محسن تولایی| خبرنگار
فروردین : درآمد نفت ایران بالا رفته و نگرانیها از شکلگیری یک طبقه مرفه جدید خارج از بازار است. آیتاللهموسویاردبیلی دادستان کل انقلاب از محاکمه سران حزب توده به اتهام جاسوسی و تخریب میگوید. در یک بمبگذاری انتحاری با خودرو سفارت آمریکا در بیروت لبنان منفجر و ایران متهم میشود. ماجرایی که تا دهه 90 بهانه آمریکاییها شد تا به اموال بلوکه شده ایران دستبرد بزنند.
اردیبهشت: حملات موشکی و هوایی عراق به مناطق مسکونی در سال62 به اوج خود میرسد. دزفول با موشکهای 9متری اسکادبی ساخت شوروی به خاک و خون کشیده میشود. کلیه اعضای کمیته مرکزی حزب توده به اتهام جاسوسی، خیانت و توطئه براندازی در تمام استانهای کشور دستگیر میشوند. در شبکه یک تلویزیون اعترافات نورالدین کیانوری دبیرکل این حزب و محمود اعتمادزاده مترجم معروف ادبیات با امضای م.ابهآذین بهعنوان یکی از اعضای رده بالای حزب پخش میشود. کیانوری اعتراف میکند که «مسائلی از قبیل مسائل مربوط به نظامی و سیاسی در گزارشات ما به طرف شوروی داده میشد.» این پایان راه 42ساله حزب توده در ایران بود. حزب جمهوری اسلامی نخستین کنگره خود را در اینماه برگزار میکند.
خرداد: محمد بروجردی از بنیانگذاران سپاه و فرماندهان نظامی کردستان و دیگر همراهانش با انفجار مین در مسیر جاده مهاباد به نقده به شهادت میرسند. محمدباقر حکیم، سخنگوی مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در سخنان پیش از خطبههای نمازجمعه تهران خبر از شهادت 6عضو خانواده آیتالله حکیم توسط رژیم صدام میدهد. تاریخ این اتفاق 23اردیبهشت بوده است.
تیر: امام خمینی(ره) احکام 3عضو جدید فقهای شورای نگهبان را به نام آیات محمدی گیلانی، امام کاشانی و مؤمن میزنند. میرحسین موسوی نخستوزیر از تصویب نخستین برنامه 5ساله کشور در جلسه هیأت دولت خبر میدهد. نخستین مجلس خبرگان رهبری با پیام امام خمینی(ره) آغاز بهکار میکند. آیتالله مشکینی با 45رأی و آیتالله هاشمیرفسنجانی با 38رأی بهترتیب بهعنوان رئیس و نایبرئیس خبرگان انتخاب میشوند.
مرداد: فشارهای بینالمللی علیه ایران تشدید میشود. عربستان سعودی جلوی سفر حجاج ایرانی را بهعلت طرح شعارهای خاص در مراسم برائت از مشرکین میگیرد. سیدمحمد خاتمی وزیر وقت فرهنگ در نامه به وزیران اطلاعات و حج کشورهای اسلامی مینویسد چرا دولت عربستان تحمل شنیدن شعار مرگ بر اسرائیل را نداشته باشد؟ عربستان درنهایت کوتاه میآید و 100هزار زائر، آماده اعزام به سرزمین وحی میشوند. صادرات نفت ایران نیز با تهدید قدرتها مواجه میشود.
شهریور: ارتش و سپاه در سالگرد آغاز جنگ تحمیلی اطلاعیه مشترک میدهند که جنگ را تا پیروزی نهایی ادامه خواهیم داد. یک فروند هواپیمای بوئینگ 727شرکت هواپیمایی ایرفرانس که از وین عازم پاریس بود ربوده میشود. ربایندگان لبنانی، هواپیما و حدود نیمی از مسافران را به فرودگاه مهرآباد میرسانند و خواسته خودشان را تغییر موضع سیاسی و نظامی فرانسه در زمینه کمکهای نظامی به رژیمهای عراق، لبنان و چاد اعلام و درنهایت گروگانها را آزاد میکنند.
مهر: فرانسه جنگندههای سوپراتاندار در اختیار عراق قرار میدهد. آیتالله هاشمیرفسنجانی در واکنش به افزایش حمایت غرب از رژیم صدام حسین و ارسال کمکهای نظامی به دشمن در خطبههای نمازجمعه تهران میگوید: «اگر لازم شود میتوانیم با هزار رزمنده جانفدا تنگه هرمز را ببندیم». آیتالله خامنهای رئیسجمهور نیز در دیدار با سفرا و کارداران کشورهای خارجی مقیم تهران تذکر میدهند: «ما نمیتوانیم تحمل کنیم که همیشه کشتیهای پر از سلاح و مهمات از تنگه هرمز عبور کند و به برخی از بنادر خلیجفارس برسد و در خدمت جنگ برای عراقیها قرار بگیرد». اعترافات 18تن از سران حزب منحله توده در یک میزگرد منتشر میشود. آنها میگویند ارسال سلاح از طرف شوروی به عراق بهطور دائم در جریان بوده است.
آبان: پس از انفجار سفارت آمریکا، این بار مقر تفنگداران دریایی ایالات متحده در حمله انتحاری 2کامیون حامل مواد منفجره در بیروت منفجر میشود. این آغاز یک مناقشهدنبالهدار تا بیش از 3دهه آینده میان ایران و آمریکاست. روز اول اردیبهشتماه سال95دیوان عالی آمریکا حکم داد حدود 2میلیارد دلار از داراییهای بلوکه شده ایران باید به خانوادههای قربانیان آمریکاییای که در بمبگذاری سال 1983در مقر تفنگداران آمریکایی در بیروت و دیگر حملات منسوب به ایران کشته شدند، پرداخت شود.
آذر: محاکمه نورالدین کیانوری، ناخدا بهرام افضلی فرمانده پیشین نیروی دریایی و چند تن دیگر از سران حزب توده توسط حجتالاسلام محمد محمدیریشهری در دادگاه انقلاب اسلامی ارتش آغاز میشود. در اعترافات عنوان میشود حزب توده قصد داشت در ایران فاجعه بیافریند و وضعی نظیر افغانستان ایجاد کند. آیت الله منتظری از منزویشدن افراد خوب و مفید به علت انگزدن آدمهای تندرو انتقاد میکند؛ امام هشدارهایی درباره گزارشهای نادرست برخی سلطنتطلبها نزد برخی آقایان میدهند. بیت آیتالله مورد انتقاد است.
دی: آیتالله منتظری در ملاقات خود با آیتالله هاشمیرفسنجانی که در قم صورت میگیرد از اینکه بیت و اطرافیانش مورد انتقاد و سوءظن قرار گرفتهاند، ناراحت است؛ از فشاری هم که سپاه علیه روحانیون بیدار وارد کرده انتقاد میکند. وی در دیدار با واحد اطلاعات سپاه و انجمنهای اسلامی میگوید: «با روشهای اسلامی و برخوردهای عاقلانه میتوانید حتی افراد ضدانقلاب را هم مجذوب اسلام و انقلاب کنید».
بهمن: احکام دهها نفر از اعضای شاخه نظامی حزب منحل شده توده اعلام میشود؛ حبسهای ابد و چنددهساله به آنها داده میشود. محاکمه دهها نفر دیگر از اعضای حزب توده نیز در شهرهای دیگر کشور آغاز میشود. هجدهم بهمن ارتشبد غلامعلی اویسی، فرماندار نظامی تهران در جریان انقلاب اسلامی و عامل کشتار 17شهریور تهران، همراه با برادرش در پاریس ترور میشوند.
اسفند: عملیات خیبر در منطقه هورالهویزه آغاز و به تصرف جزایر مجنون منجر میشود. این عملیات روحیه نبرد در ادامه جنگ تحمیلی را تقویت میکند. محمدابراهیم همت فرمانده لشکر 27محمد رسولالله در این منطقه عملیاتی به شهادت میرسد. فروردین سال بعد انتخابات مجلس دوم پیش رو است و امام خمینی در سخنانی خطاب به کسانی که دخالت در سیاست و انتخابات را تنها حق مجتهدین اعلام کرده بودند میگویند: «آن وقت شیطنت این بود که سیاست از مذهب خارج است و بسیار ضرر به ما زدند. حالا میگویند که سیاست حق مجتهدین است یعنی، در امور سیاسی در ایران 500نفر دخالت کنند، باقیشان بروند سراغ کارشان. یعنی مردم بروند سراغ کارشان، هیچ کار به مسائل اجتماعی نداشته باشند، و چند نفر پیرمرد ملّا بیایند دخالت بکنند. این از آن توطئه سابق بدتر است برای ایران».
روزشمار انقلاب اسلامی 1362
هجوم موشکی به دزفول
در همینه زمینه :