دکتر مردان حیدری/ جامعهشناس:
شهر عرصه ارتباط ما انسانها با هم است. پیرایش این عرصه از ترافیک و آلودگی هوا، زیست اجتماعی ما را دلنشینتر میکند. شهر انسانمحور با توسعه حملونقل همگانی و تغییر شیوههای تردد، تحقق مییابد. این مهم با ایجاد قواعد مناسب امکانپذیر است. قواعد اجتماعی برآمده از جنبه اجتماعی زیست انسانهاست. بدون لحاظ این جنبه، زندگی شهروندان مفهوم درست خود را از دست میدهد و شهر بدل به میدان مبارزه برای کسب منافع بیشتر میشود. محورهای اصلی قواعد تازه در حوزه حملونقل همگانی شامل موارد زیر است:
1- روانسازی ترافیک 2- کاهش آلودگی هوا 3- توزیع عادلانه و همگانی خدمات شهری در این حوزه 4- توسعه حملونقل همگانی.
معاونت حملونقل و شهرداری تهران قصد دارد با تغییر در قواعد پیشین گامی به پیش برای بهبود وضعیت محورهای اصلی مورد اشاره جهت ایجاد شهری دلپذیرتر بردارد. تغییرات جدید بهصورت زیر قابل بیان است: روانسازی ترافیک: روزانه 20میلیون ساعت وقت در ترافیک تلف میشود. با تغییر رویکرد نسبت به ساعات اوج (در قواعد جدید ساعات اوج صبح و عصر نیز دارای ضرایب متفاوتی هستند) و غیر اوج هزینه عوارض متکثر میشود و شهروندان به سمت تردد در ساعات غیر اوج میل میکنند که این موضوع به روانسازی ترافیک کمک میکند.
کاهش آلودگی هوا: تخمین مرگ 4810نفر از شهروندان تهرانی در سال بر اثر آلودگی هوا بسیار نگرانکننده است. هر چند محدوده طرح ترافیک تأثیر بالایی در کاهش و افزایش حجم آلودگی هوای تهران ندارد و کاهش آلودگی هوا مستلزم لحاظ جنبههای مختلفی است اما در قواعد جدید با حذف سهمیهها و تعیین سقف تردد خودرو میتوان به کاهش آلودگی هوا امیدوار بود. حذف سهمیهها، امکان کنترل کیفی خودروهایی را که بدون هیچ محدودیتی به محدوده وارد میشوند، ایجاد میکند. تعیین سقف تردد که با درنظر گرفتن سطح آلایندهها قابل تغییر است نیز به کاهش آلودگی هوا کمک میکند.
توزیع عادلانه و همگانی خدمات شهری: 441مرکز از آرم طرح ترافیک استفاده انحصاری دارند. انحصار استفاده از محدوده طرح بدون محدودیت در ساعات اوج و کنترل کیفی خودرو، احساس ناعدالتی اجتماعی را به جامعه منتقل میکند. شکستن این انحصار سبب افزایش سرمایه اجتماعی در شهر میشود و افزایش سرمایه اجتماعی سبب شکلگیری شهری بهنجارتر میشود.
توسعه حملونقل همگانی: برآوردها حاکی از آن است که با اجرای قواعد جدید، درآمد شهرداری افزایش نخواهد یافت، بلکه کاهش نیز مییابد اما توسعه حملونقل همگانی در هر صورت در دستور کار شهرداری است. درآمدهای حاصل از حذف رانتها و انحصارشکنیها بیتردید در بخش حملونقل همگانی صرف میشود. امید میرود که با اجرای این مهم، شهری زیباتر و پیشرفتهتر داشته باشیم.