سال83 اوضاع اقتصادی آرام بود

محمدتقی حاجی‌موسی

ریزش ساختمان بانک - اردیبهشت سال83 یک ساختمان متعلق به بانک صادرات در خیابان اکباتان تهران فروریخت و عده‌ای زخمی و یک نفر کشته شدند. البته وقتی ساختمان فروریخت کار بانک تمام‌شده بود و غیر ازکارمندان، فرد دیگری در بانک نبود. بعدش اما تجمع مردم دور ساختمان فروریخته باعث شد تا امدادگران نتوانند به موقع خودشان را به محل برسانند؛ اتفاقی که بعدا در حوادث دیگر هم تکرار شد.

اسامی شون هم تو جیبمه - محمود احمدی‌نژاد که 8سال رئیس‌جمهور بود و کارنامه‌ای خاطره‌انگیز از خود به جای گذاشت، قبل از این ماجراها شهردار تهران بود و اتفاقا آنجا هم خاطرات زیادی درست کرد. یک روز آقای شهردار در جمع خبرنگاران اعلام کرد عده‌ای دنبال افزایش قیمت مسکن هستند اما به نام آنها اشاره نکرد و از روی موضوع رد شد. 2سال بعد که احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور شده بود، قیمت مسکن سر به آسمان گذاشت و همه فهمیدند چه‌کسی می‌خواسته قیمت‌ها را بالا ببرد. منتها کسی به روی خودش نیاورد.

پس چی؟ - یک کارشناس اقتصادی به روزنامه کیهان گفته بود وام یک‌میلیون‌تومانی مسکن برای اقشار کم درآمد مناسب نیست. البته این کارشناس طرح جایگزینی اعلام نکرده بود ولی خب با این طرح هم موافق نبود. این در حالی است که سال83 با وام مسکن، 6میلیون تومان سپرده خود شخص و 5میلیون تومان پول دیگر می‌شد یک واحد 50متری نوساز در تهران خرید؛ یعنی اگر کسی 6میلیون تومان پول را یک سال توی بانک می‌گذاشت، می‌توانست سر سال یک آپارتمان بخرد؛ یعنی خرید آپارتمان در تهران‌ رؤیا نبود؛ یعنی اوضاع بد نبود؛ یعنی خسته نباشی کارشناس.

یادش به‌خیر - 14سال پیش در قرچک ورامین، نرخ کرایه اتوبوس‌ها 30درصد کاهش پیدا کرد؛ خبری که احتمالا از لحاظ مفهوم در تاریخ بی‌سابقه است و نشان می‌دهد که همه‌‌چیز گران نشده و بعضی وقت‌ها قیمت‌ها کاهش هم داشته که حالا انگشت‌شمار بوده ولی خب بوده و نمی‌شود سیاه‌نمایی کرد و همه‌‌چیز را با یک چوب راند. لذا انصاف هم چیز خوبی است.

بالا بالا بالاتر - یکی،دو سال بعد از اینکه اسکناس 2هزار تومانی پا به عرصه اقتصادی کشور گذاشت و اتفاقا نمونه‌های جعلی‌اش هم زیاد شد، خبر از چاپ اسکناس 5 و 10هزار تومانی آمد. در این راستا رئیس‌کل بانک مرکزی از احتمال و ضرورت انتشار اسکناس‌های ۵ و ۱۰هزار تومانی خبر و  سپس توضیح داد که انتشار این اسکناس‌ها، معاملات را آسان‌تر می‌کند. البته آقای رئیس این نکته را هم گفت که دولت و بانک مرکزی بحث طراحی اسکناس‌های مزبور را ۱۰سال پیش آغاز کرده‌اند و این طرح جدیدی نیست و این نشان از آینده‌نگری مسئولان دارد.

زهره بوده - اوایل دهه80، بحث دیده شدن اشیای نورانی در آسمان کشور حسابی داغ بود و هر چند‌ماه یک‌بار یک نفر ادعا می‌کرده توانسته با دوربین هندی‌کم شیئی نورانی شکار کند و این حرف‌ها. از آن طرف مسئولان تیزبین مثل عقاب حواسشان به همه جا بود و در کسری از ثانیه این ادعاها را تکذیب  و ما را با واقعیت امر آشنا می‌کردند. سال83 هم ما فهمیدیم این شیء نورانی که مردم می‌گویند درواقع سیاره زهره است که جدیدا دوست دارد تند حرکت کند و از این طرف به آن طرف آسمان برود. مثلا رئیس انجمن فیزیک گفت به‌خاطر آلوده بودن هوا مردم فکر کرده‌اند زهره در حال تکان خوردن است و این اشتباه است. گفتنی است خود ما هم با تکان خوردن زهره از اول مشکل داشتیم.

گرفتی ما رو؟ - اخبار چند سال پیش را که بخوانید گاهی احساس می‌کنید اخبار مربوط به قرون‌وسطی را مطالعه می‌کنید و بعضی چیزها آن‌قدر تغییر کرده که برق از سر انسان می‌پرد؛ مثلا سال83 سازمان ثبت اسناد و املاک کشور میزان حق‌التحریر قانونی دفاتر ازدواج و طلاق را اعلام و ابلاغ کرده و گفته تعرفه تنظیم و ثبت ازدواج برای مهریه تا ۵۰۰هزارتومان، مبلغ 5هزارتومان، برای مهریه‌های تا یک میلیون و ۵۰۰هزار تومان، مبلغ 8هزارتومان تعیین شده است. همچنین حق‌التحریر برای مهریه تا 3میلیون‌تومان مبلغ ۱۰هزارتومان و مهریه از 3میلیون تومان به بالا حداکثر ۱۵هزارتومان و تعرفه تنظیم و ثبت طلاق حداکثر ۱۰هزار تومان است. لازم به ذکر است که الان کاری به مهریه و این چیزها ندارند و عدد دریافتی حدود 500هزار تومان است که خیلی هم به داماد می‌چسبد. نکته دیگر درباره مهریه‌های اعلام شده است که همان موقع هم وجود خارجی نداشته.

مدیران بشتابند - مدیریت و مدیر شدن کار ساده‌ای نیست و نمی‌توان تنها با رابطه و پارتی و ژن خوب مدیر شد بلکه باید کلی شرایط احراز شود و همه مدیران کشور که می‌بینید این مراحل را پشت سر گذاشته‌اند. نمونه‌اش مدیران مدارس که فقط اسمشان مدیر است و حقوقشان با بقیه کارمندها تفاوت خاصی ندارد. سال83 شرایط احراز پست مدیران مدارس اعلام شد که حداقلش لیسانس با 2سال سابقه بود و حداکثرش فوق‌لیسانس با 6سال سابقه و انصافا شرایط سختی بوده و هیچ‌کس نمی‌توانسته به آن دست پیدا کند.

حادثه خبر نمی‌کند - 6اردیبهشت سال 83، اعلام شد که دادگاه عوامل مقصر در حادثه انفجار و آتش‌سوزی قطار در نیشابور برگزار خواهد شد؛ قطاری که آخرش هم معلوم نشد چرا آنطوری منفجر شد و آیا قرار گرفتن مازوت و پنبه چنین کاری کرد؟ و اینکه بعد از کشته شدن بیش از 300 نفر و جراحت بیش از 500نفر، چه‌کسی  کرد به چه چیزی محکوم شد؟