بیماران رازی، چشم به‌راه خیران

سیدمرتضی احمدپور |   تبریز – خبرنگار:


شهروندی با دفتر روزنامه همشهری آذربایجان‌شرقی تماس می‌گیرد و بدون معرفی خود از بی‌توجهی به بیماران مزمن روانی در بیمارستان رازی تبریز خبر می‌دهد. وی که حاضر به اعلام نامش نیست، خود را از کادر درمانی این مرکز آموزشی و درمانی معرفی و ادعا می‌کند که وعده‌های غذایی بیماران بستری در این مرکز به صورت ناقص توزیع می‌شود. گاهی ناهار و گاهی صبحانه حذف می‌شود و در این میان بیمارانی که اغلب ملاقات‌کننده‌های محدودی دارند، نمی‌توانند اعتراضی داشته باشند. برای بررسی صحت و سقم حرف‌های مطرح‌شده راهی بیمارستان رازی شدیم، تا پای صحبت‌های بیماران، کادر درمانی و حتی همراهان بیمارانی شویم که در این مرکز حضور دارند. 


بیمارستانی بزرگ با بخش‌های متعدد

وارد شدن به بیمارستان رازی در ساعات غیرملاقات تقریبا کار سختی است. ورود و خروج به علت امکان فرار برخی بیماران به‌دقت کنترل می‌شود. داخل بیمارستان فضاهای متعدد درمانی وجود دارد و در بخش درمانی بیماران مغز و اعصاب روند عادی درمانی وجود دارد، اما در گوشه‌ای از حیاط بیمارستان که با نرده‌های آهنی جدا شده است، کانکسی وجود دارد که وجود حجم زیادی از سیگارهای ارزان‌قیمت در آن جلب توجه می‌کند. سیگارهایی که به وسیله بیماران و همراهان آنها خریداری می‌شود و برخی از همراهان نایلونی بزرگ از این سیگارها را در دست دارند.

البته به غیر از سیگار، انواع خوردنی‌ها را هم می‌توان در این کانکس مشاهده کرد که از سوی بیماران و همراهان خریداری می‌شوند.  به گفته فردی که در این کانکس مشغول به کار است، بیمارانی که وضعیت روانی مساعدتر و پول همراه خود دارند می‌توانند در هر ساعتی از این کانکس مواد غذایی تهیه کنند. برخی از آنها که غذای بیمارستان را دوست ندارند هم اقدام به خرید غذای متفاوت می‌کنند.  آشپزخانه بزرگی هم در گوشه بیمارستان وجود دارد که علاوه بر بیماران بخش مغز و اعصاب، به بیماران روانی مزمن هم خدمات‌رسانی می‌کند. آنگونه که یکی از کارگران این آشپزخانه می‌گوید برای هر 3 وعده غذایی از این آشپزخانه خدمات‌رسانی به همه بخش‌ها صورت می‌گیرد.


چشم‌انتظار کمک‌های خیران

یکی از همراهان بیماران بستری‌شده در این مرکز به همشهری می‌گوید: 15 سال قبل و به دنبال اختلال رفتاری برادرم، او را در این مرکز بستری کردیم. امکان کنترل رفتار او را در خانه نداشتیم و مجبور شدیم به این بیمارستان منتقلش کنیم. هرچند خدمات‌دهی در این مرکز چندان مطلوب نیست، اما امکان نگهداری از او را در خانه هم نداریم.

«شاپور جاهدیان» ادامه می‌دهد: اگر خیران به این مرکز رسیدگی کنند، وضعیت تغذیه و پوشاک مناسب است. آنگونه که شنیده‌ام جمعیت خیریه نوبر بیشترین حمایت را از بیماران دارد، اما این‌که بیماران گرسنگی بکشند یا وضعیت حادی داشته باشند، صحیح نیست. 
وی درباره هزینه‌های نگهداری از بیماران در این مرکز عنوان می‌کند: سالانه مبلغی برای نگهداری برادرم به بیمارستان پرداخت می‌کنیم. تقریبا این محل شبیه پانسیون بوده و خدماتی که ارائه می‌شود بسته به هزینه‌ای است که پرداخت می‌کنیم.


اقدامات مطلوب در بخش مغز و اعصاب 

یکی از بیماران بستری در بخش مغز و اعصاب که در حال ترخیص از این بیمارستان است هم می‌گوید: به دنبال مشکلی که در سیستم عصبی من به وجود آمده بود، ابتدا به بیمارستان امام رضا(ع) و سپس به این مرکز درمانی منتقل شدم. در یک هفته‌ای که در این مرکز بستری بودم، خدمات ارائه‌شده مطلوب بوده است.  «منصوره میرپور» ادامه می‌دهد: بهترین پزشکان مغز و اعصاب استان که برای ویزیت در مطبشان باید از 6 ماه قبل وقت بگیریم، هر روز در این بیمارستان حضور دارند و بیماران را ویزیت می‌کنند. خدمات تغذیه‌ای هم تفاوت زیادی با بیمارستان امام رضا(ع) ندارد و در برخی موارد بهتر هم هست.


دوربین‌ها را چک کنید

رئیس بیمارستان رازی تبریز در پاسخ به ادعای مطرح‌شده در مورد تغذیه ناقص به بیماران می‌گوید: تمام فضای بیمارستان با دوربین‌های مداربسته کنترل می‌شود و حاضریم این فیلم‌ها را در اختیار رسانه‌ها قرار دهیم. تمام نوبت‌های تغذیه‌ای شامل صبحانه، ناهار و شام به تمام بیماران داده می‌شود و هیچ خللی در این زمینه وجود ندارد. «سیدغلامرضا نورآزاد» ادامه می‌دهد: برای این‌که قضاوت درستی داشته باشیم، باید وضعیت این مرکز درمانی را به صورت جداگانه بررسی کنیم. این مرکز بیماران مزمن روانی را پذیراست. برخی بیماران 20 سال است که در این مرکز بستری هستند و کسی هم سراغشان را نمی‌گیرد.

طبیعی است که خدمات‌دهی طولانی‌مدت چندین ساله با خدمت چندروزه و بستری عادی متفاوت است. البته بیماران بستری هم نیازهای متنوعی دارند که جوابگویی به تمام این خدمات از عهده بیمارستان خارج است و باید همراهان و خیران بیشتر همراهی کنند. وی بیان می‌کند: این مرکز 650 تخت دارد که اغلب اشغال شده‌اند و برای پذیرش بیماران جدید با مشکل فضا روبه‌رو هستیم، اما تمام تلاش کادر درمانی و مدیریت این بیمارستان برای خدمات‌دهی مطلوب است.


بی‌اطلاعی دانشگاه علوم پزشکی تبریز

از بخش معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی و دفتر بازرسی این دانشگاه هم درباره ادعای مطرح‌شده حذف غذا در بیمارستان رازی پیگیری کردیم. به گفته آنها هیچ گزارش و شکایتی از حذف جیره‌های غذایی بیماران این مرکز صورت نگرفته است و دفتر بازرسی این دانشگاه تاکید دارد که اگر کادر درمانی یا پزشکان این مرکز گزارشی از این وضعیت دارند، می‌توانند به صورت ناشناس هم گزارش خود را ارائه دهند، ولی تا‌کنون چنین اتفاقی هم نیفتاده است. اما اگر چنین گزارشی به ما اعلام شود ما نیز همچون روزنامه همشهری موضوع را پیگیری خواهیم کرد.


عدم اطلاع جامعه پرستاری بیمارستان از حذف وعده‌های غذایی

رئیس سازمان نظام پرستاری تبریز هم با بیان این‌که پرستاران همراهان همیشگی بیماران هستند، اظهار می‌کند: پرستاران به لحاظ اخلاقی و انسانی موظف به تامین حقوق اولیه و دفاع از بیماران هستند و اگر خللی در این خدمات‌دهی اولیه صورت گیرد، برخورد کرده و گزارش می‌دهند. 

«عبدالله صفری» بیان می‌کند: در مورد خاص حذف جیره غذایی بیماران مرکز درمانی، آموزشی رازی که مطرح شده است می‌توانم با صراحت اعلام کنم که چنین چیزی صحت ندارد، چراکه عملا این کار ممکن نیست و با وجود این‌که بیمارستان رازی از مراکز کم‌برخوردار محسوب می‌شود، اما در مورد غذا مشکلی ندارد. کمک‌های خیران به این مرکز درمانی بیشتر از سایر مراکز درمانی در استان بوده و معمولا رسیدگی‌های غذایی بهتر است.  وی تاکید می‌کند: فضای این مرکز درمانی مانند تمام بخش‌های درمانی دیگر در استان به وسیله دوربین‌های متعدد چک و بررسی می‌شود و حتی ممکن است در تامین وعده‌های غذایی پرستاران خللی وارد شده باشد، اما با توجه به وضعیت روانی بیماران بستری در این مرکز انسانیت و اخلاق حکم می‌کند که در درجه اول به این بیماران رسیدگی کامل غذایی صورت گیرد. 


امکانات و چالش خدمات‌

مرکز آموزشی، درمانی رازی از بزرگ‌ترین مراکز آموزشی، درمانی در آذربایجان شرقی است که پذیرای بیماران روانی و معتادان بوده و با تمام توان در درمان و نگهداری آنها می‌کوشد. این مرکز دارای 16 بخش با 650 تخت ثابت و 665 تخت فعال بخش‌های پاراکلینیک است که شامل درمانگاه تخصصی، ECT EEG، EMG، TCD، رادیولوژی، سونوگرافی، اکوکاردیوگرافی، آزمایشگاه تخصصی و فیزیوتراپی بوده و با تیمی متشکل از متخصصان روانپزشکی، روانشناسان، متخصصان اعصاب، متخصصان داخلی و کارشناسان متعهد و ورزیده پرستاری و پیراپزشکی به صورت شبانه‌روزی در خدمت مردم و بیماران است.

با وجود این‌که در مرکز درمانی رازی خدمات رفاهی شامل واحدهای مسجد، کتابخانه، روابط عمومی، سلف مرکز، مهدکودک، بوفه، سرویس‌های ایاب و ذهاب و آژانس تلفنی در نظر گرفته شده است، اما برخی مراجعان رضایت چندانی از این خدمات ندارند. به اعتقاد شهروندان خدمات ارائه‌شده در حد چندان مطلوبی نبوده و با وجود وعده‌های مسئولان و بازدیدهای برخی نمایندگان مجلس از این مرکز درمانی وضعیت خدمات رفاهی برای بیماران و همراهان آنان چندان مطلوب نیست. همراهانی که از شهرهای اطراف برای عیادت بیماران به این مرکز درمانی می‌آیند با توجه به بعد مسافت و دوری بیمارستان از مرکز شهر نیاز به خدمات رفاهی برای استراحت چندساعته دارند که عملا این امکانات مطلوب وجود ندارد. 

این مرکز درمانی برای بسیاری از شهروندان تبریزی، محلی پر رمز و راز هم هست، چراکه برخی از بیماران روانی بستری‌شده در این مرکز هیچوقت از آن مرخص نمی‌شوند و عیادت از برخی بیماران بستری در آن یا عملا ممکن نیست یا از پشت پنجره‌های شبکه‌ای فولادی امکانپذیر است. البته چالش خدمات‌دهی مطلوب به بیماران و همراهان آنان در این مرکز درمانی همواره وجود داشته و چند سال قبل نبود گوشت در جیره غذایی، تخت‌های مستعمل و سقوط بیمار خانم ۳۰ ساله از طبقه دوم این بیمارستان سوژه رسانه‌ها شده بود.