گفت و گو
امروز قدرت و پز کشورها در فناوری است
محمد کرباسی/دبیر گروه دانش و فناوری
نبرد چین و آمریکا در حوزه فناوری حالا وارد فاز جدیدی شده است. سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: حالا پز و قدرت همه کشورهای دنیا در حوزه فناوری و هایتک است و دیگر کسی روی منابع زیرزمینی و نفت حساب نمی‌کند.
چرا فناوری این قدر در دنیا مهم شده و پارامترهای سنتی را عوض کرده است؟
اگر به دنیای امروز نگاه کنید هیچ‌کدام از اقتصادهای موفق دنیا پایه‌های زیرزمینی ندارند. یکسری مشکلات و بدبختی‌ها متعلق به اقتصادهایی است که بنیانشان را بر پایه‌های زیرزمینی از نفت گرفته تا طلا گذاشته‌اند. اکنون همه پز و قدرت کشورها در شرکت‌های تکنولوژی و فناوری‌شان است. کسی دیگر در دنیای امروز به فولادسازی، تولید سیمان یا حتی پتروشیمی پز نمی‌دهد. همه پز و قدرت‌شان روی حوزه هایتک است.
یک زمانی سیلیکون‌ولی در کالیفرنیا بود؛ حالا سیلیکون‌ولی در بنگلور هند است، در سوژو چین است، در پکن است. این را باید بدانیم و بفهمیم که تکنولوژی و دانش خریدنی نیست. کار غلطی که ما در سال‌های گذشته انجام دادیم و در هر قراردادی پولی هم برای انتقال تکنولوژی دادیم. تکنولوژی یادگرفتنی است. وقتی خط تولید را از خارج کشور می‌آورید کارخانه آوریده‌اید نه صنعت. برای این کار هم مهندس نمی‌خواهید تکنیسین لازم دارید!
یعنی همه آنچه در بندهای قراردادهای بزرگ به‌عنوان انتقال تکنولوژی می‌آید را بی‌فایده می‌دانید؟
ببینید صنعت در نهایت می‌شود فرش یا صنایع‌دستی ما، اما با همه بی‌مهری‌هایی که به‌واسطه پول نفت شده هنوز هم دارد کار می‌کند. هیچ کمکی هم به آن نکرده‌ایم. حتی دانشگاهی هم نداشتیم که به رنگ و طرحش کمک کند. هرچند اگر حمایتش می‌کردیم ۱۰برابر نفت می‌توانستیم از آن پول به‌دست آوریم. این همان جدایی دانشگاه از بوم ماست. در اصفهان چه کار کردیم؟ در اصفهان پالایشگاه زدیم، پتروشیمی زدیم، فولادسازی و سیمان تأسیس کردیم و حالا تحمل یک دودکش دیگر را ندارد. اصفهان حالا سومین استان کشور از لحاظ درصد بیکاری است. وقتی کارهایی خلاف بوم‌مان می‌کنیم می‌شود همین.
به همین‌خاطر روی اقتصاد دانش بنیان پافشاری دارید؟
بله، برخلاف گذشته ما با توسعه اقتصاد دانش‌بنیان مثلا همین اصفهان را می‌توانیم به قطب دنیا تبدیل کنیم. اگر زیست‌بوم درستی داشته باشیم از داخل هر استانی نوآوری می‌جوشد و مسائل را خودشان حل می‌کنند. در این سیستم‌های نفتی می‌گویند نوآوری به چه دردی می‌خورد؟ استخدام شوید و حقوق بگیرید. یک زمانی این بحث‌های شرکت‌های دانش‌بنیان را مسخره می‌کردند اما اکنون ما 3500شرکت دانش‌بنیان داریم. سال گذشته فروش این شرکت‌ها ۴۰هزار میلیارد تومان بوده است. ما وقتی صنعت را از سیستم دولتی و رانتی خارج کنیم پیروز می‌شویم.
