کلاهی برای زندگی

شیرین شفیعی| اصفهان- خبرنگار:


سوار بر ارابه‌های مرگ در خیابان‌های اصفهان می‌تازند؛ موتورسوارانی که 80 درصدشان به قانون استفاده از کلاه ایمنی و حتی رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی پایبند نیستند و یا حداقل تا همین چند وقت پیش نبودند.

بیش از یک میلیون و 300 هزار موتورسیکلت در استان شماره‌گذاری شده است، بدون این‌که حتی یک‌سوم راکبان این وسایل نقلیه ارزان و پرطرفدار، قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی برای رفت و آمد در خیابان‌ها را آموخته باشند، گواهی‌نامه داشته باشند یا خودشان را مجبور به رعایت آن بدانند.

نگاهی سرانگشتی به آمارها نشان می‌دهد که اصفهان تا همین چند ماه پیش، رکورددار مرگ و میر ناشی از تصادف موتورسواران در کشور بود. این هشدار جدی در سال‌های گذشته بارها از سوی پلیس ملی و محلی اعلام شده و حکایت از این حقیقت تلخ دارد که در بیشتر نقاط کشور، سهم موتورسیکلت در تصادفات منجر به فوت زیر 25 درصد است، اما در اصفهان این آمار در تابستان امسال به 56 درصد هم رسید.


یک گام فاصله بین مرگ و زندگی

اعداد و ارقام وقتی تاسف‌برانگیزتر می‌شوند که بدانیم با یک کار ساده یعنی استفاده از کلاه ایمنی می‌توان 80 درصد تصادف‌های منجر به فوت را کاهش داد و بر همین اساس، تاکنون طرح‌های اجباری و اختیاری فراوانی برای تشویق موتورسواران به استفاده از کلاه ایمنی در استان اجرا شده است؛ از جمع‌آوری موتورسیکلت‌هایی که سوارانشان از هیچ کلاه و تجهیزات ایمنی استفاده نمی‌کنند گرفته تا آموزش نکات ایمنی روی تابلوهای شهری و رسانه‌ها به عنوان راهکارهای تشویقی و تنبیهی. برای مهار این آمار جنون‌آمیز، از تابستان امسال شهرداری و نیروی انتظامی دست در دست هم گذاشتند و طرح «کلاه ایمنی، سرزندگی» را در دستور کار قرار دادند و این بار به جای پر کردن پارکینگ‌های نیروی انتظامی از موتورسیکلت‌های کهنه و نو، سراغ آموزش موتورسواران رفتند.


آموزش موتورسوار به جای توقیف موتورسیکلت

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان درباره طرح «کلاه ایمنی، سرزندگی» می‌گوید: افزایش قانونمندی موتورسواران با تمرکز بر استفاده از کلاه ایمنی باعث شد این پویش با همکاری معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان، پویش مردمی ترافیک و پلیس راهور شکل بگیرد که یکی از هدف‌های اصلی آن کاهش سهم تلفات منجر به فوت موتورسواران در حوادث رانندگی بوده است. «علیرضا صلواتی» در توضیح برنامه‌های این پویش برای افزایش ایمنی موتورسواران می‌گوید: از آنجا که ۸۰ درصد تلفات منجر به فوت موتورسواران ناشی از وارد شدن ضربه به سر است، تمرکز آموزش‌ها روی استفاده از کلاه ایمنی است.

او فرهنگ‌سازی را محور این پویش معرفی می‌کند و می‌افزاید: به جای رفتارهای سلبی به دنبال رفتارهای ایجابی بودیم. یعنی به جای توقیف موتورسیکلت، در مسیر آموزش موتورسواران گام برداشته‌ایم. بر همین اساس، کلاس‌های آموزشی برگزار شد و با پخش فیلم و آموزش‌های لازم در راه قانونمند کردن موتورسواران گام برداشته شد.


استقبال شهروندان حاشیه‌نشین

صلواتی با اشاره به تمرکز اجرای این طرح در حاشیه شهر و مناطق ۲، ۷،۱۰، ۱۴ و ۱۵ که آمار بالاتری در زمینه تلفات ناشی از تصادفات موتورسیکلت دارند ادامه می‌دهد: این طرح با استقبال خوب شهروندان روبه‌رو شد، چراکه تمرکز بیشتر آن بر تشویق است تا تنبیه و با توجه به آثار مطلوب این طرح، امیدواریم در پایان سال شاهد کاهش آمار تلفات ناشی از تصادفات موتورسواران باشیم. 

رئیس پلیس راهور استان اصفهان نیز درباره نتایج اجرای طرح «کلاه ایمنی، سرزندگی» در 2 فصل تابستان و پاییز به همشهری می‌گوید: استفاده از کلاه ایمنی برای موتورسواران حکم مرگ و زندگی را دارد. یعنی نجات یک انسان یا مرگ او در همین یک انتخاب ساده خلاصه شده و به همین دلیل، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.

سرهنگ «رضا رضایی» با اشاره به این‌که تا پیش از اجرای این طرح، موتورسواران بیش از 55 درصد جان‌باختگان در تصادفات راهنمایی و رانندگی را تشکیل می‌دادند اعلام می‌کند: این آمار در ماه‌های گذشته به کمتر از 45 درصد رسیده که رقم خوب و قابل قبولی است.

 او همکاری مستمر شهرداری با پلیس را باعث اجرای گسترده‌تر این طرح به‌ویژه در کلان‌شهر اصفهان می‌داند و می‌گوید: گشت‌های ویژه پلیس در 3 نقطه اصفهان مستقر شده‌اند تا هر روز موتورسواران بدون کلاه ایمنی را جمع‌آوری کنند و به کلاس‌های آموزشی بفرستند.


هنوز هم آمار مرگ و میر بالاست

رئیس پلیس راهور استان از سقوط 10 درصدی آمار مرگ و میر موتورسواران در حوادث رانندگی از فصل تابستان تاکنون خبر می‌دهد و می‌افزاید: تاکید و همکاری مسئولان ملی و محلی بر اجرای این طرح تاکنون زمینه‌ساز موفقیت آن شده و در استان اصفهان آمار تلفات 55 درصدی موتورسواران اکنون به 45 درصد رسیده است و امیدواریم تا پایان سال بتوانیم عملکرد بهتری در این زمینه داشته باشیم، چون هنوز هم آمار مرگ و میر موتورسواران در اصفهان بالاست.

سرهنگ رضایی با تاکید بر این‌که استفاده از کلاه ایمنی هنگام موتورسواری می‌تواند نقش بسزایی در کاهش مرگ و میر ناشی از ضربه به سر داشته باشد ادامه می‌دهد: در کنار فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی در حاشیه برگزاری کلاس‌های آموزشی، اگر مشخص شود فردی امکان مالی تهیه کلاه ایمنی را ندارد، یک کلاه ایمنی نیز دریافت می‌کند.


احساس ناراحتی و محدود شدن دید

«رضا اسماعیلی» جامعه‌شناسی است که درباره بی‌توجهی موتورسواران به استفاده از کلاه ایمنی به همشهری می‌گوید: نتایج پژوهشی با عنوان «بررسی علل استفاده و استفاده نکردن از کلاه ایمنی در بین موتورسواران در اصفهان» نشان می‌دهد که مهم‌ترین دلایل استفاده نکردن از کلاه ایمنی به ترتیب احساس راحتی نداشتن، محدود شدن دید و ناتوانی کنترل مسیر، تعریق ناراحت‌کننده در هنگام استفاده، گرما، و خستگی از سوی موتورسواران اعلام شده است.

وی در مجموع دلیل استفاده نکردن از کلاه ایمنی را احساس ناراحتی افراد می‌داند و می‌افزاید: این در حالی است که دوسوم جامعه آماری در این پژوهش دلیل اصلی استفاده از کلاه ایمنی را افزایش ایمنی و کاهش صدمات اعلام کرده‌اند. بنابراین اگر در طراحی و ساخت کلاه ایمنی به داده‌های آنترپومتریک سر، تعریق، گرما و آسایش حرارتی افراد توجه شود، شاید درصد زیادی از افراد بتوانند بدون احساس ناراحتی از کلاه ایمنی استفاده کنند و با طراحی مناسب درصد آسیب‌ها و شدت جراحات کاهش پیدا کند.