فقر بزرگراه در پهناورترین استان کشور

سید امیرحسین عظیمی |  خبرنگار:

توسعه نامتوازن زیرساخت، معضلی به‌مراتب بدتر از محرومیت است که سیستان و بلوچستان با آن روبه‌رو است. فاز اول بندر چابهار، راهبردی‌ترین بندر ایران، با ظرفیت 8 تا 15 میلیون تن در سال در حالی با یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری به‌ بهره‌برداری رسیده که جاده‌های دسترسی به این بندر توان کشش چنین باری را ندارند و گاهی خطرناک و ناایمن هستند. 

به گواه وزارت راه، سیستان و بلوچستان با داشتن 11 درصد از مساحت ایران در حالی پهناورترین استان ایران است که کمترین میزان بزرگراه و راه‌ اصلی را دارد. 

مدیر کل راه‌وشهرسازی سیستان و بلوچستان می‌گوید: قبل از پیروزی انقلاب در سیستان و بلوچستان هیچ جاده‌ دوبانده و بزرگراهی وجود نداشت. از انقلاب تاکنون 264 کیلومتر بزرگراه در سیستان و بلوچستان ساخته شده که سهم شمال و مناطق مرکزی این استان که حوزه اداره کل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان است حدود 220 کیلومتر و سهم بلوچستان و مناطق جنوبی که مربوط به حوزه اداره کل راه و شهرسازی جنوب استان است، فقط 54 کیلومتر است.  «مسعود مالکی» می‌افزاید: 14 هزار و 800 کیلومتر بزرگراه در کشور به‌بهره‌برداری رسیده که سیستان و بلوچستان با آن‌که پهناورترین استان ایران است، کمترین میزان بزرگراه را دارد، زیرا سهم این استان 6/1 درصد بزرگراه‌های کشور است. 


سهم استان از بزرگراه

مدیر کل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان ادامه می‌دهد: نرم متداول بزرگراه در کشور به ازای هر 100 کیلومتر راه اصلی، 20 کیلومتر بزرگراه است که در سیستان و بلوچستان این عدد فقط 4کیلومتر است. در حوزه جنوب و بلوچستان نیز این نرم تقریباً صفر است. 

وی می‌افزاید: فقط برای فاز اول بندر چابهار که هم‌اکنون به‌بهره‌برداری رسیده، روزانه 2 هزار کامیون و سالانه 800 هزار کامیون حداقل 10 تنی تردد می‌کنند که دلیل ترافیک جاده‌هاست؛ البته این آمار برای نرم ظرفیت 8 میلیون تنی بندر چابهار است که با ظرفیت اسمی آن یعنی بیش از 15 تا 20 میلیون تن فاصله زیادی دارد. 

مالکی می‌گوید: جاده‌های دسترسی و شریان‌های حیاتی سیستان و بلوچستان و به‌ویژه بلوچستان اصلاً توان کشش بار بندر را ندارند. در حوزه جنوب استان و جاده‌های دسترسی به چابهار فقط 54 کیلومتر بزرگراه وجود دارد و بقیه راه‌ها همگی دوطرفه و برخی بسیار قدیمی، خطرناک، فاقد شانه و کاملاً غیراستاندارد هستند. 

وی می‌افزاید: با توجه به توسعه سریع و متوازن زیرساخت‌های حمل و نقلی سیستان و بلوچستان و به‌ویژه دسترسی بندر چابهار به جاده‌های دوطرفه و استاندارد، مطالعات باند دوم بزرگراه زاهدان-چابهار در سال 95 به پایان رسیده است و بیش‌از 2 هزار میلیارد تومان برای ایجاد این بزرگراه اعتبار برآورد شده است. 


مشکلات جنوب استان

مدیر کل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان می‌گوید: بزرگراه ترانزیتی چابهار-زاهدان-میلک در مجموع 914 کیلومتر طول دارد که در حوزه شمال استان بخش مهم این بزرگراه با 221 کیلومتر به‌بهره‌برداری رسیده و ایجاد شده است. 80 کیلومتر دیگر از زاهدان به میلک در دست ساخت است و بقیه نیز از زاهدان به چابهار حدود 612 کیلومتر است که 98 کیلومتر آن بزرگراه است. جنوب استان از چابهار تا ایرانشهر نیز فاقد هرگونه بزرگراه و نیاز به تخصیص اعتبار برای ساخت است. 


غیرایمن‌ترین جاده‌ها 

جاده‌های سیستان و بلوچستان و به‌ویژه جنوب استان یعنی بلوچستان که شریان‌های حیانی بندر چابهار هستند و باید همچون سایر بنادر ایران ترافیک جالب توجهی از کامیون‌ها را تحمل کنند، عمدتاً کم‌عرض، فاقد شانه و قدیمی هستند. 

مدیرکل راه و شهرسازی جنوب سیستان و بلوچستان که جاده‌های حوزه بلوچستان را پوشش می‌دهد، می‌گوید: در حوزه این اداره کل که راه‌های ارتباطی جنوب استان، بلوچستان را پوشش می‌دهد فقط 54 کیلومتر بزرگراه وجود دارد. این بزرگراه‌ها شامل 25 کیلومتر مسیر ایرانشهر- بمپور، 14کیلومتر در مسیر چابهار، 10 کیلومتر ابتدای شهر ایرانشهر و 5 کیلومتر نیز در ابتدای ورودی شهر نیکشهر است. 

 «ابراهیم جاوشیری» می‌افزاید: راه‌های بلوچستان عمدتاً دوطرفه و برخی کاملاً غیراستاندارد و خطرناک هستند. مثل جاده ترانزیتی ایرانشهر-خاش به‌طول 100 کیلومتر که سال‌ها قبل زمانی که در حوزه بلوچستان فقط شهرستان‌های ایرانشهر و چابهار وجود داشت، احداث شده است. این جاده برای کاربری نظامی ساخته شده است. 

وی ادامه می‌دهد: از همین جاده همین اکنون برای ترددهای مسافری و ترانزیتی استفاده می‌شود که کاملاً غیراستاندارد، فاقد شانه و خطرناک است. از مصوبات سفر رئیس‌جمهوری به سیستان و بلوچستان، بهسازی و دوبانده کردن این جاده است. 

مدیر کل راه و شهرسازی بلوچستان می‌گوید: قرارداد غیراستانداردترین بخش این جاده که 55 کیلومتر است منعقد شده و هم‌اکنون در حال کار است، اما کمبود نقدینگی بهسازی و دوبانده کردن آن را با مشکل مواجه کرده است. از مصوبات سفر رئیس‌جمهوری که سالانه 20 تا 25 میلیارد تومان اعتبار است، امسال فقط 3 میلیارد تومان اختصاص داده شده است. 


ساخت بزرگراه از ایرانشهر به زاهدان

 «مسعود مالکی»، مدیر کل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان، می‌گوید: مطالعات ساخت بزرگراه چابهار-میلک به کمیسیون ماده 23 ارجاع داده شده که این کمیسیون با تخصیص اعتبار مخالفت کرد، با این حال اما ما در قالب بهسازی‌ جاده‌ها از زاهدان شروع کردیم و 45 کیلومتر را به مناقصه گذاشتیم، حوزه اداره کل جنوب از ایرانشهر به زاهدان هم 44 کیلومتربزرگراه را دردست ساخت دارد و قرارداد بسته است.