جولان زباله‌گردها در شهر

فاطمه حافظی|  خرم آباد - خبرنگار:

بر اساس ماده 16 قانون مدیریت پسماند نگهداری، مخلوط کردن، جمع‌آوری، حمل و نقل، خرید و فروش، صدور و دفع پسماندها خارج از چهارچوب مقررات جرم است و افراد متخلف با حکم مراجع قضایی به جزای نقدی محکوم خواهند شد. این قانون سال‌هاست که در مقابل چشم مردم شهرهای بزرگ نقض می‌شود. زباله‌گردی یا زباله‌دزدی امروزه به یک شغل در شهر خرم‌آباد تبدیل شده است و بیش از هر شغل موقتی خودنمایی می‌کند. بر اساس مشاهدات، روز به روز بر تعداد افراد فعال در این حوزه افزوده می‌شود و بسیاری، فارغ از این‌که این کار برای سلامتی‌شان چه خطراتی دارد، از این راه درآمد کسب می‌کنند. 
بیش از 2200 مخزن شهری در بخش‌های مختلف خرم‌آباد به محلی برای کسب درآمد افراد تبدیل شده‌اند و این فعالیت آنها از طرفی باعث کاهش درآمد شهرداری شده است. 


لزوم ارائه طرح‌های تشویقی

یکی از شهروندان در این زمینه می‌گوید: مدتی است زباله‌گردها فعالیتشان بیشتر شده و در هر ساعتی از شب و روز در گوشه و کنار شهر افرادی دیده می‌شوند که سطل‌های زباله را زیر و رو می‌کنند. آنها، علاوه بر این‌که با سلامت خود و مردم بازی می‌کنند، نظافت شهر را هم از بین می‌برند. 

«مریم‌السادات موسوی» ادامه می‌دهد: زباله‌گردها با این کار به کسب درآمد می‌پردازند در حالی که چهره شهر را زشت می‌کنند. آنها زباله‌ها را در خیابان‌ها می‌ریزند تا تفکیک ‌کنند. بعد هم زباله‌هایی را که به کارشان نمی‌آید، در کوچه و خیابان رها می‌کنند. وی بیان می‌کند: اگر تفکیک زباله در مبدا و از خانه‌ها انجام بگیرد و سطل‌های زباله به موقع توسط شهرداری تخلیه و زباله‌ها جمع‌آوری شود، دست زباله‌گردها کوتاه می‌شود و شاهد این صحنه‌ها نخواهیم بود. 

شهروند دیگری معتقد است برای تفکیک زباله‌ها از مبدا، شهرداری باید طرح‌های تشویقی داشته باشد و می‌گوید: شهرداری می‌تواند با تحویل کیسه‌های زباله به صورت رایگان به خانواده‌ها آنها را به اجرای این طرح ترغیب کند تا زباله‌ها از همان مبدا تفکیک شوند. 

«یاسر احدیان» می‌افزاید: همچنین شهرداری می‌تواند از مخازنی استفاده کند که تنها یک در کوچک برای انداختن کیسه‌های زباله داشته باشد و درِ آنها فقط توسط نیروهای شهرداری باز شود. قطعا با این راهکار می‌توان فعالیت زباله‌گردها را برای حفظ سلامتی مردم و بهداشت محیط‌ زیست محدود کرد. 


کاهش زباله‌گردی با تفکیک زباله از مبدا
 
معاون خدمات شهری شهرداری خرم‌آباد در این زمینه می‌گوید: بیش از 2 هزار مخزن زباله در مناطق مختلف شهر وجود دارد که زباله‌گردها به دنبال زباله مورد نظر خود در اوقات شبانه‌روز به ‌ویژه شب‌ها آنها را خالی می‌کنند. 

«فرشید خدامرادی» با اشاره به این‌که روزانه در خرم‌آباد قریب 380 هزار تن زباله تولید می‌شود، می‌افزاید: زباله‌گردها 2 دسته‌اند؛ یک دسته متکدیان یا معتادان متجاهر و دسته دیگر افرادی که زباله‌گردی را به عنوان شغل خود انتخاب کرده‌اند و از این راه درآمد کسب می‌کنند. وی ادامه می‌دهد: برخی از افراد زباله‌گرد به صورت خانوادگی اقدام به این کار می‌کنند تا درآمد بیشتری داشته باشند. 

این مسئول بیان می‌کند: نباید این نکته را انکار کرد که زباله‌گردها، علاوه بر این‌که چهره شهر را زشت می‌کنند و موجب بر هم زدن نظم و سلامت محیط‌ زیست می‌شوند، به وسایل شهری نیز آسیب می‌زنند. این افراد برای به دست آوردن زباله‌های قابل بازیافت سطل‌های زباله و مخازن را بر زمین می‌کوبند و موجب آسیب دیدن این وسایل می‌شوند. 

خدامرادی یادآور می‌شود: در حقیقت این افراد با این اقدام به بیت‌المال صدمه می‌زنند و هزینه‌های زیادی را برای تعمیر یا تعویض این وسایل، نظافت شهری و خیابان‌ها به شهرداری وارد می‌کنند. 

معاون خدمات شهری شهرداری خرم‌آباد می‌گوید: تا زمانی که فرهنگ تفکیک و دفع صحیح زباله از سوی شهروندان رعایت نشود، نمی‌توان با زباله‌گردها برخورد کرد. یکی از راهکارها کنترل ضایعاتی‌های سطح شهر و حومه آن است. 
وی می‌افزاید: برخی از این واحدها دارای پروانه کسب هستند و مجوز فعالیت دارند و نمی‌توان آنها را مجبور کرد که از زباله‌گردها خرید نکنند زیرا بالاخره حوزه فعالیت آنها نیز مشخص شده است. 

خدامرادی عنوان می‌کند: با طرح تفکیک زباله نیز می‌توان تا حدودی فعالیت زباله‌گردها را محدود و به تدریج آنها را از گردونه خارج کرد. اگر خانواده‌ها از همان ابتدا زباله‌های‌ تر و خشک خود را جدا کنند، تا حدودی شهرداری را در این امر یاری می‌کنند. 


جذب سرمایه‌گذار برای سایت تفکیک زباله

 عضو شورای شهر خرم‌آباد نیز در این زمینه بیان می‌کند: زباله‌گردها باعث می‌شوند نیروهای تنظیف به موقع نتوانند وظایف خود را انجام دهند و روند کار را با مشکل مواجه می‌کنند. «اردشیر دریکوندی» می‌افزاید: لازم است شهرداری تمهیدات لازم را در این زمینه بیندیشد. 
وی ادامه می‌دهد: در سنوات گذشته شهرداری طرح تفکیک زباله را شروع کرده بود، ولی به دلیل نبود زیرساخت‌ها و دستگاه‌های لازم برای جداسازی زباله‌ها متاسفانه این طرح به مشکل برخورد و متوقف شد. در حال حاضر با وجود سایت تفکیک زباله، نیاز است سرمایه‌گذاران یا افراد توانمند را در این زمینه دعوت و این طرح را اجرا کنیم. 

این عضو شورای شهر بیان می‌کند: موضوع دیگر فرهنگ‌سازی در این خصوص است که مردم زباله‌ها را در کیسه‌های جداگانه قرار دهند. از طرف دیگر نیز شهرداری باید پای کار باشد و به تعهدات خود عمل کند. 


استفاده شهرداری از زباله‌گردها برای تفکیک زباله

یک کارشناس علوم اجتماعی نیز در این زمینه اظهار می‌کند: زباله‌گردی یکی از معضلات شهری به شمار می‌رود که در خرم‌آباد نیز نمود زیادی پیدا کرده است. زباله‌گردها اشیای قابل استفاده را از بین زباله‌ها جمع‌آوری و از این راه درآمد کسب می‌کنند. 
«میثم بهادری» بیان می‌کند: برای این افراد به خطر افتادن سلامتی‌شان مهم نیست و تنها پیدا کردن اشیای قیمتی یا زباله‌های قابل بازیافت برای‌شان اهمیت دارد تا بتوانند از این طریق امرارمعاش کنند. نکته مهم این است که این افراد از این شغل به دلیل بالا بودن میزان درآمدش رضایت کامل دارند. 
وی ادامه می‌دهد: شهرداری می‌تواند از همین افراد برای تفکیک زباله استفاده کند تا هم به گونه‌ای ساماندهی شوند و هم طرح تفکیک زباله اجرا شود. البته ممکن است آنها حاضر نباشند با شهرداری به دلیل محدود شدن درآمدشان همکاری کنند، اما با ارائه پیشنهادهای تشویق‌کننده می‌توان آنها را مجاب کرد.