تهدید بخاری‌های نفتی در کلاس‌های درس

سیدامیرحسین عظیمی |   خبرنگار:

یکتا میرشکار، مونا خسروپرست، صبا عربی و مریم نوکندی کودکانی که به دلیل کمبود زیرساخت‌های آموزشی در محروم‌ترین استان سوختند و آسمانی شدند. اما این حادثه که صبح روز سه‌شنبه (27 آذر 97)، فاجعه‌ای دیگر را در زاهدان رقم زد و این 4 کودک 6 ساله را که در آتش بخاری نفتی غیراستاندارد این مدرسه گرفتار کرد، هرگز از یاد نخواهد نرفت. 

سیستان و بلوچستان محروم‌ترین استان آموزشی ایران و رکورددار کمترین فضای آموزشی، بیشترین مدارس تخریبی و ناامن و صدالبته دارای غیر‌استانداردترین وسایل گرمایشی در میان 31 استان ایران است؛ بنابراین فاجعه مدرسه اسوه حسنه زخمی است کهنه که سر باز کرده است. 

وسایل گرمایشی غیراستاندارد و کلاس‌های آموزشی تخریبی دو معضل سیستان و بلوچستان است که تقریباً هر سال فاجعه می‌آفریند. فاجعه سه‌شنبه گذشته پیش‌دبستانی دخترانه زاهدان سومین فاجعه آموزشی در دو سال اخیر و دومین فاجعه از نوع سوختگی در 7 سال اخیر است؛ زیرا 4 آبان‌ماه 90، خوابگاه دبیرستان دانشگاه دریانوردی چابهار آتش گرفت و دانش‌آموزان جمال رئیسی، قنبر قریب، فرشید درزاده، قاسم حیرتی و برهان‌الدین بلیده‌ای آسمانی شدند. 

2سال پیش نیز در 14 شهریورماه 95، فریبا چاردیواری 6 ساله هنگامی که با ذوق و شوق همراه خواهر بزرگ‌ترش شیوا، برای اولین بار به مدرسه‌ شهید مفتح روستای بجاربازار از توابع چابهار می‌رفت تا در مقطع پیش‌دبستانی ثبت‌نام کند، هنگام ورود به یکی‌از صدها مدرسه تخریبی سیستان و بلوچستان زیر آوار ماند و آسمانی شد. 
چندماه قبل‌تر از آن، 16 فروردین 95، این بار یک معلم فداکار به نام «حمید‌رضا ‌کنگوزهی» در یکی‌ دیگر از صدها مدارس تخریبی سیستان و بلوچستان در روستای نوکجو نزدیک به مرز پاکستان از توابع شهرستان خاش، هنگامی که متوجه ریزش دیواری شد که 3 دانش‌آموزش زیر آن ایستاده بودند بی‌درنگ خود را به آنها رساند و سپر سه ‌دانش‌آموز خود شد و آسمانی شد. 
این‌ها نمونه‌هایی است که سیستان و بلوچستان محروم‌ترین استان آموزشی ایران بارها فاجعه‌هایی مشابه آن را دیده است. 


استفاده بسیار از بخاری‌های نفتی غیراستاندارد 

مدیر کل توسعه، نوسازی و تجهیز مدارس سیستان و بلوچستان می‌گوید: سیستان و بلوچستان پایین‌ترین سرانه فضای آموزشی را در کشور دارد؛ چراکه متوسط زیربنای فضای آموزشی در کشور 34/5 متر‌ مربع و در سیستان و بلوچستان 11/3 متر‌ مربع است. 
 «علیرضا راشکی» می‌افزاید: برای رسیدن فضاهای آموزشی سیستان و بلوچستان به متوسط کشوری نیازمند ساخت افزون بر ۱۱ هزار کلاس درس جدید با زیربنای یک‌میلیون متر‌ مربع فضای آموزشی هستیم. این در حالی است که همین حالا هم از ۱۸ هزار و ۹۳۴ کلاس درسی که در سیستان و بلوچستان وجود دارد، 10 هزار کلاس درس تخریبی و ناامن است. 6۱۸۱ مورد از آن‌ها تخریبی هستند و نیازمند تخریب کامل و بازسازی، و 4۳۵۸ مورد آن نیز نیازمند مقاوم‌سازی‌اند. 
وی با بیان این‌که سیستان و بلوچستان تنها استان بی‌گاز ایران است، می‌گوید: علاوه ‌بر کلاس‌های تخریبی، به‌سبب عدم گازرسانی‌، غیر‌استانداردترین وسایل گرمایشی را در مدارسش دارد. تقریباً در همه مدارس سیستان و بلوچستان از بخاری‌های نفتی استفاده می‌شود. 


بخاری‌های غیراستاندارد تقریباً هر روز آتش می‌گیرند

هرچند مدیر و مربی مدرسه اسوه حسنه زاهدان به‌ دلیل آنچه سهل‌انگاری در رعایت اصول ایمنی اعلام شد، به دستور مرجع قضایی بازداشت شدند و خود مدرسه هم لغو مجوز و پلمب شد، هنوز بیش از 17 هزار کلاس درس سیستان و بلوچستان در مدارس از بخاری نفتی غیراستاندارد استفاده می‌کنند؛ بخاری‌هایی که هر لحظه امکان آتش‌سوزی دارند. 

یک معلم مدرسه در سیستان و بلوچستان می‌گوید: بخاری‌های نفتی چکه‌ای در بیشتر کلاس‌های درس در سیستان و بلوچستان وجود دارد که از آن‌ها برای گرمایش استفاده می‌شود. برای پرکردن مخازن این بخاری‌ها به نفت نیاز است، اما باید بخاری کاملاً خنک و سرد شود تا سپس بتوان آن را با نفت پر کرد، در غیر این صورت بخاری آتش می‌گیرد. 

 «محمد نورازهی» که در دبستان مفتح ایرانشهر مشغول به تدریس است، می‌افزاید: زمانی که نفت بخاری تمام می‌شود، معلم‌ها یا باید بگذارند بخاری کاملاً خنک شود که در این صورت دانش‌آموزان مجبور می‌شوند سرما را تحمل کنند یا خطر را به جان بخرند و بخاری را از نفت پر کنند؛ خیلی اتفاق افتاده که هنگام روشن کردن بخاری با نفت‌، بخاری آتش گرفته یا چند دقیقه بعد احیاناً هنگام جا‌به‌جایی یا برخورد یک دانش‌آموز به آن دچار حریق شده ‌است. 

وی می‌گوید: آنچه در مدرسه اسوه حسنه زاهدان اتفاق افتاد تقریباً هر روز در مدارس سیستان و بلوچستان تکرار می‌شود. با این تفاوت که در آن‌ها معلم‌‌ها زود اقدام و بخاری‌ آتش‌گرفته را خاموش‌ می‌کنند. به نوعی با سرعت عمل از فاجعه جلوگیری می‌شود. 

نورازهی می‌گوید: پارسال یکی از دانش‌آموزان کلاس‌های هم‌جوار من، دستش به بخاری خورد، بخاری دچار حریق شد و دستش به شدت سوخت، اما معلم زود به دادش رسید و نجاتش داد. 
در پی فاجعه مدرسه اسوه حسنه زاهدان فاست که تمامی مدارس پیش‌دبستانی و دبستان سیستان و بلوچستان را مجهز به وسایل گرمایشی استاندارد می‌کند، تجهیزی که هرچند اگر به‌طور کامل هم انجام شود، فقط برای مدارس دبستانی و پیش‌دبستانی است و هنوز مدارس راهنمایی و دبیرستان‌هایی نیز هستند که معلمان با ترس از آتش بخاری‌ها نسل آینده ایران را تربیت می‌کنند.