سلامت
تبلیغات مواد بهداشتی و غذایی ساماندهی می‌شوند
وزارت بهداشت و نظام پزشکی برای ساماندهی تبلیغات حوزه سلامت همکاری می‌کنند
سریال به نیمه نرسیده که ناگهان تبلیغاتی با تیزر خوش رنگ و لعاب روی صفحه تلویزیون نقش می‌بندد. تیزر تبلیغ یک خمیردندان معروف است که پزشکی جوان از فواید بی‌شمار آن برای دندان‌ها می‌گوید. کمی بعد تیزری پخش می‌شود از یک شامپو که حتی مرزها را هم در‌می‌نوردد و به خارج از ایران می‌رود. روغن نباتی تصفیه شده، دمنوش‌ها و آبمیوه‌هایی با طعم‌های مختلف، مایع لباسشویی نام‌آشنا و معروف که لباس‌های کثیف یک پسربچه را تمیز کرده و کرمی که حاوی انواع ویتامین‌هاست، همه و همه مجموعه‌ای هستند از تبلیغاتی که بی‌وقفه ما را محاصره کرده‌اند؛ تبلیغاتی که با وجود مجوزهایی که دارند اما همچنان نمی‌توان به همه آنها اعتماد کرد.
حالا خبرهایی می‌رسد از اینکه قرار است تبلیغات در حوزه کالاهای سلامت‌محور ساماندهی شود. سخنگوی سازمان غذا و دارو، با بیان اینکه وزارت بهداشت و نظام پزشکی برای ساماندهی تبلیغات حوزه سلامت همکاری می‌کنند در این‌باره به همشهری می‌گوید: با توجه به عدم‌توازن و نابرابری اطلاعات و شرایط و مختصات بازار سلامت و کالاهای سلامت‌محور، موضوع نظارت بر تبلیغات تجاری در حوزه سلامت و کالاهای سلامت‌محور اهمیت و ضرورت مضاعفی دارد که البته اگرچه این مهم از دهه‌های گذشته از دید قانونگذار دور نمانده است اما مقرر شده با جدیت هر چه بیشتر در این زمینه به آن نگاه شود. کیانوش جهانپور ادامه داد: به‌طور مثال همواره در بحث تبلیغات عنوان می‌شود که تغییر نگرش از ایجاد نگرش دشوارتر بوده و این موضوع به‌خصوص درباره کالاهای سلامت‌محور بسیار قابل تامل‌تر است.
مثلا خدمات مرتبط با سلامت، گستره بزرگی از کالاها مانند انواع دارو و مکمل‌های دارویی و غذایی ازجمله بدنسازی، دخانیات و مواد اعتیادآور، نوشیدنی‌ها و مواد غذایی بسته بندی و فله، اغذیه فروشی‌ها، تجهیزات پزشکی، لوازم آرایشی و بهداشتی و انواع خدمات پزشکی (سنتی و مدرن) و غیرپزشکی مانند ادعاهای درمان چاقی، لاغری، درمان ریزش مو، زیبایی، بلندی قد، درمان انواع بیماری‌های صعب‌العلاج، ژن درمانی، ماساژ درمانی و... ازجمله موضوعاتی هستند که بخش مهمی از این تبلیغات در رسانه‌ها (کاغذی و مجازی) و تبلیغات محیطی بدون هیچ کنترلی وجود دارند و نظارت کافی و مؤثری بر این نوع تبلیغات وجود ندارد.
یا در نگاهی دیگر بزرگ نمایی، غلو‌کردن و اظهار مطالب غیرواقعی درمورد کالاها، تماما در زمره تبلیغات گمراه‌کننده قرار دارند که باید به‌شدت از آن پرهیز کرد چرا که با این نوع تبلیغات شاید بتوان یک‌بار خریدار را وادار به خرید کرد ولی برای همیشه نمی‌توان این کار را کرد. همچنین قطعا چنین تبلیغاتی درمیان‌مدت و بلندمدت تاثیر بسیار سویی روی مخاطب خواهد گذاشت که پاک کردن این تصویر و تصور از ذهن مخاطب هزینه بر، زمان بر و بعضا ناممکن است. به همین سبب باید در این موضوعات ورود می‌کردیم تا نگاه‌های بدبینانه حذف یا کمتر شود.
تبلیغات گمراه‌کننده ممنوع
وی در ادامه افزود: به هر حال نباید این موضوع را نادیده گرفت که ما در برخی مواقع با موضوع تبلیغات گمراه‌کننده روبه‌رو می‌شویم؛ تبلیغاتی که اطلاعات نادرست و غیرواقعی را به مخاطب عرضه کرده یا عمدا مصرف‌کنندگان را در مورد ارزیابی کالا منحرف می‌کنند. در واقع گمراهی هنگامی اتفاق می‌افتد که مصرف‌کنندگان به‌علت مواجه شدن با تبلیغات، عقاید غلطی درخصوص محصول، مزایا و جنبه‌های مختلف آن به‌دست می‌آورند؛ به همین دلیل ساماندهی تفاهمنامه نظارت بر تبلیغات تجاری در حوزه سلامت باید در دستور کار قرار می‌گرفت.
جهانپور در این‌باره می‌گوید: البته این مسئولیت در قوانین جاری، در جایی از قانون متوجه وزارت بهداشت و در جایی متوجه سازمان نظام پزشکی کشور است و به‌رغم هماهنگی‌های موجود، با توجه به شرایط جدید و حتی تغییر پارادایم‌های حوزه اطلاع‌رسانی و ابزار و بستر‌های تبلیغاتی همچنین لزوم چابک‌سازی امور، کاهش بوروکراسی و فرایند‌های عریض و طویل اداری و حفظ منافع عمومی همزمان با تسهیل در امور تجاری و اقتصادی فراروی بخش خصوصی، ارتقا و ساماندهی وضعیت موجود ضرورت دارد.
سرپرست روابط عمومی سازمان غذا و دارو در ادامه گفت: این موضوع از مدت‌ها پیش در دستور کار مجموعه وزارت بهداشت به‌ویژه مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت و همچنین سازمان نظام پزشکی بوده و در نشست اخیر، معاون فنی سازمان نظام پزشکی کشور نیز بر این مهم تاکید ویژه‌ای داشتند و بر این اساس مقرر شد که کمیته مشترکی بین 2سازمان، موضوع ساماندهی و تهیه پیش نویس تفاهمنامه را به‌زودی عملیاتی کند.، انتظار می‌رود به‌زودی با تفکیک دقیق‌تر شرح وظایف و مسئولیت‌ها و تفکیک تبلیغات خدمات بهداشتی - درمانی از تبلیغ کالاهای سلامت‌محور با لحاظ کار ویژه هر دو سازمان، موضوع نظارت بر تبلیغات حوزه سلامت، چابک‌تر، مؤثرتر و نافذتر از گذشته جریان پیدا کند.
سلامت مردم در اولویت قرارگیرد
آرزو دهقانی، کارشناس سلامت: ظهور و بروز تبلیغات کاذب و دروغین از سوی برخی افراد و گروه‌ها معضلی جدی است که همه به‌نوعی با آن روبه‌رو هستند اما یکی از مهم‌ترین این موضوعات مربوط به کالاهایی است که با سلامت مردم در ارتباط است. درواقع در این موضوع ما با آشفته‌بازاری روبه‌رو هستیم.
به‌طور مثال بعضا شاهد هستیم بسیاری از تبلیغاتی که در فضاهای مجازی، شبکه‌های اجتماعی و ماهواره‌ای انعکاس داده می‌شود، فاقد اصالت لازم است یا شاهد تبلیغات دروغین هستیم که می‌طلبد نسبت به مقابله با آن اقدامات جدی تری انجام شود.
البته بسیاری هم مکلف و مقید به استانداردهای تعریف شده علمی و بهداشتی هستند و از لحاظ فنی و سلامت ایرادی به محصولات و تولیدات آنها وارد نیست اما به هر حال باید بخش کوچکی که می‌تواند ایجاد اخلال کند را هم درنظر گرفت. به‌همین سبب ساماندهی و برنامه‌ریزی دراین زمینه از موضوعات قابل‌توجه است تا سلامت افراد جامعه در معرض مخاطرات جدی قرار نگیرد.
