دیدگاه
استاد بی‌بدیل
طهمورث ساجدی/ استاد زبان و ادبیات فرانسه
با ابوالحسن نجفی، مترجم آثار دشوار و طولانی ادبیات فرانسه از سال‌های ۱۳۴۰ خورشیدی به بعد به‌خوبی آشنا هستیم، اما کمتر کسی است که بداند تحقیقات ادبی‌اش را بدواً در دوره لیسانس زبان و ادبیات فرانسه در دانشگاه تهران و با پایان‌نامه‌ای درباره صادق هدایت آغاز کرده است. البته او هرگز نتوانست به خود بقبولاند که این تحقیقات منتشر شود، ولیکن همچنان به جمع‌آوری مدارک مربوط به او ادامه می‌داد.
او هنگام تحصیلاتش در پاریس، در رشته زبان‌شناسی، به دلایل شخصی به ایران بازگشت و سپس طبق برنامه‌ای که در پیش گرفت چند رمان و نوول فرانسوی را به فارسی روان و دلچسب ترجمه کرد و با همکاری مصطفی رحیمی و رضا سیدحسینی آثار مهمی را نیز ترجمه و منتشر کرد. او به نوول علاقه خاصی داشت، به‌ویژه از نویسندگان معاصر فرانسه. بعدها آنها را در مجلدی نفیس به چاپ رساند.
نجفی که شاهد ترجمه آثار طولانی ادبیات فرانسه به فارسی بود، به‌ویژه «ژان کریستف» و «جان شیفته»، از رومن رولان و با ترجمه به‌آذین، تردیدی به‌خود راه نمی‌دهد که در این زمینه هم دست به ترجمه بزند. از این‌رو، اثر معروف روژه مارتن دوگار «خانواده تیبو» را با شکیبایی تمام و در عرض 3 سال (4 جلد، ۱۳۶۸) به فارسی ترجمه کرد. این ترجمه روان و خواندنی نشان داد که او در مجموعه تحقیقاتش به ترجمه اولویت می‌دهد و به‌مثابه سعید نفیسی برای ادبیات هم وظیفه خاصی را مدنظر دارد، آن‌هم به‌رغم تحصیلاتش در زبان‌شناسی فرانسه و تألیف و چاپ «مبانی زبان‌شناسی» (۱۳۸۵).
اما نجفی تحقیقات عالمانه‌ای هم در زمینه فارسی عامیانه از خود به یادگار گذاشته است؛ مثل «فرهنگ فارسی عامیانه» (۲ جلدی، ۱۳۷۸). او در پیشگفتار خود می‌نویسد: «در فرهنگ حاضر، ... فقط لغات و ترکیبات متداول در زبان عامیانه و زبان روزمره فارسی آمده و از ضبط و شرح ضرب‌المثل‌ها صرف‌نظر شده است... وانگهی این کار را دیگران کم‌وبیش انجام داده‌اند و انجام می‌دهند».
درهرحال، معرفی ادبیات قرن بیستم فرانسه در ایران و تحقیقات در زمینه فارسی عامیانه، که بیش از 10 سال به طول انجامید، مرهون زحمات و خدمات بی‌بدیل فردی بود که فقط به‌کار و تحقیق می‌پرداخت و زندگی را در کارهای تحقیقاتی‌اش می‌دید.
