کاهش فاصله خانه تا محل کار

محمد حسنی‌سعدی/دانش‌آموخته جامعه‌شناسی

با نگاهی اجمالی به نحوه رشد و شکل‌گیری هسته‌های مختلف تجاری، اداری، خدماتی و مسکونی شهر تهران می‌توان گفت این روند بدون هیچ برنامه و رویکرد مشخصی پیش رفته است. 
از منظر جامعه‌شناسی شهری، تهران را می‌توان شهری چندهسته‌ای نامید که هسته تجاری آن در مرکز به سمت جنوب و هسته اداری و خدماتی آن مرکز به سمت شمال است و هسته‌های مسکونی متعددی نیز در نقاط مختلف شهر شکل گرفته که عمده آن در شرق و غرب متمرکز شده است. بخش اعظم مردم شهر برای مراجعه به محل کار خود از شرق و غرب تهران به سمت مرکز سرازیر می‌شوند و ترافیک سنگین صبحگاهی و عصرگاهی مسیرهای شرق به غرب تهران خصوصا بزرگراه‌های همت، حکیم و رسالت به همین دلیل شکل می‌گیرد. نبود وسایل حمل‌ونقل عمومی مناسب در این مسیر نیز بر مشکل می‌افزاید و می‌توان گفت بسیاری شهروندان ساعت‌ها زمان مفید خود را در ترافیک این معابر تلف می‌کنند. 
اگر وظیفه مدیریت شهری را که تقویت ناوگان حمل‌ونقل عمومی است کنار بگذاریم، این سؤال پیش می‌آید که چرا شهروندان برای انتخاب محل زندگی خود سهولت رفت‌وآمد روزانه خود را کمتر درنظر می‌گیرند. براساس برخی تحقیقات در انتخاب محل سکونت شهروندان ابتدا محله مناسب و دارای منزلت اجتماعی مناسب دارای اولویت است و سپس مطلوبیت واحد مسکونی و سطح دسترسی در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرد. شاید با کاهش فاصله خانه تا محل کار و درصورتی که همه شهروندان دسترسی به محل کار و سایر خدمات مورد نیاز خود را نسبت به سطح منزلت اجتماعی محله در اولویت بالاتری قرار دهند بسیاری از مشکلات شهری ازجمله ترافیک و آلودگی هوای موجود کاهش یابد. آثار روانی مطلوب ناشی از کاهش اتلاف وقت و تنش عصبی روزانه ناشی از ترافیک هم می‌تواند به سلامت روان شهروندان کمک کند. مدیریت شهری نیز می‌تواند با افزایش سطح خدمات شهری و بهبود فضا و مبلمان شهری در محلات مرکزی شهر به احیای این مناطق کمک کند.