هندوستان به‌جای اروپا

مذاکرات اقتصادی ایران و هند در حالی روی دور تند افتاده که اروپا هنوز نتوانسته است تعهدات برجامی خود را اجرایی کند. دو کشور، در جریان سفر محمد جواد ظریف به دهلی‌نو، ضمن برقراری تماس نزدیک‌تر بین فعالان بخش خصوصی بر سر همکاری‌های بانکی، نفتی و حمل‌ونقلی به توافق گسترده‌ای دست یافتند.

به گزارش همشهری، تلاش برای توسعه روابط اقتصادی ایران و هند ادامه دارد. این بار وزیر امور خارجه در صدر هیأتی متشکل از برخی مسئولان این وزارتخانه و فعالان بخش خصوصی با اهداف عمدتاً اقتصادی عازم دهلی‌نو شده است. در نخستین روز از این سفر، خبرها از فشردگی مذاکرات و پای‌کار بودن طرفین حکایت دارد. بر اساس روایت رسانه‌ها، در دیدارهای انجام شده میان مقامات و فعالان اقتصادی 2کشور، هندی‌ها همچنان بر تداوم حضور در طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار تأکید دارند و علاوه بر این به یک بانک ایرانی نیز اجازه تأسیس شعبه در بمبئی داده‌اند تا مبادلات مالی 2کشور تسهیل شود. در مقابل مقامات ایرانی هم به توسعه روابط روی خوش نشان داده‌اند و گویی با گشایش‌های ایجاد شده در روابط دو کشور، برای استفاده از ظرفیت‌های هند به‌منظور دور زدن محدودیت‌ها تمایل زیادی پیدا کرده‌اند. تسهیل شرایط حضور هندی‌ها در توسعه میدان نفتی فرزاد ب و همچنین حل مشکلات موجود در طرح توسعه بندر چابهار برای حضور و سرمایه‌گذاری شرکت‌های هندی ازجمله وعده‌هایی است که طرف ایرانی به طرف هندی داده است.

چراغ سبز ایران به هند

سفر محمدجواد ظریف به همراه فعالان بخش خصوصی در ایفای دیپلماسی اقتصادی انجام می‌شود؛ آن‌هم در شرایطی که محدودیت‌های تحریم و تأخیر در راه‌اندازی کانال مالی اروپا، باعث شده برخی مراودات اقتصادی ایران دچار مشکل شود. ظریف در جمع خبرنگاران تأکید کرده است: ایران در کنار همکاری با اروپا برای راه‌اندازی کانال مالی، هرگز منتظر اروپا نمی‌ماند و با توسعه روابط با کشورهای منطقه به‌ویژه هند، چین و روسیه، همسو با منافع خود قدم برمی‌دارد. شاهد این مدعا هم می‌تواند اظهارنظر معاون اقتصادی وزارت امور خارجه در جریان این سفر باشد که گفته است: شرکت‌های هندی امکان دریافت حق توسعه میدان گازی فرزاد ب را دارند و تهران می‌تواند برخی شرایط را در این پروژه آسان‌تر کند. غلامرضا انصاری که در هیأت همراه ظریف در هند حضور دارد، ابراز امیدواری کرده است: ازآنجا ‌که دهلی‌نو قصد دارد به خرید نفت از ایران ادامه دهد، این کشور می‌تواند برای دریافت یک معافیت دیگر از تحریم‌های آمریکا تلاش کند.پیش‌ازاین آمریکا در‌ماه نوامبر معافیت تحریمی ۶ ماهه به هند داده بود و اینک منابع آگاه اعلام کرده‌اند شرکت‌های نفتی هند پس از توقف ۳ ماهه، خرید نفت از ایران را از سر می‌گیرند. همچنین وزیر امور خارجه درباره درخواست هند برای خرید گاز ارزان‌تر برای ایجاد صنایع پتروشیمی در چابهار نیز برای گفت‌وگو اعلام آمادگی کرده است. البته این مذاکرات در حالی انجام می‌شود که روند صعودی مبادلات تجاری ایران و هند از اواسط امسال متوقف شده و نام هند از فهرست 5شریک عمده تجارت ایران در حوزه واردات و صادرات خط خورده اما دورنمای این مذاکرات می‌تواند نویدبخش افزایش مراودات باشد زیرا اروپا و چین هنوز نتوانسته‌اند در حد انتظار ایران ظاهر شوند و همین مسئله جا را برای حضور هندی‌ها بازتر می‌کند.

توسعه همکاری بخش‌های خصوصی

 در این میان تفاهمنامه‌ای نیز میان اتاق  ایران و شورای بین‌المللی کنفدراسیون صنعت هند برای تسهیل زمینه‌های همکاری فعالان اقتصادی 2 کشور امضا شد که براساس آن طرفین متعهد شدند اطلاعات مرتبط با بخش‌های اقتصادی و صنعتی و همچنین تجارب حرفه‌ای مرتبط با بخش‌های خدماتی خود را در اختیار یکدیگر قرار دهند. در این تفاهمنامه بر سرمایه‌گذاری مشترک و همکاری در قالب بنگاه‌های کوچک و متوسط میان بخش خصوصی 2 کشور نیز تأکید شده است.

   بانک ایرانی در بمبئی شعبه می‌زند

در شرایطی که ایجاد سازوکار مالی اروپا بیش‌ازحد با تأخیر مواجه شده و گفته می‌شود بانک کونلون چین نیز سختگیری‌هایی برای مبادلات مالی با ایران دارد، نیتین گادکاری وزیرکشتیرانی، حمل‌ونقل و بزرگراه‌های هند در حاشیه دیدار با ظریف اعلام کرد: دولت هند با افتتاح شعبه یک بانک ایرانی در بمبئی موافقت کرده و 3‌ماه برای این کار فرصت داده است. به گفته او از این بانک برای انجام نقل و انتقالات مالی استفاده خواهد شد. در این دیدار همچنین مذاکراتی درباره مبادله کالا به کالا میان 2 کشور مطرح شده که جزئیات آن منتشر نشده است. گادکاری، از نیاز ایران به فولاد و موتور لوکوموتیو سخن گفته است که به‌نظر می‌رسد با اجرا شدن مبادله کالا به کالا میان 2 کشور، در قبال صادرات نفت و مواد معدنی به ایران داده خواهد شد. به‌خصوص که رئیس اتاق ایران نیز در همایش تجاری هند و ایران، یادآور شده است بخش انرژی ایران به‌عنوان یکی از صاحبان اصلی انرژی در جهان می‌تواند بر شتاب توسعه اقتصادی هند به‌عنوان یکی از اقتصادهای نوظهور بیفزاید. غلامحسین شافعی ظرفیت‌های 2 کشور را مکمل یکدیگر دانسته و گفته است: ترانزیت از خاک ایران و از طریق بندر اقیانوسی چابهار می‌تواند قیمت تمام‌شده کالاهای هندی در بازار 500میلیون نفری اطراف ایران را به طرز چشمگیری کاهش دهد و توان رقابت هند را بالا ببرد. در مقابل ایران نیز با توسعه بندر شهید بهشتی چابهار و با همکاری صنعتی و تجاری با هند قادر است نیازهای خود را سریع‌تر و با هزینه کمتری تأمین کند. او البته رفع موانع گمرکی از طریق اعمال تعرفه‌های تبعیضی برای واردات محصولات ایرانی به هند را خواستار شده زیرا کالاهای تولیدی هند مانند چای و برنج بدون تعرفه تبعیضی وارد ایران می‌شود. شافعی همچنین با گلایه از بروز مشکل در انتقال پول دارو اعلام کرده است: 90شرکت ایرانی در حوزه دارو با کشور هند همکاری می‌کنند و پیش‌ازاین پول دارو از طریق یوکو بانک و سنترال بانک انجام می‌شد که فعلاً با مشکل جدی مواجه شده است؛ ازاین‌رو ایجاد یک کانال مالی مشخص برای شرکت‌های ایرانی به‌شدت محسوس است. به عقیده او 2 کشور با توسعه همکاری‌ها می‌توانند به هدف 30میلیارد دلاری تجارت دوجانبه برسند.