جامعه کرمانشاه در آینه

اسرا رماحی| کرمانشاه- خبرنگار:

بیکاری، فقر و بروز انواع مشکلات و آسیب‌های اجتماعی در استان کرمانشاه اهمیت انجام اقدامات اجتماعی و فعالیت‌های مردمی و مشارکت‌جویانه برای کاهش این مشکلات را بیش از پیش نمایان می‌سازد. موضوعی که در سال‌های اخیر هم مورد توجه مسئولان و دولت بوده است. در این زمینه گفت‌وگوی همشهری را با «علیرضا گودرزی» مدیرکل امور اجتماعی استانداری کرمانشاه در ادامه می‌خوانید. 


چه تعداد سازمان مردم‌نهاد در استان کرمانشاه داریم و هدف‌گذاری و زمینه فعالیت آنها در چه اموری است؟ 

امروزه مسائل جامعه آن‌قدر پیچیده شده که با یک نسخه واحد نمی‌توان مسائل را حل‌وفصل کرد و نیازمند یک خرد جمعی و مشارکت آگاهانه مردم است. بنابراین توسعه پایدار و درون‌زا با استفاده از ظرفیت‌های محلی و کمک آحاد جامعه حاصل می‌شود. در همین زمینه سمن‌ها با تجمیع ظرفیت‌های پراکنده یاری‌رسان دولت در انجام کارهای بزرگند. سال 1392 درمجموع 5هزار سازمان مردم‌نهاد در کل کشور فعالیت داشتند، اما به دلیل بسترسازی خوب دولت تدبیر و امید و اعتقاد به کار جمعی و مشارکت مردم، ‌اکنون نزدیک به 15 هزار سمن در کشور فعالیت می‌کنند. 

سال ۹۲ در استان کرمانشاه ۱۶۵ سمن وجود داشت و در حال حاضر 440 سمن دارای مجوز فعالیت در حوزه‌های مختلف داریم. بیشترین پراکنش مجوزهای صادره متمرکز بر امور اجتماعی است. در سایر بخش‌ها همچون اعتیاد، خانواده، محیط‌زیست و... نیز فعالیت سمن‌ها چشمگیر است. به عنوان مثال 70 سمن زیست‌محیطی در استان فعالیت می‌کنند. بیشترین تأکید و هدف‌گذاری ما این است که زمینه فعالیت سمن‌ها را به سمت تخصصی‌تر شدن سوق دهیم، به‌ عنوان مثال مساله اعتیاد و طلاق را سمن‌های تخصصی پیگیری کنند تا مؤثر باشد. 

چه عواملی در تشدید آسیب‌های اجتماعی استان مؤثر بوده‌اند؟

غبار آسیب‌های اجتماعی حاکم بر کرمانشاه نشأت گرفته از جنگ و مهاجرت‌ از روستا به شهر است. جنگ تحمیلی به خالی‌شدن 4 شهرستان و 400 روستای استان از سکنه منجر شد، این جمعیت در حواشی شهرها سکونت یافتند و حاشیه‌نشینی ایجاد شد و‌ به مسائل اجتماعی دامن زد. از سویی دیگر، بیکاری نیز به بروز آسیب‌های اجتماعی دامن می‌زند اما این نکته ضروری است که رسانه‌ها ضمن بیان واقعیت، نباید در ارائه آمارها و بیان مسائل اجتماعی استان سیاه‌نمایی کنند، چراکه استان ما برای تحول و تغییر در ابعاد مختلف نیازمند آرامش و بهبود فضای کسب‌وکار و ورود سرمایه‌ است و سیاه‌نمایی باعث فراری دادن سرمایه‌گذاران از استان می‌شود. 

از اقدامات دفتر امور اجتماعی در زمینه کاهش آسیب‌های اجتماعی استان بگویید.
 
برونداد مسائل اجتماعی در سال ۹۶ نشان از آن دارد که امور اجتماعی استانداری کرمانشاه اقدامات خوبی در زمینه کاهش آسیب‌های اجتماعی انجام داده‌ است، سال گذشته 9/13درصد کاهش آمار خودکشی منجر به فوت در استان داشتیم، این در حالی بود که زلزله 21 آبان 1396 کل ساختار استان را با تمام ابعاد در هم ریخت و انتظار می‌رفت با وقوع این زلزله رفتارهای پُرخطر در جامعه زیاد شود اما کاهش 9/13درصدی خودکشی منجر به فوت در استان یک موفقیت بود. 

در زمینه طلاق نیز 7/0درصد کاهش داشتیم. نرخ بیکاری در استان کرمانشاه در پاییز امسال نسبت به سال گذشته 9/6 درصد کاهش داشته است. این آمار بدین معناست که اقدامات خوبی در استان انجام شده است و بیان این مسائل شرایط حضور سرمایه‌گذار را در استان فراهم می‌کند. 

در زمینه پرونده‌های قضایی، استان کرمانشاه در سال 95 تعداد 94 هزار فقره پرونده قضایی ثبت شده در سامانه داشت و در سال 96 این رقم به 74 هزار پرونده رسید که یعنی 22 هزار پرونده کاهش داشتیم و بیانگر عملکرد خوب دستگاه‌های مرتبط، سمن‌ها و کارهای فرهنگی و اجتماعی مثبت در استان است. فقط دفتر امور اجتماعی با کمک دستگاه‌های اجرایی و سمن‌ها نزدیک به هزار برنامه متنوع با یک میلیارد تومان اعتبار فوق‌العاده در سال 96 در استان اجرا کرد و ‌اکنون دورافتاده‌ترین روستاهای استان از خدمات اجتماعی بهره‌مندند. 

‌جذب اعتبارات برای مسائل و آسیب‌های اجتماعی استان چه وضعی دارد؟

2 سال است که مسائل اجتماعی خوب دیده می‌شود، سال گذشته 200 میلیارد تومان اعتبار برای حوزه آسیب‌های اجتماعی در کشور تخصیص یافت و امسال این میزان دوبرابر شد و با نگاه ویژه دولت تدبیر و امید، 400 میلیارد تومان اعتبار برای مسائل اجتماعی لحاظ شد. از این میزان استان کرمانشاه هم سهم خوبی دریافت کرده است که در قالب تقسیم کار ملی، اعتبارات تسهیلگری توسعه اجتماع‌محور، اعتبارات طرح‌های فوق‌العاده، اعتبارات مناطق حاد و بحرانی و اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای به استان اختصاص یافت. 

سال گذشته 2 میلیارد تومان برای راه‌اندازی 5 دفتر تسهیلگری در 10 محله حاشیه‌نشین در استان هزینه شد. در اقدامی دیگر، 680 میلیون تومان اعتبار از محل طرح‌های فوق‌العاده به کمک سمن‌های استان با کمک آموزش و... هزینه شد. با توجه به اجرای طرح تقسیم کار ملی در حوزه مسائل اجتماعی در کشور، سال گذشته وزارت کشور بیش از ۲میلیارد تومان اعتبار به صورت وزارتخانه‌ای به 9 دستگاه دولتی پرداخت کرد که ما ناظر پروژه‌های این دستگاه‌ها بودیم. 

در سال جاری اعتبارات خوبی از محل تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در استان نیز داشتیم و خوشبختانه کرمانشاه با جذب 8 میلیارد و 429 میلیون تومان اعتبار استان اول در جذب اعتبار شد. این اعتبار با برنامه‌‌ریزی دفتر اجتماعی مستقیم به چند دستگاه دولتی همچون آموزش و پرورش شهرداری، ورزش و جوانان، بهزیستی، ناجا، علوم پزشکی، کانون پرورش فکری و... برای خرید تجهیزات و امکانات با هدف بهسازی مناطق حاشیه‌نشین استان داده شده است. 

ما به همراه استاندار و‌ معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استان نگاه ویژه‌ای به حوزه آموزش و پرورش به عنوان یک نهاد مؤثر در پیشگیری از آسیب‌ها داشته‌ایم، زیرا پیشگیری بهتر از درمان است و معتقدیم تخصیص اعتبار برای آموزش و پرورش در حقیقت سرمایه‌گذاری برای آینده محسوب می‌شود. در همین زمینه 3 میلیارد و 700 میلیون تومان اعتبار صرف تجهیز و هوشمندسازی 80 کلاس درس و خرید امکانات ورزشی و آسفالت و رنگ‌آمیزی و... در مناطق حاشیه‌ای استان شد. همچنین یک میلیارد و 560 میلیون تومان اعتبار برای ساخت زمین‌های فوتبال فنس‌کشی شده روباز در مناطق حاشیه‌نشین و روستاهای کم‌برخوردار در راستای ایجاد نشاط، به ورزش و جوانان اختصاص داده شد. در زمینه مبلمان شهری و جمع‌آوری زباله در مناطق حاشیه‌نشین 2 میلیارد و 300 میلیون تومان به شهرداری دادیم، 320 میلیون تومان بابت راه‌اندازی 6 دفتر اورژانس اجتماعی در 6 منطقه حاشیه‌نشین کرمانشاه به بهزیستی تخصیص یافت. 120 میلیون تومان هم به ناجا برای استقرار کانکس در محلات حاشیه‌ای دادیم و اعتباراتی نیز برای مسائل مداخله‌ای به علوم پزشکی داده شد و این اعتبارات تحولی در حوزه مسائل اجتماعی استان ایجاد می‌کند. این‌ها گوشه‌ای از اقداماتی است که امیدواریم منجر به کاهش غبار آسیب‌های اجتماعی از چهره این استان شود. 


مشکلات بافت‌های حاشیه‌ای کرمانشاه 

«علیرضا گودرزی» مدیرکل امور اجتماعی استانداری کرمانشاه  گفت: 2هزار و 228هکتار از مساحت شهری استان کرمانشاه نیازمند توجه ویژه است. 411 هزار نفر در مناطق مسأله‌دار (بافت فرسوده، بافت تاریخی، حاشیه یا سکونتگاه‌های غیررسمی) استان سکونت دارند که تقریباً یک‌چهارم جمعیت استان را شامل می‌شود. ما 13 منطقه حاشیه‌نشین یا سکونتگاه غیررسمی در شهر کرمانشاه داریم که ۲۲۷ هزار نفر در آنها سکونت دارند. معتقدیم در جمهوری اسلامی ایران همه شهروندان باید به مساوات از امکانات شایسته‌ای برخوردار شوند و شهروند درجه یک و دو نداریم.

همچنین اعتباراتی از محل مشارکت‌ مردمی به سمن‌ها اختصاص یافته است که در این مناطق به اجرای برنامه‌های متنوع در مسائل اجتماعی و فرهنگی بپردازند. بر اساس برنامه ششم توسعه، در پایان هر سال باید 10 درصد از مناطق حاشیه‌نشین ما کم شود، در این زمینه ۵ دفتر تسهیلگری در 10 محله حاشیه‌نشین کرمانشاه راه‌اندازی شده است و جزو استان‌های برتر در این زمینه هستیم. در حال برنامه‌ریزی هستیم تا 4 دفتر تسهیلگری در سرپل ذهاب، اسلام‌آباد غرب، هرسین و دولت‌آباد کرمانشاه راه‌اندازی شود و اعتبار لازم برای این مهم جذب شده است. دفاتر تسهیلگری در قالب 3 مرحله و 7 گام کار شناسایی و توانمندسازی محلات را با مشارکت اجتماعی مردم در دستور کار دارند. در حال حاضر اطلاعات جامع و کاملی از محلات داریم و تمام مقالات سرشماری شده است.

 

چرا توسعه کرمانشاه با چالش مواجه است؟ 

پاسخ گودرزی، مدیرکل امور اجتماعی استانداری به این سوال همشهری را در ادامه می‌خوانید

برای توسعه هر منطقه نیازمند فاکتورهای متعدد هستیم. در توسعه پایدار سرمایه 13درصد، نیروی انسانی 60 درصد و سایر موارد ۲۷درصد در تحقق توسعه 
نقش دارند.  کرمانشاه استانی ثروتمند و قدرتمند از نظر سرمایه انسانی و فرهنگی است و آثار جهانی و ملی و محلی بسیاری داریم، اورامانات زیبا را با آن اکوتوریسم زیبا داریم که زمینه اشتغال‌زایی بی‌شماری دارد، راه کربلا از کنگاور تا خسروی ظرفیت ایجاد 40 هزار شغل را دارد و باید از این ظرفیت
 استفاده شود.  در برخی معادن مانند قیر در کشور ظرفیت بی‌نظیری داریم اما متأسفانه خام‌فروشی می‌شود. همچنین بیش از 370 کیلومتر مرز مشترک با عراق داریم و ظرفیت‌‌های استان در بازسازی شهرهای عراق و اقتصاد این کشور می‌تواند به‌کارگرفته شود که در نهایت منجر به تحول مثبت در استان می‌شود. اما از این مسأله نباید غافل شد که جنگ تحمیلی در کرمانشاه آغاز شد و پایان یافت. این استان در 8 سال دفاع مقدس آماج موشک‌باران و حملات رژیم بعث قرار گرفت؛ زمانی که استان‌های دیگر مشغول ساخت‌وساز و تقویت و توسعه زیرساخت‌های خود بودند، کرمانشاه درگیر خدمات‌رسانی به رزمندگان و نبرد در خط مقدم جبهه بود. البته نباید این امر بهانه‌ای برای غفلت از فرصت‌های موجود شود و باید تلاش کنیم مسیر توسعه را به پیش ببریم، زیرا بستر لازم برای آن وجود دارد.