میل مجلس به استانی شدن انتخابات

فرزانه آیینی | خبرنگار

بهارستانی‌ها دیروز اولویت‌دار شدن طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی را تصویب کردند؛ طرحی که موافقانش معتقدند سبب ارتقای جایگاه مجلس می‌شود و دایره اقدامات مجلسیان را ملی می‌کند اما مخالفان آن بر این باورند که این امر مسیر را به سمتی پیش می‌برد که روستاها از داشتن نماینده پیگیر محروم می‌شوند.

ایراد مخالفان البته از سوی موافقان استانی شدن انتخابات مجلس بی‌پاسخ نمانده است و آنها با یاد‌آوری اینکه وظیفه نماینده مجلس نظارت بر اجرای قانون و قانونگذاری است تأکید می‌کنند سرکشی به شهرها و روستاها وظیفه نمایندگان نیست و روندی است که با شکل‌گیری رقابت‌های نمایندگان در حوزه‌های انتخابیه بر دوششان افتاده است و مجلس را درگیر مسائلی کرده که ربطی به وظایف آن ندارد.

این نخستین‌بار نیست که مجلس دهمی‌ها به استانی‌شدن انتخابات چراغ سبز نشان می‌دهند. یک فوریت این طرح پیش‌تر در دوم آبان‌ماه با 121امضا مطرح شده بود و 172رأی موافق، 43رأی مخالف و 2رأی ممتنع از مجموع 227نماینده حاضر به تصویب مجلس رسیده بود.

جذب دو‌سوم آرای نمایندگان حاضر در نشست دوم آبان‌ماه مجلس و اصرار دیروز مجلس بر لزوم بررسی آن به‌صورت اولویت‌دار – یعنی تسریع روند بررسی آن در صحن علنی - نشان از توجه جدی بهارستان به این اصلاحیه دارد.

در جلسه علنی دیروز مجلس سیدکاظم دلخوش به‌عنوان یکی از درخواست‌کنندگان اولویت اعلام کرد که از دوره هفتم مجلس شورای اسلامی در ارتباط با استانی شدن انتخابات مجلس طرح‌های مختلفی به مجلس آمده و در این چند دوره شورای نگهبان ایراداتی را به آن وارد کرده است و مقام معظم رهبری دیدگاه‌هایی را در این زمینه مطرح کردند. دلخوش افزود: براساس این طرح نمایندگان با اخذ رأی از شهرهای خود در سطح استان نیز رأی مردم را باید کسب کنند. این امر باعث می‌شود تا نمایندگان این قدر درگیر کارهای اجرایی نشوند.

به‌دنبال توضیحات او حسن کامران، نماینده اصفهان اما در مخالفت با پیشنهاد در اولویت قرار گرفتن این طرح، تأکید کردکه با استانی شدن انتخابات، سیستم اربابی و رعیتی در کشور حاکم می‌شود و افرادی که وضع مالی بهتری دارند و به قدرت متصل هستند، جلوتر می‌افتند. او افزود: درد امروز مجلس شورای اسلامی کارچاق‌کن شدن است. اگر نماینده زیر بار این حرف‌ها نرود و با سفارشات عده‌ای امضا پس نگیرد، مشکل مجلس شورای اسلامی حل خواهد شد. نماینده باید متواضع، حق‌گرا و رهروی فرهنگ امام خمینی (ره) و رهبری باشد.

به‌رغم ادله کامران، محمد جواد کولیوند، رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در موافقت با اولویت قرارگرفتن این طرح، بیان‌ کرد: در این طرح به شوراهای شهر توجه شده است تا به ظرفیت قانونی خود که همان پارلمان‌های محلی است، برسند. امروز شوراهای اسلامی شهر، شوراهای شهرداری شده‌اند که این برخلاف ظرفیت قانون اساسی است.

اصلاح قانون انتخابات برای چه؟

استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی مهم‌ترین سرفصل این طرح اولویت‌دار شده است که پیش‌تر نیز در ادوار هشتم و نهم مجلس شورای اسلامی نمایندگان به آن ورود کرده بودند اما هر دوبار با ایراد شورای نگهبان این طرح ناکام ماند.

حالا اما طرح دوباره آن در سال پایانی عمر مجلس دهم باز هم به‌صورت ویژه مورد توجه اکثریت مجلس قرار گرفته است.

براساس یکی از مواد این طرح، در انتخابات مجلس محدوده جغرافیایی هر استان به‌عنوان حوزه استانی انتخابات محدود می‌شود و نمایندگان هر حوزه استانی معادل تعداد نمایندگان حوزه انتخابیه موجود در استان هستند که مستند به قانون تعیین محدوده حوزه‌های انتخابیه مجلس و اصلاحات بعدی آن تعیین می‌شوند.

همچنین طبق ماده 8این طرح از هر حوزه انتخابیه موجود در استان نامزد یا نامزدهایی که حداقل ۲۰درصد آرای صحیح ماخوذه حوزه انتخابیه را کسب کرده باشند و بالاترین رأی را به‌دست آورده باشند، نماینده و نمایندگان استان از آن حوزه انتخابیه محسوب می‌شوند. تبصره ماده8 این طرح تأکید می‌کند که درصورتی که حد نصاب در این ماده برای یک یا چند کرسی به‌دست نیاید نامزد یا نامزدهایی که بیشترین رأی را نسبت با سایر نامزدهای آن حوزه انتخابیه در سطح استان کسب کرده باشند به‌عنوان نماینده یا نمایندگان استان از آن حوزه انتخابیه به مجلس راه می‌یابند.

گامی برای افزایش سطح تأثیر‌گذاری بهارستان

موافقان بر این باورند که اصلاح قانون انتخابات مجلس و استانی‌شدن انتخابات سبب تقویت احزاب می‌شود، عبدالکریم حسین‌زاده، عضو هیأت رئیسه فراکسیون امید با  دفاع از رأی دیروز مجلس به طرح اصلاح قانون انتخابات به همشهری گفت: با توجه به استقبال مجدد مجلس از این طرح اصلاحی می‌توان گفت جامعه سیاسی و اجتماعی ما در مسیر بلوغ حرکت می‌کنند و خود نمایندگان نیز به قیمت احتمال عدم‌حضورشان در دور آتی مجلس شورای اسلامی خواستار سازوکار شدند که هم سطح مجلس را بالاتر ببرند و هم زمینه‌ساز ورود مجلس به مسائل و مباحث کلان و ملی شوند و کم‌کم به سمتی بروند که مباحث حوزه‌های انتخابیه به شوراهای شهر و محلی واگذار شود.

حسین‌زاده در پاسخ به‌نظر مخالفان مبنی بر اینکه بحث استانی شدن انتخابات مجلس پیش‌تر و در ادوار نهم و هشتم از سوی شورای نگهبان مخالف قانون اساسی تشخیص داده شده بود و احتمال رد مجدد آن وجود دارد، تأکید کرد: این طرح کاملا مستند و با پشتوانه قانونی تهیه شده و با توجه به استقبال مجلس از آن بعید است از دستور کار نمایندگان خارج شود و ما امیدواریم با تصویب آن شاهد اجرای این قانون در یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی باشیم. رئیس فراکسیون حقوق شهروندی مجلس با تأکید بر اینکه استانی شدن انتخابات مجلس شاید در ابتدای مسیر معایب و مشکلاتی داشته باشد اما رفته‌رفته راه را برای توانمندشدن بخش‌های اجتماعی و سیاسی باز می‌کند، افزود: ما در پی تصویب این طرح امیدواریم سبب شکل‌گیری احزاب توانمند و قوی در کشور شویم و سطح مجلس شورای اسلامی به لحاظ توجه به قانونگذاری و نظارت بر مباحث کلان و ملی ارتقا یابد.

 استانی‌شدن انتخابات مجلس دفاتر نمایندگی را تعطیل می‌کند

 حمیدرضا حاجی بابایی، رئیس فراکسیون اصولگرایان ولایی معتقد است که از آنجا که ما در کشور احزاب قوی و استخوان‌داری نداریم بحث استانی شدن انتخابات قابل اجرایی شدن نیست و معایبش بیشتر از مزایایش خواهد بود. او در گفت‌وگو با همشهری با تأکید بر اینکه با استانی شدن انتخابات ما عملا قدرت انتخاب شدن را از افراد محلی و بومی شهرهای کوچک می‌گیریم و رقابت را محدود به نمایندگان سابق و مدیران ارشد و صاحب‌نام یک استان می‌کنیم می‌گوید: نمایندگان مجلس، هم پیگیر امور حوزه‌های انتخابیه‌شان هستند هم وکیل مردم در قانونگذاری و نظارت بر اجرای قانون، اما بستر استانی شدن انتخابات مجلس بدون داشتن بستر لازم سیاسی و اجتماعی آن نمایندگان را به سمت توجه به استان‌ها و شهرهای بزرگ جلب می‌کند و دیگر دفاتر نمایندگی‌شان در روستاها تعطیل می‌شوند و مردم نیازمند دستشان از نمایندگان کوتاه می‌شود. او با اعتقاد به اینکه با استانی شدن انتخابات نمایندگان دیگر انگیزه‌ای برای سرکشی به شهرهای کوچک و روستاهای دورافتاده حوزه‌های انتخابیه‌شان را از دست می‌دهند، ادامه می‌دهد: رفتن به سمت نظام دو پارلمانی یعنی داشتن یک مجلس عوام و یک مجلس قانونگذار و به تعبیر اروپایی آن سنا راهکار افزایش کارآمدی مجلس است و می‌شود مسیر مناسب‌تری را برای ارتقای سطح مجلس درنظر گرفت.

    وظیفه نماینده، شهرگردی نیست

ایرادهای مخالفان البته از سوی موافقان طرح بی‌پاسخ نمانده است. به‌زعم کریم‌حسین‌زاده ازجمله محاسن این طرح این است که مجلس به 2رسالت خود یعنی قانونگذاری و نظارت بپردازد، تفکر مجلس باید ملی و نگاه کلان باشد تا جایگاه آن حفظ شود. او با تأکید بر اینکه در شرایطی قرار گرفته‌ایم که نمایندگان از وظایف اصلی خود دور شده و نمی‌توانند وظایف را به‌درستی انجام دهند زیرا درگیر مسائل شهری و حوزه انتخابیه خود شده‌اند، گفت: سرکشی به شهرها و روستاها و به تعبیری شهرگردی و روستاگردی وظیفه نمایندگان نیست و روندی است که با شکل‌گیری رقابت‌های نمایندگان در حوزه‌های انتخابیه بر دوششان افتاده است و مجلس را درگیر مسائلی کرده که ربطی به وظایف آن ندارد. نماینده اشنویه تأکید کرد که بحران‌ها و مسائل کلانی را پیش روی کشور داریم.