نجات بنا‌های تاریخی با کمک بخش خصوصی

هادی پناهی|   ارومیه – خبرنگار:

آذربایجان غربی یکی از تاریخی‌ترین استان‌های ایران شناخته می‌شود. جایی که آنقدر بناهای تاریخی در آن وجود دارد که کمبود منابع مالی و انسانی مهم‌ترین مشکل آنها شده است و هر چند وقت یک‌بار خبرهایی از تخریب این بناها در شهرهای مختلف استان منتشر می‌شود که تنها یک افسوس را به دنبال دارد. به نظر می‌رسد که مشارکت بخش خصوصی یکی از راه‌های نجات و احیای این بناهای تاریخی باشد. هر چند ثمره این اقدام در واگذاری اولین بنای تاریخی در آذربایجان غربی به بخش خصوصی امروز به بار نشسته و حمام اتحادیه آخرین مراحل مرمت خود را می‌گذراند تا با افتتاح آن عموم مردم بتوانند از امکانات آن استفاده کنند. 


استقبال از مشارکت بخش خصوصی

مدیرکل اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان غربی با بیان این‌که واگذاری بناهای تاریخی دولتی به بخش خصوصی در اولویت این اداره کل قرار دارد، می‌گوید: از سرمایه‌گذاری روی بناهای تاریخی با اهداف اقامتی و پذیرایی حمایت و استقبال می‌کنیم. 

«جلیل جباری» با اشاره به واگذاری حمام اتحادیه به بخش خصوصی و عملیات بازسازی این بنای تاریخی، اظهار می‌کند: 10 بنای دیگر هم در اولویت واگذاری هستند و آگهی‌های واگذاری آنها در روزهای آینده منتشر خواهد شد. علاوه بر واگذاری ابنیه تاریخی، از ظرفیت‌های بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نیمه‌تمام دولتی این حوزه نیز دعوت می‌کنیم.

وی درباره مکان‌هایی که در دست واگذاری است، اظهار می‌کند: بنای پردیسان، بانک ملی، ساختمان دارایی، عمارت کلاه‌فرنگی، حمام بیگ جوان و حمام آخوند از جمله بناهایی است که در نظر داریم در صورت وجود تقاضا آنها را به بخش خصوصی واگذار کنیم.

جباری درباره این‌که شرایط واگذاری به چه صورت خواهد بود، بیان می‌کند: شرایط از سوی دولت اعلام خواهد شد، اما این بناها بسته به میزان سرمایه‌گذاری انجام‌شده بین 10 تا 20 سال به متقاضیان واگذار می‌شوند و متقاضیان، بسیاری حمایت‌های قانونی دولتی را خواهند داشت. 

مدیرکل اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان غربی درباره حمایت‌های دولتی می‌گوید: در مجموع تسهیلات مناسبی از محل طرح‌های فراگیر اشتغال روستایی و عشایری در حوزه گردشگری مصوب شده است. در سال جاری نزدیک به 45 میلیارد تومان اعتبار برای حمایت از این فعالان مصوب شده است، اما انتظار ما از بانک‌ها برای همکاری با فعالان این حوزه بیشتر است.  این مسئول درباره شرایط متقاضیان هم اظهار می‌کند: تنها افراد فعال در حوزه گردشگری ملاک نیستند و همه کسانی که توانایی مالی داشته باشند می‌توانند در این فراخوان مشارکت داشته باشند. 

حمام اتحادیه؛ طرح پایلوت مشارکت بخش خصوصی
کارشناس مرمت ابنیه تاریخی درباره اهداف سرمایه‌گذاری روی حمام تاریخی اتحادیه ارومیه می‌گوید: مرمت و احیاى این حمام به عنوان اولین پایلوت منظر فرهنگى، تاریخى و خاطرات جمعى برای تعریف یک محور فرهنگى در حوزه جغرافیایى بافت تاریخى شهر ارومیه و با هدف صیانت و ارتقای کیفى منظر تاریخى فرهنگى به عنوان یک میراث ملموس انجام می‌شود. 

«حمیدرضا فرشباف» ادامه می‌دهد: هویت‌بخشى به بنا و کاربرى بنیادى در تامین کیفیت مجموعه، برانگیختن احساس تعلق خاطر به مکان برای مشارکت همه مردم در حفظ و احیاى مجموعه تاریخى حمام اتحادیه و راه‌اندازى یک مجموعه گرشگرى سلامت که شامل بخش‌هاى مختلف می‌شود، از دیگر اهداف سرمایه‌گذاری بر روی این بنای تاریخی است. 

وی درباره این‌که از چه تاریخی کار احیای این بنا آغاز شده است، اظهار می‌کند: شرکت سپیدعرش دیبا به عنوان اولین سرمایه‌گذار بخش خصوصی حوزه میراث فرهنگی در آذربایجان غربی بر طبق قرارداد با صندوق حفظ، احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی کشور از سال ۹۶ شروع به تهیه طرح مرمت و احیا و مطالعات و تهیه برنامه‌های اجرایی و انتخاب شرکت مشاور کرد و کارگاه از دی سال گذشته تجهیز و عملیات تکمیل مرمتی آن آغاز شد. 


افتتاح مشروط در دهه فجر

فرشباف بیان می‌کند: تاکنون در حدود 400 میلیون تومان سرمایه‌گذاری روی پروژه انجام شده و در کل پیش‌بینی می‌شود نزدیک به 700 میلیون تومان هزینه نهایی باشد.  وی درباره این‌که آیا از تسهیلات دولتی برای مرمت بنا استفاده شده است، عنوان می‌کند: با وجود تصویب کارگروه استانی برای پرداخت وام، یکی از بانک‌ها در این زمینه همکاری‌های لازم را نداشت و این موضوع منجر به تاخیر در پایان پروژه شد. البته این مشکل در حال حاضر رفع شده است.

این کارشناس مرمت ابنیه تاریخی به افتتاح این حمام در دهه فجر اشاره می‌کند و می‌گوید: در صورتی که موانع برطرف شود و حمایت‌های لازم از سوی مسئولان داشته باشیم، می‌توانیم این حمام تاریخی را در دهه فجر در اختیار عموم شهروندان قرار دهیم. 


نظارت میراث فرهنگی ادامه دارد 

شهر ارومیه دارای آثار و بناهای تاریخی بسیاری است که نیازمند حفاظت و نگهداری و مرمت هستند. طرح واگذاری این بناهای تاریخی در حالی کلید خورده است که در صورت محقق شدن واگذاری هر کدام از این بناها علاوه بر مرمت و بازسازی، می‌توان از درآمدزایی آنها هم برای حفظ آثار بهره‌‌مند شد. البته این بناهای تاریخی در حالی به بخش خصوصی واگذاری می‌شوند که مرمت تمامی آنها زیر نظر شورای فنی اداره کل میراث فرهنگی انجام می‌گیرد.

به گفته مدیر کل اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان غربی در حین مراحل بازسازی، نظارت کاملی بر نحوه عملیات بازسازی و مرمت وجود دارد و حتی طرح مرمت و بازسازی باید در شورای فنی تهران نقد و بررسی شود. «جلیل جباری» با اشاره به نظارت‌های همیشگی این اداره بر روی ابنیه واگذارشده، بیان می‌کند: اصل واگذاری این ابنیه تاریخی به بخش خصوصی به منظور احیای بناهایی است که به دلیل مشکلات مالی امکان مرمت آن از سوی دولت وجود ندارد. بنابراین نظارت‌ها برای حفظ این بناها همیشگی خواهد بود. در سایر موارد که بناها تاریخی نباشند و بخش خصوصی مشارکت داشته باشد، نظارت‌ها سهل‌تر خواهد بود.