از یکی‌و‌نصفی شبکه تا 5شبکه

شبنم سیدمجیدی

کمتر از 2سال بود که مردم ایران به تماشای شبکه جدید 3 در تلویزیون عادت کرده بودند که در سال 1374شبکه‌های 4و5 نیز با فاصله زمانی کوتاه راهی تلویزیون شدند. شبکه 5 از همان ابتدا راه خود را برگزیده بود و تبدیل شد به نخستین شبکه استانی که مختص تهرانی‌ها بود. نخستین برنامه‌های زنده به سبک شوهای خارجی در این شبکه ساخته شدند و مسابقات پربیننده جدید مثل «مسابقه بزرگ» از این شبکه آمدند. از زمان تاسیس این شبکه در سال1374تا سال1379مدیریت این شبکه با بهروز مفید- تهیه‌کننده امروز برنامه‌های تلویزیونی و سینمایی- بود. خیلی از برنامه‌های ماندگار سیما مثل سریال «روزگار جوانی»، برنامه «در شهر» یا «به خانه برمی‌گردیم»، از تولیداتی بودند که در آن دوران ساخته شدند. پخش بعضی از آنها مثل به خانه برمی‌گردیم و در شهر هنوز هم ادامه دارد، اما بی‌شک تأثیرگذاری این برنامه‌ها در آن روزها دیگر تکرار نشده.

بهروز مفید نخستین مدیر این شبکه، در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری یادی از آن روزها می‌کند و می‌گوید: «در مقطعی که علی لاریجانی رئیس سازمان صدا و سیما بود، تمایل داشت با افزایش شبکه‌ها، انتخاب‌های متعددی را در اختیار مخاطبان قرار دهد. شبکه 3 را سال قبل از آن تاسیس کرده بودند و شبکه‌های 5 و 4 نیز به فاصله کم از هم در سال 1374راه‌اندازی شدند».

او ادامه می‌دهد: «شبکه5 یک پدیده نو بود و در آن مقطع توانست مخاطب خوبی جذب کند. قبل از آن، حتی 2شبکه هم نداشتیم و یکی‌و‌نصفی شبکه داشتیم؛ چرا که شبکه2 از بعد‌از‌ظهر شروع می‌شد. در یک فاصله زمانی کوتاه دوساله حق انتخاب مخاطب از یکی‌و‌نصفی شبکه به 5شبکه رسید. این موضوع برای بیننده‌ها جذاب بود. تلاش می‌شد نوآوری‌هایی اتفاق بیفتد و وضعیت مطلوبی وجود داشت البته بعد از چند‌سال، ماهواره و شبکه‌های مجازی، از مخاطبان صدا‌و‌سیما کاستند. از طرف دیگر تعداد شبکه‌های سیما نیز خیلی زیادشده و الان حق انتخاب مخاطب خیلی بیشتر است». مفید درباره چگونگی شروع کار در شبکه تهران می‌گوید: «سال 74 با 3ساعت برنامه به شکل آزمایشی، کار را شروع کردیم. بعد برنامه‌ها را به 6ساعت رساندیم و کم‌کم به 11ساعت در روز رسید که برنامه‌ها از ساعت 4بعد از ظهر شروع می‌شد. برنامه‌ها با مدت زمان‌های کوتاه بین یک‌ربع یا 30دقیقه بود. یک ریتم تند را درنظر داشتیم تا اگر مخاطب تهرانی ما حتی به شکل گذرا هم می‌خواهد شبکه را نگاه کند، بتواند یک برنامه را کامل ببیند و اطلاعات به او سریع منتقل شود. یکجورهایی از روی برنامه‌های خارجی الگوسازی کرده بودیم».

او درباره رویکرد شبکه5 در ابتدای کار بیان می‌کند: «تهران، پایتخت ایران و یک کلانشهر بود و ضرورت داشت که به مسائل محلی آن توجه خاصی شود. اما از طرف دیگر، شبکه تهران نمی‌توانست فقط محلی باشد و از برنامه‌های ملی چشم‌پوشی کند. یک پنجم جمعیت کشور مخاطبان این شبکه بودند و ظرفیت اینکه در آن برنامه‌های ملی نیز تولید شود، وجود داشت. در نتیجه، هم برنامه‌هایی با رویکرد ملی داشتیم و هم برنامه‌هایی مختص استان تهران». مفید ادامه می‌دهد: «برنامه پخش5 را که بعدها اسم آن به ساعت 20تغییر کرد برای ارتباط زنده مردم با مسئولان استان ترتیب داده بودیم که مخاطبان زیادی داشت. رویکرد اطلاع‌رسانی درباره شهر و مشکلات آن را نیز با برنامه «در شهر» دنبال می‌کردیم. همچنین میزگردهای متعددی درباره مسائل استان برگزار می‌شد. یک برنامه عروسکی بود که هر بار یک موضوع شهری در آن مطرح می‌شد و برنامه‌های مربوط به سبک زندگی جزو لاینفک برنامه‌هایمان بود».

بهروز مفید در ادامه با اشاره به اینکه این شبکه بعد از مقطعی تا حدودی از برنامه‌های مختص تهران دور شد، بیان می‌کند: «هرچه جلوتر رفتیم تعداد برنامه‌های ملی بیشتر شد. هر دو‌نوع برنامه‌ها در کنار هم می‌توانست باعث موفق‌تر شدن این شبکه باشد». او ادامه می‌دهد: «جزو نخستین شبکه‌هایی بودیم که به فضای زنده و پخش زنده پرداختیم که بابی شد تا دیگر شبکه‌ها نیز به سمت برنامه زنده و ارتباط مستقیم با مخاطبان بروند».