سفره ای با طعم برنج‌آلوده
نورا عباسی
همه راه‌ها به هند ختم می‌شود؛ از پرونده برنج‌های آلوده گرفته تا گوشت‌های آلوده، همه از یک نقطه مشترک بار سفر بسته و راهی خانه ایرانی‌ها شده بودند؛ هند.
برنج‌های هندی هر چند به کیفیت برنج ایرانی نمی‌رسند اما همیشه رقیب برنج ایرانی بوده و هستند؛ برنج‌هایی ارزان‌تر با قد و قواره بلندتر. برنج‌های وارداتی به حکم شرایط اقتصادی از چنان محبوبیتی در سفره ایرانی‌ها برخوردار شدند که حتی سر و صدای پرونده برنج‌های آلوده در سال88 هم نتوانست از میزان محبوبیتشان کم کند.
ماجرای برنج‌های آلوده از افشاگری مؤسسه استاندارد در سال88 کلید خورد. مهدی پورهاشم- مدیرکل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان تهران- در شهریور آن سال لیستی از برنج‌های آلوده منتشر و این خبر را به خبرداغ رسانه‌ها تبدیل کرد. براساس گفته پورهاشم 13برند برنج وارداتی به فلزات سنگین سرب، آرسنیک و کادمیوم آلوده بودند.
مردم هر روز نگران و نگران‌تر می‌شدند و می‌ترسیدند که مبادا به واسطه برنج‌های هندی نام‌آشنا، بدنشان میزبان فلزات سنگین شود و برنج خوش قد و بالای سفره‌شان در آینده نه چندان دور برایشان بیماری‌های کبدی، قلبی و... سوغات بیاورد.
اما واکنش مسئولان به این خبر شکل و شمایل مختلفی داشت. آلودگی برنج‌ها چنان حاشیه‌ای به‌پا کرد که آتش اختلاف میان مسئولان مؤسسه استاندارد، وزارت بهداشت و نمایندگان مجلس زبانه کشید.
هر چند پورهاشم در قامت مدیرکل استاندارد استان تهران این موضوع را فاش کرده بود اما همکارانش در مقابلش جبهه گرفتند و به شیوه‌های مختلف خبر برنج‌های آلوده را کذب خواندند. تلاش برای تکذیب هر چه سریع‌تر این افشاگری به جایی رسید که نظام‌الدین برزگری، رئیس مؤسسه استاندارد ایران نشست خبری مشترکی را با احمد شیبانی، معاون غذا و داروی وزارت بهداشت برگزار و همه احتمالات آلودگی برنج را رد کرد؛ «برنج‌ها هیچ مشکل خاصی ندارند و مردم بدون دغدغه آنها را مصرف کنند. نتایج این بررسی‌ها نشان داد که میزان استاندارد آرسنیک موجود در برنج بین 200تا 250 PPB است که بررسی‌ها درخصوص برنج‌های آزمایش‌شده نشان داد که میزان آرسنیک آنها به‌مراتب پایین‌تر از این عدد است.»
در این میان خود هندی‌ها با پای خودشان وارد پرونده شدند و احتمال آلوده‌بودن برنج‌هایشان را تأیید کردند. هیأتی هندی که در آن سال به‌عنوان نمایندگان تحقیقات کشاورزی ایالت‌پنجاب راهی ایران شده بودند، بدون تعارف گفتند که برنج‌هایی که در ایالت پنجاب تولید می‌شود به‌دلیل آلودگی آب و خاک این منطقه به آرسنیک، آلوده هستند.
اما گوش مدیران وقت به این حرف‌ها بدهکار نبود و حتی وقتی درآن نشست خبری از معاون غذا و داروی وزارت بهداشت این موضوع را جویا شدند، شیبانی پاسخ داده بود: «شما به همان اندازه حرف غیرمستند هندی‌ها برای حرف مستند کارشناسان ایرانی ارزش قائل شوید، کافی است».
پس از این کشمکش‌ها بالاخره نمایندگان مجلس دست به‌کار شدند و اواخر پاییز همان سال گزارشی را در صحن مجلس قرائت کردند. براساس این گزارش مجلس که کمیسیون کشاورزی عهده‌دارش بود، اعلام شد: «با این اوصاف نه‌تنها کمیسیون قانع نشد بلکه با ابهامات بیشتری روبه‌رو شد». بی‌نتیجه‌بودن بررسی‌های مجلس باعث شد تا بار دیگر پرونده‌ای پرسر و صدا در حوزه سلامت غذایی با خط قرمز سازمان‌های مختلف به سرانجام نرسد و در پرده‌ای از ابهام باقی بماند.
البته ناگفته نماند که تنها فایده این پرونده جنجالی برنامه‌ریزی برای ایجاد طرحی به نام «تشدید نظارت بر ایمنی و سلامت برنج» بود. مسئولان سازمان غذا و دارو به همراه دستگاه‌های ذی‌ربط این راه‌حل را برای مقابله با برنج‌های وارداتی مسموم به فلزات سنگین برنامه‌ریزی کردند تا از این طریق پرونده واردات برنج‌های آلوده و سمی به کشور را برای همیشه ببندند؛ اتفاقی که با تکرارشدن خبر ورود برنج‌های آلوده از کشورهایی مانند اروگوئه نشان از این واقعیت داشت که هنوز باید مراقب سفره‌های ایرانی باشیم.
در همینه زمینه :
