سال 90، پیش‌لرزه‌های بحران اقتصادی کاملا محسوس بود

محمدتقی حاجی‌موسی

اهلا و سهلا - محمود بهمنی که می‌تواند با اختلاف، لقب بی‌خیال‌ترین رئیس‌کل بانک مرکزی تمام تاریخ در ایران، منطقه و جهان را کسب کند سال 90 هر روز از حذف 4صفر از پول ملی می‌گفت و معتقد بود که این کار مشکلات کشور را حل می‌کند و ریال و دلار برابر می‌شوند و البته واحد پول کشور تبدیل به دینار خواهد شد. بهمنی همه این حرف‌ها را زمانی می‌زد که تمام کارشناسان اقتصادی به‌درد‌بخور کشور مخالفش بودند منتها او حرف خودش را می‌زد که خدا را شکر به جایی نرسید.

کی داده کی گرفته؟- در دهه 80 این‌قدر مردها به‌خاطر مهریه‌های سنگین راهی زندان شدند که سال 90 مجلس مجبور شد قانونی تصویب کند که فقط 110سکه به‌عنوان مهریه قابل نقد کردن است و بقیه‌اش باد هوا و تزئینی است. بعد از این تصمیم، دوستداران مهریه سنگین فهمیدند که نباید همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد بچینند و به سمت مهریه‌های تلفیقی رفتند. مثلا 110سکه، به‌علاوه شش‌دانگ خانه، به‌علاوه سفر دور دنیا، به‌علاوه هزارتا چیز دیگر. و این‌طوری بار دیگر سر مردها کلاه رفت.

گوساله‌های خارجی-  سال 90 قیمت گوشت گوسفند در مرز 20هزار تومان بود و گوشت گوساله حدود 14هزار تومان. دولت هم چون هیچ وقت راهکاری برای نگه‌داشتن قیمت‌ها و کاهش آن ندارد تصمیم گرفت گوشت گوساله پاکستانی وارد کند که هر کیلویش 8900تومان قیمت داشت. ملت هم که همواره از جنس ارزان استقبال می‌کنند رفتند توی صف‌های چندکیلومتری تا گوشت خارجی ارزان بخرند؛ گوشتی که فقط اسمش گوشت بود و خود رئیس اتحادیه اعلام کرد کیفیتش پایین است.

با تشکر-  علی نیکزاد ،وزیر مسکن و شهرسازی دولت دوم احمدی‌نژاد- که عادت داشت جلوی دوربین‌ها از در و دیوار بالا برود و لباسش خاکی باشد، در فروردین سال 90 اعلام کرد که مردم نگران التهاب در بازار مسکن نباشند و سیاست‌های دولت به قدری قوی است که هیچ اتفاقی نخواهد افتاد و بالارفتن اجاره بهای مسکن هم بی‌دلیل است و حباب است و باید پایین بیاید. بعد از این صحبت‌ها قیمت مسکن که اهل حرف گوش‌کردن نبود طوری بالا رفت که دیگر کسی نتواند درباره‌اش حرف بزند.

مهم نگاه شماست- یکی از مسئولان وزارت کار در سال 90 تفسیر جدید دولت از ایجاد شغل را بیان کرد که بعد از آن همه کارشناسان اقتصادی سراسر دنیا رباط صلیبی پاره کردند. وی اعلام کرد منظور ما ایجاد 2.5میلیون شغل نیست بلکه ایجاد 2.5میلیون فرصت شغلی است و اصلا وظیفه ما همین است و همه می‌دانند. این خبر در کنار استانداردهای دیگر دولت احمدی‌نژاد، مثل تعریف کار، فرد شاغل، ساعت کاری و خیلی موارد دیگر باعث شد تا الان به هیچ آماری درباره آن دوران نتوان استناد کرد و هرچیزی به شکل چندبرابر کوچک یا بزرگ‌تر عنوان شده باشد.

بیا شمعارو فوت کن- اواخر خرداد 89 آخرین باری بود که دولت، آمار اقتصادی کشور را منتشر کرد و تا سال بعدش هیچ آماری منتشر نشد. آن موقع نرخ بیکاری14.6درصد اعلام شده بود اما بعدا هیچ‌کس حق نداشت در این ‌باره اظهارنظر کند که نشان‌دهنده میزان بالای شفافیت عملکرد آن دولت است. نکته جالب اینکه حتی وزیر اقتصاد در مورد آمارها حرف نمی‌زد و مدعی بود هروقت بقیه گفتند ما هم می‌گوییم!

پول منو بده- خرداد 90، سخنگوی بانک ملی ایران که به‌عنوان مجری طرح صندوق آتیه مهر معرفی شده بود اعلام کرد که محل تحصیل بودجه این طرح تا‌کنون معلوم نشده و ما نمی‌دانیم از کجا باید به هر نوزاد ایرانی یک‌میلیون تومان بدهیم. این صحبت‌ها باعث شد که این طرح پوپولیستی مثل ده‌ها طرح دیگر به هیچ‌جا نرسد و فقط یک عده نوزاد طلبکار از دولت که امسال به مدرسه رفتند روی دست دولت بماند؛ طرحی که قرار بود با ماهی 50هزار تومان ، بعد از 18سال، 100میلیون تومان پول به جوانان بدهد که بعدا معلوم شد بعد از 18سال جمع این پول‌ها نهایتا به 10میلیون و800هزار تومان خواهد رسید و معلوم نبود آن 90میلیون دیگر چطوری تأمین خواهد شد.

خلاص!- تعطیلات عیدفطر و رویت هلال ‌ماه شوال یکی از هیجان‌انگیزترین اتفاقات برای مردم ایران بود و همیشه اواخر‌ ماه مبارک رمضان کلی ماجرا داشتیم که بالاخره چه روزی تعطیل است و عید چند‌شنبه است. اما سال 90 دولت خیال همه را راحت و اعلام کرد که تعطیلات عیدفطر 2 روز خواهد شد و این شکلی بسیاری از مشکلات حل شد. جالب اینکه از سال 90 به بعد دیگر بین تاریخ تقویمی عیدفطر با آنچه رویت می‌شد اختلافی بروز نکرد.

بستنیا بستنیا- برج میلاد و نوع سرویس‌دهی‌اش کلا برای جماعت پولدار بوده و هست و این مسئله در سال 90 با فروش بستنی با روکش طلا در رستوران گردان این برج بیشتر نمود پیدا کرد؛ اتفاقی که ابتدا تکذیب شد ولی بعدا خود شهردار وارد قضیه شد و ضمن برخورد با پیمانکار، عرضه آن را متوقف کرد. اما بعد از آن دیگر کسی پیگیری نکرد که ببیند این اتفاق به کجا ختم شد و آیا هنوز ادامه دارد یا نه؟

خداحافظ تپل- فروردین 90 دولت اعلام کرد که توپولف دیگر پرواز نخواهد کرد و مسافری را جابه‌جا نمی‌کند. آن موقع قرار شد این هواپیما فقط باربری کند که خب، از این طرح استقبالی نشد و این هواپیماهای مرگبار در جاده مخصوص تهران- کرج دپو شدند؛ هواپیماهایی که در دهه 80 جان صدها نفر را گرفتند و بالاخره شرشان از سر ما کم شد.