین به‌خاطر خواص ضد‌باکتریایی‌اش به‌عنوان یکی از بهترین درمان‌های گلودرد به شمار می‌رود. یک فنجان آب را با شعله کم حرارت دهید. نصف قاشق چایخوری جوش‌شیرین و یک قاشق چایخوری نمک به آن اضافه کنید و آنها را خوب هم بزنید. این محلول را روزی 3مرتبه غرغره کنید.

3- لیمو
لیمو مخاط اضافه را از بین می‌برد و از این طریق باعث درمان گلودرد می‌شود. آب نصف یک لیمو را بگیرید. آبلیمو را به همراه یک قاشق چایخوری عسل به آب گرم بیفزایید. همه این مواد را به خوبی با هم مخلوط کنید و به آرامی بخورید. راه دیگر این است که لیمو را از وسط نصف کنید و روی یکی از آن دونیمه، مقداری نمک و فلفل بپاشید؛ سپس آب آن را به آرامی بمکید.

4- آب‌نبات
با مکیدن آب‌نبات بدون قند می‌توانید گلودردتان را تسکین دهید. این درمان خانگی می‌تواند باعث مرطوب‌ماندن فضای دهان و همچنین توقف سرفه‌های سخت و آزاردهنده‌تان شود. مکیدن آب‌نبات‌های سرماخوردگی و حتی بستنی یخی نیز می‌تواند کمک بزرگی به تسکین گلودرد کند. آب‌نبات‌ها ممکن است برای خردسالان خطر خفگی به همراه داشته باشد؛ از این رو، استفاده از این روش برای خردسالان توصیه نمی‌شود.

5- دارچین
دارچین دارای خواص قدرتمند آنتی‌اکسیدانی و ضد‌التهابی است. یک قاشق چایخوری پودر فلفل سیاه و یک قاشق چایخوری پودر دارچین را با یک لیوان آب گرم مخلوط کنید. همچنین می‌توانید مقداری هل نیز به این محلول بیفزایید. این محلول را از صافی رد کنید و مایع حاصله را روزی 2 تا 3مرتبه غرغره کنید.

درمان دندان‌درد
وقتی دندان‌درد داشته‌ باشید حتما با توصیه‌های دوستان و آشنایانی برخورد می‌کنید که می‌خواهند به شما کمک کنند؛ «یک حبه سیر بگذار روی دندانت» یا «روغن گل میخک بزن روی آن  و خلاص». هرچند که برخی از این درمان‌ها در کوتاه مدت و تا زمان مراجعه به پزشک متخصص مفید و مؤثر هستند اما باید قبول کنید که در درازمدت شما را از درد رها نخواهند کرد. رایج‌ترین راه‌های درمان خانگی دندان‌درد را برایتان ذکر می‌کنیم تا در مواقع ضروری بتوانید درد کمتری را تحمل کنید.



1- روغن یا تکه‌های میخک
میخک، درمانی سنتی برای بی‌حس‌کردن اعصاب است؛ یعنی یک بی‌حس‌کننده طبیعی است. یک یا 2قطره از روغن میخک را روی پنبه بریزید و روی دندانی که درد می‌کند، بگذارید. در شرایط حاد می‌توانید از میخک پودر‌شده یا تکه‌های پودرنشده‌‌ میخک هم استفاده کنید. میخک را کمی بجوید تا روغنش بیرون بیاید و حداکثر تا نیم ساعت روی دندانی که درد می‌کند، نگه دارید تا درد فروکش کند. یادتان باشد نباید این روغن را مستقیما در دهان‌تان بریزید. این کار می‌تواند لثه‌ حساس را تحریک و درد بیشتری ایجاد کند.

2- چای نعناع یا سیاه
چای نعناع همراه با طعم مطبوعش تا اندازه‌ای خاصیت‌ بی‌حس‌کنندگی نیز دارد. یک قاشق چایخوری نعناع را در یک فنجان آب جوش بریزید و به‌مدت 20دقیقه دم کنید. بعد از اینکه چای سرد شد آن را در دهان‌تان بگردانید. چای سیاه پررنگ هم به‌دلیل دارا بودن تانین که ماده‌ای قابض است با کاهش التهاب می‌تواند به کاهش درد دندان کمک کند. می‌توانید چای کیسه‌ای را که در کمی آب جوش خیسانده‌اید روی دندانی که درد می‌کند بگذارید.

3- یخ
یک تکه یخ کوچک را در پلاستیک و سپس داخل پارچه‌ای نازک بگذارید و به‌مدت ۱۵دقیقه روی دندانی که درد می‌کند، قرار دهید تا درد فروکش کند. همچنین می‌توانید از کیسه‌های یخ طبی روی گونه‌تان در جایی نزدیک به دندانی که درد می‌کند، استفاده‌کنید.

4- سیر
برای تسکین درد دندان به 2روش می‌توان از سیر استفاده کرد. اول اینکه می‌توانید یک حبه سیر له‌شده را با کمی نمک مخلوط کنید و روی دندان قرار دهید. راه دوم این است که یکی دو حبه سیر را بجوید. این کار را 2 یا 3بار در روز تکرار کنید. لازم است بدانید که اگر دندان‌درد شما ناشی از عفونت نباشد، سیر نمی‌تواند درد را حتی به‌طور موقت کاهش بدهد.

5- عصاره وانیل
عطر وانیل اثرات آرام‌بخش و تسکین‌دهنده دارد. این خاصیت‌ها می‌تواند به کاهش درد کمک کند. انگشت خود را با اندکی عصاره وانیل ‌تر کنید و به اطراف دندان‌تان بمالید. همچنین می‌توانید چند قطره از آن را روی یک گلوله‌ پنبه بریزید و روی دندان‌تان قرار دهید. این کار را 2 تا 3بار در روز تکرار کنید.

درمان خون‌دماغ
خون‌‌دماغ شدن که به لحاظ پزشکی با عنوان اپیستاکسی شناخته شده، یک مشکل شایع است. هنگامی که عروق بینی دچار آسیب می‌شوند، خونریزی از یکی از سوراخ‌های بینی یا گاهی اوقات از هر دو سوراخ بینی شروع می‌شود.

1- سرکه سیب
سرکه سیب در متوقف کردن سریع خون‌‌دماغ بسیار مؤثر است. این ماده جلوی خونریزی بیش از حد را می‌گیرد و همچنین کمک می‌کند تا دیواره آسیب‌دیده رگ‌های خونی ترمیم شود. یک پنبه کوچک را در سرکه سیب خیس کنید و آن را کمی داخل سوراخ بینی بچرخانید. اجازه دهید به‌مدت دست‌کم ۱۰دقیقه بماند تا خونریزی متوقف شود.

2- فلفل کاین
یکی دیگر از داروهای مؤثر برای جلوگیری از خونریزی بینی، فلفل کاین است. این فلفل به‌عنوان یک محرک سلولی عمل  و فشار خون را تنظیم می‌کند. یک قاشق چایخوری پودر فلفل کاین را به یک فنجان آب گرم اضافه کنید و آن را بنوشید. خیلی زود خونریزی بینی متوقف خواهد شد.

3- پیاز
پیاز یک ماده خوب برای لخته‌شدن خون است، بنابراین در توقف خون‌‌دماغ بسیار مؤثر است. گاز طبیعی پیاز باعث انعقادخون می‌شود. پیاز را به‌صورت تکه‌های ضخیم برش بزنید. یک تکه را زیر بینی خود نگه دارید و گاز آن را استنشاق کنید؛ خونریزی در عرض چند دقیقه متوقف خواهد شد. گزینه دیگر این است که ۲ یا ۳قطره آب پیاز تازه را در هر سوراخ بینی بریزید.

4- گشنیز
برای متوقف‌کردن خونریزی بینی گشنیز به‌شدت توصیه می‌شود. طبیعت خنک‌کننده و تسکین‌دهنده این گیاه، در طول یک مدت زمان کوتاه، باعث توقف خونریزی می‌شود. چند قطره روغن گشنیز یا آب گشنیز تازه را روی پوشش داخلی بینی بریزید تا خیلی زود خونریزی متوقف شود. شما همچنین می‌توانید با له کردن برگ‌های گشنیز یک خمیر تهیه کنید و آن را روی پیشانی‌تان قراردهید. اثر خنک‌کننده آن خونریزی بینی را خیلی سریع متوقف می‌کند.

5- آب شور
خشکی داخل غشای بینی در فصل زمستان یکی از شایع‌ترین علل خون‌‌دماغ است. برای حل این مشکل، غشاهای بینی تحریک‌شده را با استفاده از آب شور، نرم و مرطوب کنید. مقدار کمی نمک‌ را به یک‌دوم فنجان آب اضافه کنید و خوب این دو را با هم مخلوط کنید. چند قطره از این محلول را به داخل بینی خود بچکانید تا پوشش داخلی بینی تسکین بیابد.

درمان گوش‌درد
درد گوش ازجمله دردهایی است که فرد را ناتوان و کلافه می‌کند اما در تمام موارد، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ برای تسکین درد ضرورت ندارد و می‌توان از روش‌ها و داروهای جایگزین برای این منظور استفاده کرد.



 1-روغن نارگیل
روغن نارگیل علاوه بر اینکه درد و تورم را از بین می‌برد، اسید لوریک دارد؛ ‌ماده‌ای که مسئول وجود خواص ضد‌میکروبی در این روغن است. به همین دلیل روغن نارگیل یک درمان خانگی مناسب برای رفع درد گوش است. چند قطره روغن نارگیل را در گوش آسیب‌دیده‌تان بریزید و با توپ پنبه‌ای آن را بپوشانید. چندبار فک‌تان را باز و بسته کنید تا روغن به تمام گوشه‌های گوش برسد و درد را از بین ببرد. بعد از ۱۰ تا ۱۵دقیقه توپ پنبه‌ای را بردارید و روغن اضافی را از گوش خالی کنید.

2- روغن کرچک
معروف است که روغن کرچک روند بهبودی را تسریع  و به کاهش درد گوش کمک می‌کند. این روغن همچنین دارای طبیعت ضد‌قارچی است. روغن کرچک را کمی گرم کنید و چند قطره از آن را در گوش آسیب‌دیده‌تان بریزید. گوش را با توپ پنبه‌ای مسدود کنید و اجازه بدهید روغن به‌مدت چند دقیقه بماند. بعد توپ پنبه‌ای را بردارید و روغن اضافی را پاک کنید.

3- سرکه سیب
سرکه سیب دارای مقدار زیادی مواد ضد‌التهابی است که به مبارزه با عفونت گوش و کاهش درد گوش کمک می‌کند. با استفاده از قطره‌چکان چند قطره سرکه سیب را داخل مجرای گوش‌تان بریزید و اجازه دهید در معرض هوا خشک شود. این روش درمانی را هر ۱۲ساعت یک‌بار تکرار کنید تا درد گوش کاهش پیدا کند.

4- زنجبیل
جینجرول موجود در زنجبیل دارای خواص ضد‌التهابی و ضد‌باکتری است که به شما کمک می‌کند از شر درد گوش خلاص شوید. ریشه‌ زنجبیل تازه را رنده و آن را به روغن زیتون اضافه کنید. اجازه دهید که زنجبیل در حدود ۱۰دقیقه در روغن زیتون بماند. حالا با استفاده از قطره‌چکان، 2قطره از این روغن را داخل مجرای گوش‌تان بریزید. این روش درمانی را 2بار در روز تکرار کنید.

5- تربچه
تربچه حاوی اسیدهای فنلی است که خواص آنتی‌‌بیوتیک و ضد‌التهابی دارند و کمک می‌کنند تا از شر عفونت خلاص شوید. برای این کار باید چند عدد تربچه را له و در روغن خردل گرم کنید. اجازه دهید تا سرد شود، سپس آن را صاف کنید و چند قطره از آن روغن را در گوش خود بریزید.

درمان سنگ‌کلیه
سنگ کلیه یک مشکل بهداشتی بسیار شایع است که علت‌های مختلفی مانند سابقه خانوادگی و رژیم غذایی نامناسب موجب بروز آن می‌شود. در اینجا به چند درمان طبیعی و ساده خانگی برای کمک به تسکین درد و ناراحتی ناشی از سنگ کلیه اشاره می‌کنیم.



1- آبلیمو و روغن زیتون
ترکیبی از آبلیمو و روغن زیتون یک درمان سنتی برای سنگ کیسه صفراست که برای درمان سنگ کلیه هم استفاده می‌شود. برای درمان سنگ‌کلیه با این روش باید یک‌چهارم فنجان آبلیموی تازه را با یک‌چهارم فنجان روغن زیتون مخلوط کنید. این مخلوط را همراه با آب زیاد مصرف کنید. این کار را روزی 3بار انجام دهید.

2- سرکه سیب
سرکه سیب طبیعی کمک می‌کند تا سنگ کلیه انحلال پیداکرده و درون ادرار شما حل شود. 2قاشق غذاخوری سرکه سیب را به همراه یک قاشق چایخوری عسل در یک فنجان آب گرم مخلوط کنید. این نوشیدنی را چندبار در روز میل کنید.

3- ریحان
ریحان به دفع سنگ کلیه از طریق مجرای ادرار کمک می‌کند و درنتیجه درمان سنگ کلیه را محقق می‌سازد. برای این روش درمانی باید یک قاشق چایخوری آب ریحان را با یک قاشق چایخوری عسل مخلوط و به‌مدت 6‌ماه هر روز این مخلوط را میل کنید. همچنین می‌توانید چند برگ ریحان را روزانه به‌مدت 6‌ماه بجوید یا چند برگ ریحان را در یک فنجان چایخوری آب جوش به‌مدت 10دقیقه بگذارید  تا دم بکشد و مصرف کنید.

4- برگ گزنه
برگ گزنه به حفظ جریان آب از طریق کلیه‌ها و مثانه کمک می‌کند و برای درمان سنگ کلیه مناسب است. همچنین برگ گزنه از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری می‌کند. 2قاشق چایخوری برگ گزنه خشک را در یک فنجان آب گرم بریزید و اجازه دهید تا 10دقیقه حرارت ببیند. 3فنجان از این نوشیدنی را در روز میل کنید.


یادتان نرود که تصورات، برداشت‌های عمومی و حرف‌های مردم آن چیزی نیست که علم طب‌سنتی می‌گوید؛ از همین رو بهتر است برای استفاده از این طب، صحبت‌های غیرعلمی را به‌کار نگیریم