محتشمالسلطنه
بیژن تلیانی/ فعال فرهنگی
شرححالنویسی از رجال و بزرگان هر قوم و ملت که در دورهای از عمر خود در تاریخ صاحب اثر بودهاند، رسمیاست متداول که در میان علما و دانشمندان، بهویژه علم تاریخ به بیوگرافینویسی معروف شده است. کتاب حاضر حاصل پژوهشی است پیرامون یکی از رجال سیاسی ایران، میرزا حسنخان محتشمالسلطنه اسفندیاری، یکی از رجال موجه، متدین، محافظهکار و دانشمند عصر مشروطیت ایران. او بیش از نیمقرن در دوران سلطنت 6پادشاه، مصدر خدمات مهمی بوده است. محتشمالسلطنه کار خود را از وزارت امور خارجه آغاز کرد و مراحلی از ترقی را در آن وزارتخانه پیمود و سرانجام بعد از طلوع مشروطیت از سیاستمداران باتجربه ایران شد. او مکررا در کابینههای مشروطیت، مقام وزارت داشت و در تمام دوران رضاخان وکیل مجلس شورای ملی بود و همچنین 3دوره هم ریاست مجلس شورای ملی را برعهده داشت و بعد از سلطنت رضاشاه در دوران پهلوی دوم یکدوره رئیس مجلس بود. از حوادث مهم دوران این رجال سیاسی میتوان به چندمورد اشاره کرد؛ قیام علیه امتیاز تنباکو، ترور ناصرالدین شاه، سلطنت مظفرالدینشاه و انقلاب مشروطه، براندازی مجلس شورای ملی و اعدام بعضی از مشروطهخواهان و نهایتا تغییر سلطنت از قاجاریه به پهلوی.
کتاب «محتشمالسلطنه» با زیرعنوان زندگینامه سیاسی حسن اسفندیاری در 3جلد به کوشش منصوره اتحادیه «نظام مافی» و از سوی نشر تاریخ ایران منتشر شده است.