روستاها ی گردشگری؛ پشت راه‌های خاکی

ابراهیم نوید آرین|‌  رومیه – خبرنگار:


آذربایجان غربی سرزمینی پر از جاذبه‌های گردشگری است، اما هنوز صنعت گردشگری آن به تکامل نرسیده است. هنوز راه‌های گردشگری برخی از اماکن تاریخی به‌ویژه در روستاها خاکی است و وضعیت مناسبی ندارند. بسیاری از جاذبه‌های گردشگری استان برای عموم مردم شناخته‌شده نیست و گمنامی‌شان همچنان ادامه دارد. هر چند تلاش‌هایی برای گسترش صنعت توریسم در آذربایجان غربی به‌ویژه در روستاها با حمایت‌های دولت با تامین منابع مالی تملک اراضی و همچنین پرداخت وام‌های اشتغال در حوزه گردشگری و بوم‌گردی شده است، اما نیاز به سرعت بیشتری احساس می‌شود تا رنگ محرومیت و توسعه‌نیافتگی را از چهره مناطقی که حتی جاده‌های خاکی‌شان هم ارزش دیدن دارد،‌ بزداید. 


جاده‌های خاکی

یک سرمایه‌گذار حوزه گردشگری که در روستای گلمرز ارومیه سرمایه‌گذاری کرده است، می‌گوید: با هدف جذب گردشگر و کمک به رونق کسب و کار در روستای مادری‌ام برخی فعالیت‌های گردشگری را در این روستا انجام دادم، اما در این زمینه با بی‌مهری مواجهیم و کسی به مشکلات ما توجهی نمی‌کند. 
«رضا سعادت‌پور» ادامه می‌دهد: جاده خاکی و ناهموار منتهی به تالاب زیبای روستای گلمرز، یکی از مشکلات مهم گردشگران و کسانی است که برای تفریح به این روستا می‌آیند. با وجود آن‌که اعتبار لازم از سوی ارگان‌های ذی‌ربط تخصیص یافته، اما هنوز آسفالت‌ریزی این جاده از سوی اداره مسکن و شهرسازی شهرستان انجام نشده است. 

سعادت‌پور با اعلام رضایت از عملکرد ماموران یگان حفظ محیط‌زیست و مسئولان سازمان گردشگری که با گشت‌ها و نظارت‌های مستمر و همکاری موثر به روند کار کمک می‌کنند، بیان می‌کند: گلایه اصلی بنده و بیشتر همکاران ما که در بحث گردشگری روستاها سرمایه‌گذاری می‌کنند این است که آثار تاریخی و گردشگری مناطق روستایی آذربایجان غربی آن‌گونه که انتظار می‌رود معرفی و شناسانده نمی‌شوند و این موضوع مانعی برای ورود گردشگران به مناطقی است که از زیبایی‌های قابل توجه و گردشگرپذیر بهره‌ می‌برند. 


فراموشی تپه ملی روستای قزل‌عاشق

 یکی از اعضای شورای اسلامی روستای قزل‌عاشق با بیان این‌که تپه تاریخی این روستا، با وجود ثبت در آثار ملی در حال فراموشی و تخریب است، به همشهری می‌گوید: اوایل ثبت این اثر تاریخی شاهد حضور مکرر ماموران یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی بودیم که رفته‌رفته این بازرسی‌ها کاهش یافت و امروز شاهد تخریب این تپه از سوی افراد سودجو هستیم.«هاشم حیدری» از مشکل راه دسترسی گردشگران به این جاذبه تاریخی خبر می‌دهد و می‌افزاید: امیدواریم متولیان امر با تخصیص اعتبار در بهسازی راه ارتباطی این اثر تاریخی، در هرچه بهتر دیده شدن این‌گونه آثار و همچنین رونق بازار روستاییان کمک کنند.


ساخت‌وساز در کنار تپه تاریخی 

دهیار روستای عسگر‌آباد تپه هم با اشاره به ظرفیت‌های گردشگری این منطقه اظهار می‌کند: به گفته کارشناسان میراث فرهنگی و ریش‌سفیدان این روستا، پیشینه تپه‌ای که تقریبا در ورودی روستا قرار دارد به ۶۰۰ سال قبل می‌رسد. گفته می‌شود حتی در کنار این تپه، قلعه‌ای نیز وجود داشت که بر اثر بلایای طبیعی تخریب شده است.

«سعید میرزایی» با بیان این‌که تاکنون هیچ مجوزی مبنی بر احداث منزل مسکونی در کنار این تپه صادر نشده است، عنوان می‌کند: با وجود اقدامات دهیاری، در کنار این تپه، کارگاهی از سوی بخش خصوصی احداث شده که اقدام به تخریب و دخل و تصرف بخشی از این تپه کرده است. این تخلف به سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اطلاع داده شده است و امیدواریم مسئولان با پیگیری‌های لازم مانع از بین رفتن این اثر تاریخی شوند.

به گفته میرزایی، با توجه به این‌که روستای عسگر‌آباد تپه تقریبا در ورودی اصلی شهر ارومیه قرار دارد، با مکاتبات و تعاملاتی که با سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط انجام شده است در نظر داریم با احداث بازارچه سنتی در ورودی روستا و کنار این تپه بتوانیم در حوزه گردشگری قدم‌های خوبی برداریم. 


لزوم هوشیاری مردم

فرمانده یگان حفاظت اداره کل میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی‌ با اشاره به تلاش شبانه‌روزی پرسنل این یگان در کار فعال‌سازی مشارکت‌های اجتماعی و مردمی به‌ویژه در حوزه‌های روستایی، اظهار می‌کند: با توجه به تعامل ارگان‌های همیار، شاهد کاهش جرائم ساخت‌و‌ساز  و یا تخریب آثار و محوطه‌های تاریخی به‌ویژه آثار ثبتی هستیم. 

سرهنگ «حسن محمدی» با تاکید بر این‌که سرکشی از آثار تاریخی استان در دستور کار یگان حفاظت است، می‌افزاید: سرکشی‌های مستمر یگان حفاظت بر بخش‌های مختلف آثار تاریخی و حوزه‌های روستایی و همچنین بافت و بازار تاریخی در محدوده شهری در دستور کار بوده و با فعالیت‌ شبانه‌روزی پرسنل یگان حفاظت از سوءاستفاده افراد سودجو جلوگیری شده است. در حال حاضر هم تمام فعالیت‌های عمرانی در حوزه بافت با استعلام قبلی از اداره کل میراث فرهنگی صورت می‌گیرد و در صورت مشاهده هرگونه تخلف مراتب به مقامات قضایی منعکس و با حضور و همراهی واحدهای اجرایی انتظامی پیگیری‌های قانونی انجام می‌شود.

وی با تاکید بر اهمیت هوشیاری مردم در برخورد با سوداگران فرهنگی می‌گوید: در سال جاری 3 نفر در جریان حفاری و کاوش غیرمجاز آثار تاریخی در استان جان خود را از دست داده‌اند.


حمایت از سرمایه‌گذاران بومی روستاها 

مدیر‌کل اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان در گفت‌وگو با همشهری اظهار می‌کند: این سازمان در نظر دارد از سرمایه‌گذاران بومی که در بحث توسعه گردشگری و روستاها اقدام به سرمایه‌گذاری کرده‌اند، حمایت کند. این حمایت‌ها شامل کمک به تامین اراضی، تامین تسهیلات کم‌بهره روستایی و بحث اشتغال پایدار روستایی خواهد بود. متقاضیان به این صورت می‌توانند با تعاملات و همکاری‌هایی که این نهاد با نهادهای دیگر دارد به‌راحتی از این تسهیلات استفاده کنند. 

«جلیل جباری» با اشاره به این‌که برای سرمایه‌گذاری در روستاها ۱۷۰ مورد متقاضی سرمایه‌گذاری داشته‌ایم، عنوان می‌کند: از این تعداد، برای ۱۱۲ متقاضی مجوز احداث اقامتگاه‌ و امکانات رفاهی ارائه شده است که می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند.  وی در پاسخ به اعتراض برخی سرمایه‌گذاران درباره راه‌های دسترسی به اماکن گردشگری روستایی، می‌گوید: آذربایجان غربی، جزو استان‌های کوهستانی به شمار می‌رود و امکان دسترسی گردشگران به برخی از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی با مشکلاتی مواجه است. برای رفع این مشکل، در پی گسترش همکاری‌ها با اداره کل راه و شهرسازی هستیم تا از این طریق حل مشکلات را سرعت ببخشیم. 

جباری عنوان می‌کند: ۴۹ روستای اولویت‌دار گردشگری در آذربایجان غربی شناسایی شده‌اند که از این تعداد ۶ روستای دژ بسطام، باغچه‌جوق، سهولان، مارمیشو، بند و محمودآباد با توجه به امکاناتی اعم از امکانات رفاهی‌، راه دسترسی و... که در آنها فراهم شده است، در اولویت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای توسعه قرار دارند.
جباری با اشاره به این‌که قطعا از آثار تاریخی که در فهرست این سازمان قرار دارند محافظت جدی می‌کنیم، اظهار می‌کند: با افرادی که اقدام به دخل و تصرف و یا تخریب این‌گونه آثار کنند، مقابله جدی خواهد شد. این افراد بدانند تجاوز به حریم ملکی آثار ملی خط قرمز این سازمان بوده و قطعا پرونده این‌گونه افراد به مراجع قضایی ارجاع خواهد شد.


گمنامی ظرفیت‌های گردشگری آذربایجان غربی
 
آبشار سولک، دریاچه دوقلوی کوه بی‌چول، دریاچه مام شیخ در ارتفاعات دالامپر، دریاچه گر زرین، آبشار سوله‌دکل، ارتفاعات بوز سینا، ارتفاعات دالامپر، آب‌گرم هفت‌آباد، تفرجگاه دره بنار و ارتفاعات بره‌سور از مناطق بالقوه برای گردشگری در آذربایجان غربی به شمار می‌روند.

وجود مراکز تفریحی از جمله آبشارها، دریاچه‌های طبیعی، چشمه‌های آب معدنی، جنگل‌ها و ارتفاعاتی با چشم‌اندازهای طبیعی در شهرستان‌های خوی، سلماس، اشنویه، ماکو، چالدران، شاهین‌دژ، مهاباد، پیرانشهر، سردشت و نقده هم به عنوان ظرفیت‌های گردشگری در این استان مطرح است که اگر گردشگران به این مناطق راهنمایی شوند، لذت کوهپیمایی و طبیعت‌گردی به آنها القا خواهد شد. هر چند که همه اینها در گرو فراهم‌سازی زیرساخت‌های مناسب برای این مناطق است، زیرا بهبود زیرساخت‌ها اولویت اول برای فراهم کردن الگوهای توسعه است. معرفی و آشنا کردن گردشگران با مناطق زیبای کوهستانی و جنگلی استان، بازدید از سیاه‌چادرهای عشایری و تولیدات ارگانیک عشایری و صنایع‌دستی منقش و زیبای عشایر می‌تواند مردم را با فرهنگ، آداب و رسوم و طبیعت این مناطق آشنا کند که این موضوع نیاز به مناسب‌سازی زیرساخت‌های جذب توریسم در مناطق گردشگری دارد.