صنایع اصفهان علیه کم‌آبی

نفیسه زمانی‌نژاد|  اصفهان- خبرنگار: 

 سال‌هاست که به دلیل کم‌آبی و خشکسالی در اصفهان، از طرح‌های متعددی برای تامین آب مورد نیاز در بخش‌هایی چون کشاورزی و صنعت سخن به میان می‌آید.

یکی از این طرح‌ها که بسیار روی آن تاکید می‌شود، تصفیه پساب صنعتی است که به موازات آن، صرفه‌جویی آب برای بخش‌های دیگر جامعه نیز حاصل می‌شود.


بیشترین سهم آب مصرفی در صنعت

استفاده مجدد از پساب در کشورهای توسعه‌یافته یکی از مهم‌ترین مباحث مطرح در نگرش جامع به منابع آب است.  بهره جستن از پساب تصفیه‌شده علاوه بر حل بحران‌های زیست‌محیطی ناشی از ورود فاضلاب به محیط‌های پذیرنده، کمک شایانی به بهره‌برداری از منابع آب غیرمتداول می‌کند و موجب حفظ منابع آب می‌شود. حال با توجه به خصوصیات جغرافیایی اصفهان و نیز نیازهای روزافزون بخش صنعت به آب و به علاوه، مشکلات ناشی از دسترسی مناسب به منابع آبی، ضرورت استفاده مجدد از پساب در شهرک‌های صنعتی به‌شدت حس می‌شود. 

واقعیت آن است که سال‌هاست با توجه به بحران خشکسالی، بحث تصفیه پساب صنعتی و فاضلاب‌ها و استفاده از آب حاصل از آن در صنایع، آبیاری بخش کشاورزی و فضای سبز مطرح شده است؛ به‌ویژه آن‌که اصفهان پس از استان‌های یزد، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان یکی از استان‌هایی است که چند سالی است با پدیده خشکسالی روبه‌رو بوده و در 4 سال اخیر، این پدیده را بیش از پیش لمس کرده است و بیشترین سهم آب مصرفی آن نیز به بخش صنعت مربوط می‌شود.


 بازیافت پساب صنعتی

دراین زمینه، عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان می‌گوید: 70 درصد پساب فاضلاب صنایع قابل بازیافت و استفاده مجدد در چرخه تولید و فضای سبز است. 

«مهرداد فرهادیان» با اشاره به اهمیت بهینه‌سازی مصرف آب در صنایع بیان می‌کند: سالانه 30 تا 40 میلیارد متر مکعب فاضلاب در کشور تولید می‌شود که فقط 5 درصد آن بازیافت می‌شود، در حالی که می‌توان از درصد بیشتری از آن استفاده مجدد کرد.  به گفته این استاد محیط ‌زیست، لازم است از فناوری‌های نوین و ارتقایافته در این زمینه استفاده شود تا مصرف کمتر انرژی، هزینه‌های پایین‌تر، درصد بالاتر بازیافت پساب و افزایش راندمان بهره‌وری را به همراه داشته باشد.

قابل توجه است که کمتر از 2 سال قبل با توجه به این شرایط، سامانه تصفیه فاضلاب صنعتی به عنوان «انقلاب سبز در صنعت آب و فاضلاب» کشور بر اساس استانداردهای روز دنیا در نیروگاه برق شهید محمد منتظری اصفهان به صورت پایلوت با ظرفیت 300 متر مکعب در روز، با اعتبار 300 میلیون تومان از محل اعتبارات معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با هدف تامین آب مصرفی این نیروگاه برای نخستین بار در خاور میانه و در سطح آزمایشی و نیمه‌صنعتی به بهره‌برداری رسید؛ طرحی که می‌تواند در تمام استان‌های صنعتی که میزان تولید فاضلاب‌های صنعتی آنها زیاد است، مورد استفاده قرار گیرد و میزان مصرف آب را در این استان‌ها به کمترین حد ممکن برساند.


استفاده صنایع از ظرفیت پساب

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان نیز با تاکید بر ضرورت استفاده از پساب بیان می‌کند: بیش از 570 شهر در کشور در شرایط تنش آبی هستند و شهرهای اصفهان، کرمان و یزد به خط قرمز حوزه شرب وارد شده‌اند. با این اوصاف، مدیریت مصرف آب راه‌حلی برای برون‌رفت از این بحران است و بخشی از آن به بازچرخانی و استفاده از پساب مربوط می‌‌شود. 

«هاشم امینی» تصریح می‌کند: با توجه به اهمیت این موضوع، بخش عمده پساب استان به میزان 170 میلیون متر مکعب در اختیار صنایع بزرگ قرار دارد که این میزان می‌تواند راهکاری در کاهش تنش‌های آبی موجود در بخش صنعت باشد. امید است در ادامه با ارتقای دانش در این زمینه گام‌های بلندتری برداشته شود.وی می‌افزاید: استان اصفهان در استفاده از پساب در کشور پیشرو است. 

گفتنی است که به دلیل وضعیت خشکسالی در استان، صنایع برای فقدان وقفه در فعالیتشان استفاده از پساب تصفیه‌شده را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

امینی ادامه می‌دهد:  در مناطقی هم که چنین امکاناتی موجود نباشد تصمیم   داریم با ایجاد شبکه فاضلاب پساب را جمع‌آوری کنیم و به بخش صنعت برسانیم. با تصمیم شورای عالی آب مقرر شده صنایع استان تا سقف 200 میلیون متر مکعب از ظرفیت پساب برای مصارف خود استفاده کنند و خوشبختانه صنایع استان ورود مناسبی به حوزه بازچرخانی و استفاده از ظرفیت پساب را داشته‌اند.
این مسئول یادآور می‌شود: مجموعه آبفا بودجه کافی برای توسعه شبکه‌های فاضلاب در اختیار ندارد و سعی ما آن است که با استفاده از ظرفیت اعتباری صنایع در حوزه بازچرخانی پساب و فاضلاب، گام‌های موثرتری برای استفاده بهینه از ظرفیت‌های آبی برداریم.

در ادامه، امینی با اشاره به مزایای استفاده از فاضلاب تصفیه‌شده می‌گوید: کاهش تنش‌های آبی، ایجاد منبعی مطمئن برای تمام فصول، کاهش بار آلودگی رودخانه‌ها و سایر منابع آبی دریافت‌کننده فاضلاب، افزایش بهداشت عمومی و حفظ محیط زیست، کم ‌شدن آلودگی و استفاده از آب‌های غیرمتعارف به صورت مستمر، افزایش درآمد مصرف‌کنندگان با کاهش میزان کوددهی و افزایش محصول از مزیت‌های استفاده از فاضلاب تصفیه‌شده به شمار می‌آید.


تامین آب با پساب

با توجه به تغییرات   اقلیمی، کاهش نزولات آسمانی، توسعه مدیریت مصرف آب و اهمیت بازچرخش آب از فاضلاب‌های صنعتی و شهری با هدف تامین آب بخش صنعت، کشاورزی و فضای سبز شهری، همواره اجرای طرح استفاده از پساب در صنایع اهمیت ویژه‌ای داشته است. هم‌اکنون نیز صنایع بزرگ اصفهان همچون فولاد مبارکه و نیروگاه شهید منتظری از این طرح برای تامین آب استفاده می‌کنند.