مصرف دارو در ایران زیاد نیست

شهاب‌الدین جنیدی‌جعفری/ داروساز
استفاده از هر کالایی فرهنگ خاص خود را می‌طلبد و استفاده نابجا از هر وسیله‌ای می‌تواند نتیجه عکس داشته باشد.

به عبارت بهتر، هر کالا و وسیله‌ای در پی نیازی ساخته شده است و استفاده از هر وسیله و کالایی در جای خود و به اندازه مطلوب، این نیاز را به شکل مطلوب و معقول رفع می‌کند.

در بسیاری از جوامع، خوددرمانی، روشی نادرست برای درمان به شمار می‌رود و در موارد متعددی نه‌تنها به علاج بیماری‌ها کمک نمی‌کند، بلکه خود از عوامل ایجاد بیماری به شمار می‌رود. با این حال به نظر می‌رسد برخلاف برخی نقل‌قول‌های افواهی، مصرف دارو در ایران بیشتر از سایر کشورها نیست. گرچه در این‌باره آمار دقیق و جدیدی منتشر نشده است، اما به دلایلی می‌توان گفت که مصرف دارو در کشور ما روال نسبتا طبیعی خود را طی می‌کند.

باید در نظر داشت که سازمان‌های اصلی بیمه‌گر در دوایر کنترل نسخ، تجویز دارو توسط پزشکان را زیر نظر دارند. اگر این را در کنار اخلاق پزشکی مدنظر داشته باشیم، تخلف احتمالی در این زمینه کم یا ناچیز خواهد بود. بنابراین می‌توان گفت نوع و میزان داروهای مصرفی در کشور از استانداردهای جهانی بالاتر نیست. اما عوامل و دلایل مختلفی نیز وجود دارد که می‌تواند سبب‌ساز تخلف در این زمینه شود. ممکن است عده‌ای تلاش کنند تا با علامت‌درمانی و مراجعه به داروخانه‌ها برخی از اقلام دارویی را در حجم زیادی تهیه کنند.

مسئولان فنی داروخانه در چنین مواقعی وظیفه خطیری دارند و آن این است که در مواجهه با چنین مواردی متوجه شوند بیماری را که مراجعات مکرر و خارج از عرف دارد شناسایی و از تحویل دارو خودداری کنند.

در عین حال فراورده‌های دارویی دیگری هستند که مصرف آنها در زمینه پیشگیری و مراقبت خوب است و بالابودن استفاده از آنها در هر جامعه‌ای نشانگر فرهنگ بهداشت و مراقبت است.

مکمل‌های دارویی و غذایی در حد و اندازه مطلوب و معقول باعث بالا رفتن شاخص‌های سلامت می‌شود و نه‌تنها مشکل‌ساز نیستند بلکه مصرف مستمر آنها مفید و قابل قبول است. به هر روی، اگر دو عامل فقر مالی و فقر فرهنگی را به‌عنوان دلیل اصلی برای مصرف خود‌سرانه دارو بپذیریم، طرح نظام سلامت با بی‌اثر‌کردن این دو عامل نقش مهم و مؤثری در مصرف بهینه دارو خواهد داشت.