گزارش
62درصد‌خودروهای‌نوی تهران‌آلاینده هستند
تخریب کاتالیست، تصادف، کیفیت نازل خودرو و مصرف سوخت غیراستاندارد ازجمله عوامل آلایندگی خودروهای جدید هستند
سیدمحمد فخار/خبر‌نگار
یک‌سوم آلودگی هوای امسال تهران طی 17روز اخیر رخ داده است. سلطه بی‌چون و چرای وسایل نقلیه بر معابر شهری هر سال در پایتخت بیشتر می‌شود و این تمرکز وقتی خود را نشان می‌دهد که هوای شهر، چند ساعتی پایدار می‌ماند. به همین راحتی انبوهی از ذرات معلق در هوای شهر باقی می‌مانند و با هوای خفه‌کننده، کیفیت تولید وسایل نقلیه را به ریه شهروندان می‌نشانند. براساس قانون هوای پاک مصوبه اردیبهشت 97مجلس، خودروهای بالای 4سال موظف به گرفتن معاینه فنی هستند و به‌اصطلاح قانونگذار، خودروی نو خوانده می‌شوند؛ درحالی‌که در سال‌جاری از ۱۱۰ هزار خودروی مراجعه‌کننده به مراکز معاینه فنی که کمتر از ۴سال از تولید آنها گذشته تنها۴۲ هزار خودرو یعنی ۳۸درصد توانسته‌اند از تست آلایندگی با موفقیت عبور کنند و 62درصد خودروهای نو آلاینده هستند.
مزیت معاینه فنی برتر
نواب حسینی‌منش، مدیرعامل ستاد معاینه فنی شهرداری تهران که از نزدیک با روند بررسی خودروهای تهران آشناست به همشهری می‌گوید: مراجعه خودروهای نو برای دریافت معاینه فنی برتر و گرفتن تخفیف تردد در طرح ترافیک بوده و رانندگان این خودروها برای آنکه بتوانند از تخفیف ۲۰ درصدی معاینه فنی برتر طرح ترافیک جدید استفاده کنند برای دریافت معاینه فنی برتر به مراکز معاینه فنی مراجعه کردند. آنگونه که حسینی‌منش خبر داده، کاتالیست که حداقل باید 3سال گارانتی داشته باشد استاندارد ملی ندارد و تولیدکنندگان نیز هر چه دل‌شان می‌خواهد به‌عنوان کاتالیست روی خودرو نصب می‌کنند. البته سازمان محیط‌زیست در مورد وضعیت نامطلوب کاتالیست‌ها به وزارت صنعت، معدن و تجارت نامه نوشته و مدارک خود را ارسال کرده اما جواب سربالا شنیده است و خودروسازان نسبت به رفع این عیب اقدامی انجام نداده‌اند. مدیرعامل ستاد معاینه فنی شهرداری تهران تأکید کرد: حالا که خودروساز توجهی به آلایندگی قطعات تولیدی خود ندارد بهتر است که شهروندان تا زمانی که گارانتی کاتالیست آنها به پایان نرسیده است به‌صورت داوطلبانه به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند تا اگر در تست‌های معاینه فنی مشخص شد که کاتالیست دارای عیوبی است تا زمانی که گارانتی آن به پایان نرسیده است خودروساز براساس قانون نسبت به تعمیر یا تعویض قطعه اقدام کند؛ در غیراین صورت شهروندان باید ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان بابت خرید کاتالیست از جیب‌شان هزینه کنند.
معاینه مسافرکش‌های شخصی
طبق قانون معاینه فنی تاکسی‌های شهری به‌علت متوسط تردد روزانه 200کیلومتر، موظف به گرفتن معاینه فنی هر 3ماه یک‌بار هستند. خودروهای شخصی هم به این علت باید سالی یک‌بار معاینه بگیرند که تردد روزانه آنها میانگین 10تا 15کیلومتر است. حال این نکته باید درنظر گرفته شود که آیا مسافرکش‌های شخصی که همپای تاکسی‌ها در جای‌جای تهران تردد می‌کنند هم باید سالانه معاینه بگیرند؟ قانون معاینه فنی که آخرین نسخه آن همین امسال بیرون آمده، هیچ نکته‌ای در این‌باره اعلام نکرده تا مسافرکش‌های شخصی به کل از دید قانون مغفول بمانند.
جریمه‌سنگین برای کاتالیست معیوب
خودروها وقتی در فضای شهری تردد می‌کنند، با متغیرهای زیادی روبه‌رو هستند که می‌توانند شرایط خودرو را دگرگون کنند. سیروس عسکری، کارشناس صنعت خودرو در این‌باره به همشهری می‌گوید: وقتی شما با سرعت متوسط از خیابانی عبور می‌کنید که انواع چاله‌ها و ناهمواری‌ها دارد، به راحتی محور خودرو با خطر مواجه می‌شود و لغزش از محور رخ می‌دهد و با شدت یافتن این لغزش، خطرات جدی برای خودرو پدید می‌آید که از خطر تصادف و بریدن فرمان تا افزایش مصرف سوخت را شامل می‌شود. عسکری در ذکر عوامل دخیل در آلایندگی خودروهای زیر 4سال می‌گوید: پس از کیفیت نازل خودرو، تصادف، عدم‌تنظیم دوره‌ای موتور، کارکرد بالا، مصرف سوخت غیراستاندارد جاده‌ای و عدم‌تعویض زمانبندی شده فیلترهای سوخت و هوای خودرو هر کدام به تنهایی می‌توانند در چرخه کارکرد موتور خودرو مشکلات جدی پدید آورند و این موجب برهم خوردن چرخه مصرف بنزین و به تبع آن، افزایش آلایندگی خودروها می‌شود.
مهم‌ترین قطعه تضمین‌کننده عدم‌آلایندگی خودرو نیز کاتالیست است که عمر 70تا 90هزار کیلومتری دارد و به فرض واقعی بودن قطعه نصب شده در کارخانه، می‌تواند در یک تعمیرگاه با چند ضربه مکانیک، تخریب شود و نمونه‌هایی از خودروهای کمتر از هزار کیلومتر در تهران داریم که کاتالیست‌شان تخریب شده که خطری بسیار جدی محسوب می‌شوند. در کشورهای اروپایی که محیط‌زیست برایشان اهمیت بالایی دارد، نظارت بر معاینه فنی انجام شده نیز در بزرگراه‌ها انجام می‌شود و اگر خودروی دارای معاینه فنی، حتی با کیلومتراژ کم، کاتالیست سالمی نداشته باشد، با جریمه‌های چند هزار یورویی نقره‌داغ می‌شود.
روزی 2تن آلودگی جدید
هر روز 1200دستگاه خودروی نو به خیابان‌های تهران اضافه می‌شوند. با این سرعت رشد اگر تهران امروز هیچ خودرویی هم نداشته باشد، ظرف 26ماه ظرفیت معابر شهر از خودرو پر خواهد شد. تهران براساس کارشناسی‌ها برای 970هزار خودرو ظرفیت دارد اما هم‌اکنون بالغ بر 4میلیون خودرو در آن تردد می‌کنند و سالانه 440هزار خودروی جدید هم به این حجم افزوده می‌شود. در مقابل هیچ خودروی فرسوده‌ای از رده خارج نمی‌شود تا شرایط هوایی شهر هر روز وخیم و وخیم‌تر شود. اگر همه خودروهای جدید استاندارد یورو4 داشته باشند، هر روز 108تن ذرات معلق در تهران پخش می‌کنند و این عدد هر روز با 1200خودروی جدید، 2تن اضافه می‌شود.
