تجهیز دو وزارتخانه برای نبرد با ماهواره

سمیرا رحیمی

زمزمه‌های وحشت‌زدگی از نفوذ ماهواره در جامعه ایران از اوایل دهه 70شمسی آغاز شد. در سال 73 این زمزمه‌ها به فریاد‌هایی تبدیل شدند که خبر از الزام به ممنوعیت استفاده از ماهواره توسط شهروندان عادی می‌دادند. محمدعلی بشارتی‌جهرمی، وزیر کشور، در آن سال اعلام کرد با کسانی که از آنتن‌های غیرقانونی استفاده کنند برخورد خواهد شد و اجازه داده نخواهد شد فرهنگ کشور با این ماهواره‌ها که سمبل بی‌نظمی و تبلیغ ارزش‌های ضد‌فرهنگی است، آلوده یا مخدوش شود. بشارتی همچنین در فروردین‌ماه سال 73 در گفت‌وگویی با کیهان اعلام کرد که موضوع ماهواره در هیأت دولت مطرح شده ‌و تا 2‌ماه آینده لایحه آن تصویب خواهد شد.

نگرانی‌ها و تلاش‌های مقامات در نهایت باعث شد که طرح ممنوعیت استفاده از آنتن‌های ماهواره در روز 21اردیبهشت 1373 تسلیم مجلس شود. این طرح که توسط حسن کامران دستجردی، عضو کمیسیون ارشاد و هنر اسلامی و دکتر احمد نجابت طراحی شده بود، بر ممنوعیت ورود، ساخت، توزیع و استفاده از آنتن‌های ماهواره تأکید داشت. براساس این طرح وزارت کشور موظف می‌شد با کمک نیروهای انتظامی به جمع‌آوری آنتن‌های ماهواره‌ای اقدام کند. مبارزه با تهاجم فرهنگی و مقابله با نفوذ برنامه‌های سیاسی و فرهنگی ماهواره‌ای از دلایل تسلیم این طرح به مجلس بود. طراحان این طرح، آن را برنامه‌ای فرهنگی توصیف می‌کردند نه نوعی برخورد فیزیکی.

همزمان با ارائه این طرح، گروهی از کارشناسان ارتباطات از جمله نعیم بدیعی، رئیس گروه ارتباطات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به ناموفق بودن تجربه ایجاد محدودیت برای شهروندان در دسترسی به ویدئو و رادیو، اعلام کردند ممنوعیت نمی‌تواند در زمینه ماهواره نیز گره‌گشا باشد. این کارشناسان علوم ارتباطات اعتقاد داشتند همیشه در برابر هر پدیده جدید ارتباطی واکنشی منفی در جامعه وجود داشته و دارد و تکرار تجربه ممنوعیت ویدئو درباره ماهواره نمی‌تواند نتیجه متفاوتی به‌دنبال داشته باشد. همچنین گروهی از منتقدان صدا و سیما و تولیدات بی‌کیفیت آن را مقصر گرایش مردم به تماشای برنامه‌های ماهواره می‌دانستند.

در نهایت در تاریخ 29شهریور 1373، طرح ممنوعیت به‌کارگیری تجهیزات ماهواره‌ای در کمیسیون ارشاد و هنر مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید؛ طرحی 9ماده‌ای که براساس ماده اول آن ورود، ساخت، توزیع و استفاده از تجهیزات دریافت از ماهواره از تاریخ تصویب این طرح در مجلس ممنوع اعلام شد. مسئولیت اجرای این طرح به وزارت کشور محول شد تا با هماهنگی با وزارت اطلاعات و با استفاده از وسایل ممکن مانع ورود و استفاده از ماهواره شوند. براساس این طرح، مصرف‌کنندگان از زمان تصویب طرح به‌مدت یک‌ماه فرصت جمع‌آوری ماهواره‌ها را داشتند و برای عاملان ورود، توزیع و تولید تجهیزات ماهواره‌ای 10میلیون تومان جریمه تعیین شد.

تولد فرزند چهارم  ممنوع

فرزند اضافه در سال 73 از  تمام امکانات قانونی محروم بود

شیوا پیشگو



سال 72 بود که زمزمه‌های «فرزند کمتر زندگی بهتر» کم‌کم به راه افتاد تا قانونی در مجلس به تصویب رسید مبنی بر اینکه نوزادانی که از 26اردیبهشت همان سال به بعد به دنیا بیایند اگر فرزند چهارم یا پنجم خانواده باشند طبق قانون از کلیه امکانات مقرر شده براساس تعداد فرزندان محروم می‌شوند. ماقبل اجرای این قانون، والدین شاغلی که در مراکز دولتی و بخش‌خصوصی مشغول به‌کار بودند از مزایا و امتیازات مختلف از قبیل مرخصی بارداری زایمان، بیمه، مهدکودک و امثال آنها برخوردار بودند اما با اجرای قانون جدید تنظیم خانواده، به‌ویژه در سال 73 با محدودیت‌های قابل‌ملاحظه‌ای مواجه می‌شدند که خیلی خوشایندشان نبود. مسئولان در آن زمان تبعات روانی این قانون را مؤثرتر از سایر تبعات آن می‌دانستند که همین اتفاق نیز افتاد و به مرور زمان منجر به کوچک شدن خانواده‌ها شد. آن زمان بسیاری از کارشناسان معتقد بودند که کنترل رشد جمعیت تنها از طریق پیشرفت و توسعه جوامع امکان‌پذیر است. بعضی از کشورهای اروپایی در آن زمان با جمعیت پایین‌تر از 5میلیون نفر از یک کشور 100میلیونی از لحاظ اقتصادی، نظامی و امثال اینها بسیار قدرتمندتر بودند و لزوما قدرت از جمعیت زیاد ناشی نمی‌شد.


 283نفر آلوده به ایدز

سال 73آلودگی به اچ‌آی‌وی از طریق فراورده‌های خونی 61.5درصد بود

283نفر در کشور سال73 به ایدز(اچ‌آی‌وی) آلوده شدند که 248نفر زن و 35نفر مرد بودند. طبق آمار این سال، از میان این تعداد 100نفر به بیماری ایذر مبتلا شدند که 92نفر مرد و 8نفر زن بودند که 82نفر آنها (75مرد و 7زن) فوت شدند. از میان مردان متوفی 45نفر از طریق فراورده‌های خونی، 3نفر به‌دلیل مصرف خون آلوده، 4نفر که معتاد تزریقی بودند به‌علت استفاده از سرنگ آلوده و 23نفر از طریق آمیزش به این بیماری مبتلا شده بودند. از میان 7زن متوفی نیز، یک نفر به‌علت استفاده از فراورده‌های خونی، 2نفر از طریق مصرف خون آلوده و 4نفر از طریق آمیزشی دچار ایدز شده بودند.

سال 73آلودگی به ویروس ایدز از طریق فراورده‌های خونی 61.5درصد، از طریق آمیزش 30درصد و از طریق مادران آلوده به نوزادان 1.4درصد را به‌خود اختصاص می‌داد.2.5درصد را نیز معتادان تزریقی از طریق مصرف سرنگ آلوده تشکیل می‌دادند. میانگین سنی این افراد در 71درصد بین 15تا 49بود. در چنین وضعیتی در مراکز بهداشتی و درمانی به‌شدت توصیه می‌شد تا حد امکان فراورده‌های خونی به‌ویژه از نوع تازه و به‌طور مستقیم از شخص به شخص استفاده نشود.