قاب تکرار نشدنی

فرزانه آئینی

10 سال قبل علی لاریجانی در صدر مجلس هشتم میزبان نشستی شد که بازتکرار آن به‌دلیل اتفاقات سال 88 و دوری جریان‌های سیاسی از هم و حذف و حصر برخی چهره‌های سیاسی عقیم مانده است. برگزاری همایش 30 سال قانونگذاری و تبدیل آن به نشستی فراجناحی و با حضور قریب‌الاتفاق چهره‌های سیاسی فعال در کشور در همان ایام هم به‌دلیل خط و مرزهای سیاسی کار سهلی نبود اما بازهم عزمی برای دور هم نشاندن مهره‌های سیاسی کنار هم وجود داشت، همین عزم هم سبب شد تا رئیس دولت اصلاحات، مهدی کروبی و اکبر هاشمی‌رفسنجانی به رغم جایگاه سیاسی علی لاریجانی که در جبهه منتقدانشان قرار داشت چشم را بر ممیزی‌های سیاسی بستند و دعوت او را لبیک گفتند و یکی بعد از دیگری  وارد صحن سبز بهارستان شدند. همنشینی خاتمی، کروبی و هاشمی که آن روزها دیگر به نماد جریان اصلاحات بدل شده بودند با چهره‌های اصولگرایی چون علی اکبر ناطق نوری،مهدی مهدوی‌کنی، ، احمدجنتی،  سید محمود هاشمی شاهرودی و محمد یزدی قاب‌های بی‌تکراری را ثبت کرد. به رغم این همراهی جناح‌های سیاسی اما محمود احمدی‌نژاد که آن روزها ریاست دولت دهم را برعهده داشت و کارنامه پرحاشیه‌اش همه را علیه او در یک جبهه قرار داده بود ترجیح داد به این نشست نیاید، کرسی خالی او حاشیه‌ای بر متن این نشست شد، البته این حاشیه پررنگ آنچنان نبود که جای خالی جمعی از نمایندگان مجلس ششم چون بهزاد نبوی و محمدرضا خاتمی، محسن آرمین، فاطمه راکعی و شماری دیگر از نمایندگان اصلاح‌طلب که به نشست دعوت نشده بودند به چشم نیاید. در کنار غیبت آنان در این نشست برخی دیگر از نمایندگان احزاب جناح اصلاح‌طلب هم ترجیح دادند غایبان هم‌مجلسی خود را همراهی کنند و در همایش 30 سال قانونگذاری حضور نیابند.  در لابه‌لای کرسی‌های خالی اما بودند چهره‌هایی که بعد از سال‌ها امکان نشست در جمع مسئولان نصیب‌شان شده بود و این امکان را برای یادآوری نقش‌شان بی‌پاسخ نگذاشتند. عزت‌الله سحابی، رئیس شورای فعالان ملی- مذهبی که نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی بود از جمله این چهره‌ها محسوب می‌شد که قاب‌های تصویری زیادی را به‌خود اختصاص داد آن هم با فاصله یک صندلی با روح‌الله حسینیان! نماینده مجلس هشتم  ورئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی هاشم صباغیان عضو شورای مرکزی نهضت آزادی و اعظم طالقانی از فعالان ملی مذهبی، سیدمحمد خامنه‌ای رئیس بنیاد صدرا، علی اکبر محتشمی پور رئیس فراکسیون دوم خرداد مجلس ششم، یدالله اسلامی دبیرکل مجمع ادوار نمایندگان مجلس، محمود دعایی، هادی غفاری، فاطمه کروبی و جمیله کدیور از دیگر مهمانان این همایش بودند. در کنار اهمیت حضور چهره‌های سیاسی هم نشست به واسطه سخنرانی روسای مجلس شورای اسلامی از هاشمی‌رفسنجانی و علی اکبر ناطق نوری و مهدی کروبی گرفته تا غلامعلی حداد عادل و علی لاریجانی در این همایش به نشستی کارشناسانه در واکاوی چالش‌های 3 دهه قانونگذاری بدل شد. 

نگرانی هاشمی از دلسردی مردم 

 نخستین سخنران این همایش آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی بود که ریاست مجلس اول تا سوم را برعهده داشت. او محور سخنانش را هشدار به مسئولان برای از دست ندادن پشتوانه و آرای مردم قرار داد: «خدای ناکرده اگر مردم دلسرد شوند- مردم بعید است ضد ‌انقلاب شوند اما می‌توانند دلسرد بشوند- اگر مردم احساس کنند رای‌شان بر سرنوشت‌شان بی‌اثر است، اگر مردم احساس کنند متولیانی پیدا می‌شوند که رای آنها را هر طور که می‌خواهند برای مردم بخوانند و اگر مردم احساس کنند که نمی‌توانند نقش خود را ایفا کنند، چون مسلمانند هیچ وقت خیانت به اسلام نمی‌کنند، ولی حضورشان ضعیف می‌شود.» هاشمی‌رفسنجانی یادآور شد: «ما نیاز به حضور مؤثر مردم داریم. شما مجلسی‌ها حقیقتاً می‌توانید از این تریبون خوب و آزاد مجلس، مردم را در صحنه نگه دارید و ثابت کنید که نماینده واقعی مردم هستید و خواسته‌های مردم را می‌توانید عملی کنید. این مجلس قدرت زیادی دارد. ما بارها این را امتحان کرده‌ایم.» 

هشدار ناطق‌نوری برای حفظ شأن نمایندگی 

علی اکبر ناطق‌نوری هم به‌عنوان رئیس مجلس چهارم و پنجم، مجلس را مظهر دمکراسی و آزادی و هم مجلس شورای اسلامی در جمهوری اسلامی ایران را از مقتدرترین مجالس براساس قانون اساسی در دنیا دانست. وی در نطقش خطاب به حضار تأکید کرد: «نماینده شدن برای مجلس شورای اسلامی وارستگی می‌خواهد، نه وابستگی. به غیراز خدا تعلق نداشتن به معنای فقیر و تهیدست بودن نیست بلکه به معنای دل‌نبستنی است که این دلبستگی مانع از حق‌گویی شود. نماینده نقطه ضعف نداشته باشد تا این نقطه ضعف جلوی صراحت لهجه و حق‌گویی او را بگیرد. قدرتمند حرکت کند و همچون مدرس که الهی بود و می‌خواست برای خدا کار کند و طبق فرموده امام نمی‌ترسید، رفتار کند». 

توصیه کروبی برای در رأس امور نگهداشتن مجلس 

 به‌دنبال نطق شیخ‌نور، مهدی کروبی در مقام رئیس مجلس ششم پشت تریبون رفت و گفت: «امام(ره) فرمودند این مجلس در راس امور است و امیدواریم مجلس با همین خصوصیات باقی بماند و محدودیت برای مجلس نباشد و قانون اجرا شود. امیدوارم مسئولان مراقب مجلس باشند تا مجلس تخریب نشود و مجلسی باشد که بتواند در مواقع حساس کار خود را انجام داده و از حقوق مردم دفاع کند و بتواند قدرت را مهار کند و تذکرات لازم را خیراندیشانه اعلام کند. کروبی اعلام کرد: اگر می‌خواهیم مجلسی نیرومند باشد ضمن آنکه باید قانون را اجرا کنیم باید به مردم و افراد اطمینان بدهیم و الا اگر مردم ترس و وحشت داشته باشند و از هیأت‌های نظارت و اجرا بترسند و از نیروهای بسیج خوف داشته باشند قطعاً آن نماینده نمی‌تواند وقتی به مجلس آمد از حقوق ما دفاع کند. 

 تأکید حدادعادل بر نقش احزاب در تقویت پارلمان

سپس غلامعلی حدادعادل رئیس مجلس هفتم هم گفت: در کشور ما نه نمایندگان با فرایند حزبی بر سر کار می‌آیند و نه دولت‌ها نماینده حزب و پیرو آن هستند که این مسئله عیب بزرگی است. در چنین وضعی مجلس فاقد هویت جمعی است. در مجلس همه می‌خواهند کمک کنند ولی این باهم بودن به معنی کارشناسی و باهم فکر کردن نیست. داشتن حسن نیت و اشتراک در مبانی البته لازم است، ولی کافی نیست. وی ادامه داد: مجلس منسجم، فراکسیون‌های منسجم می‌خواهد و فراکسیون‌ها نیز باید خارج از مجلس عقبه داشته باشند و نمایندگان در مسیر برنامه‌های مشخص حرکت کنند. لازم است میان حزب، فراکسیون و نمایندگان تعهد متقابل وجود داشته باشد و قانونگذاری در مجلس و اداره کشور به دست دولت، یک کار جمعی است. 

 رونمایی از ایده لاریجانی

 در نهایت هم لاریجانی رئیس مجلس هشتم به رسم میزبانی به جایگاه ناطقان رفت و ضمن قدردانی از حضور شخصیت‌های نظام دراین همایش، از تاسیس دفتری در مجلس خبر داد که در آن از نظرات و آرای روسای پیشین مجلس استفاده خواهد شد. رئیس مجلس هشتم ادامه داد: این جمع حضار که در کوران حوادث پس از انقلاب نقش تأثیرگذاری داشتند سرمایه‌های ملی کشور هستند و مجلس هشتم قدر این نعمت‌ها را می‌داند و افتخار می‌کند که از حضور و نظرات آنها بهره جوید. وی افزود: به همین جهت مقرر شده دفتری در مجلس هشتم برای این امر مهم تاسیس و در آنجا از نظرات و آرای این نعمت‌های انقلاب اسلامی استفاده شود و این آرا در خدمت قانونگذاری قرار گیرد.