فیلمفارسی بیچاره؛ اجازه بی‌اجازه

مسعود میر/روزنامه‌نگار

قبل از هر چیز به تقویم دم‌دستی‌تان نگاهی بیندازید و بعد این خبر را که روز گذشته از سوی روابط عمومی یک فیلم سینمایی در مرحله پیش تولید برای رسانه‌ها ارسال شده، بخوانید:« به گزارش روابط عمومی شرکت تصویر دنیای هنر، مهرشاد کارخانی کارگردان سینما با انتشار فراخوانی، از علاقه‌‌مندان به بازیگری برای ایفای نقش در فیلم جدیدش دعوت کرد. این فیلم اقتباسی از فیلم سینمایی «شب غریبان» است و این کارگردان برای انتخاب بازیگر نقش اول مرد فیلمش به‌دنبال چهره‌ای شبیه به «فرزان دلجو» می‌گردد. بر همین اساس، گروه کارگردانی از علاقه‌مندان به بازیگری که به «فرزان دلجو» شباهت دارند دعوت کرده تا اطلاعات شخصی‌شان را تا پایان آبان‌ماه به شماره تلفن واتساپ کنند.»
 حالا بعد از گذشت 40 سال از آن روزی که سینمای قبل از انقلاب باید به‌طور رسمی از حافظه همه پاک می‌شد این خبر کمی حیرت‌انگیز به‌نظر می‌رسد.
البته داستان ساخت فیلم در یکی‌،دو دهه گذشته براساس فیلمفارسی‌ها داستان دنباله‌دار و پر اشک چشمی است. چند لحظه تمرکز کافی است برای اینکه به یادآوریم آرش معیریان بیش از هر فیلمساز دیگری سراغ ساخت کپی از فیلم‌های قبل از انقلاب رفته است. به‌خاطر بیاورید فیلم «شانس، عشق، تصادف» را که براساس فیلم «امروز و فردا» ساخته عباس شباویز در سال1345 ساخته شد. خیلی پیش از این فیلم هم معیریان فیلم «شارلاتان» را در سال 1382 براساس فیلم «یکه بزن» به کارگردانی رضا صفایی ساخته بود.
البته این فهرست می‌تواند با فیلم «گل‌یخ» ساخته کیومرث پوراحمد مطول‌تر شود؛ فیلمی که پوراحمد آن را از روی «سلطان قلب‌ها» به کارگردانی محمدعلی فردین ساخت و البته هیچ‌گاه در محبوبیت به پای این فیلم خاطره‌انگیز نرسید.
«سلام بر عشق» به کارگردانی اصغر نعیمی هم یک کپی از روی فیلم «دنیای آبی» به کارگردانی صابر رهبر بود و «آقای هفت رنگ» شهرام شاه‌حسینی هم براساس فیلم «سازش» که محمد متوسلانی آن را در سال1353 ساخته بود جلوی دوربین رفت و به نمایش هم در‌آمد.
ارتباط «تکیه بر باد» داریوش فرهنگ و «شوکران» بهروز افخمی با فیلم «پنجره» ساخته جلال مقدم در سال1349 هم کاملا هویداست.
اما فارغ از اینکه چه فیلم‌هایی براساس فیلم‌های پیش از انقلاب در سینمای امروز ساخته می‌شوند بد نیست این نکته را هم مدنظر داشته باشیم که نام حسین فرح‌بخش و عبدالله علیخانی به‌عنوان تهیه‌کننده بسیاری از این کپی‌ها در تیتراژها به چشم می‌آید.
حالا هم که خبر ساخت فیلم جدید مهرشاد کارخانی براساس فیلم قدیمی «شب غریبان» منتشر شده این موضوع بیشتر به چشم می‌آید که سازندگان چنین کپی‌هایی آیا قبل از ساخته شدن، تلاشی برای جلب رضایت سازندگان اصلی این فیلم‌ها انجام می‌دهند یا خیر؟ «شب غریبان» را علی عباسی تهیه و محمد دلجو کارگردانی کرده‌ و جالب اینکه هردوی این افراد در قید حیات هستند. آیا مهرشاد کارخانی و عواملش که حتی برای یافتن بازیگر دلخواه فیلم جدیدشان از انتشار عکس فرزان دلجو هم دریغ نکرده‌اند بلکه شبیهی برای او بیابند به این مهم فکر کرده‌اند که باید سراغ سازندگان شب غریبان بروند؟
فیلمفارسی اسمش بد در رفت و خیلی از کاسه‌کوزه‌های فرهنگی برسر سینمای قبل از انقلاب شکسته شد اما حالا ایستاده‌ایم در این نقطه، بدون شکوه و مخاطبان پر و پا قرص سینمای آن روزگار و البته در تکاپو برای کپی‌برداری از آن سینما. فیلمفارسی بیچاره انگار فقط کمی بدشانس بود... .